Norðanfari - 18.07.1868, Blaðsíða 1

Ankablað við Aorðanfara nr. 17-1$ 1868.
i þorvarfiur Gíslason var fæddur á Bakka
f BorgarfirSi, í Noríiurmijlasýslu 26 febr 1777.
Fabir hans var Gísli bóndi Halidórsson í Njarb-
vík, sonur síra Ilalidórs prests aí) Desjarmýri,
Gíslasonar prests samasta&ar, Gíslasonar á Hösk-
uldsstöbum (sýsluskrifara Jóns þorlákssonar á
Berunesi, og sí&ar lögrjetiumanns) Eiríkssonar;
en mótiir hans var Helga þorvaríardóttir, prests
aö lílypstafc, GuSmundssonar (af Sufcnrlandi). Á
Bakka var hann ekki lengi, því fafcir hans bjó
á Snotrunesi í sama firSi um nokkur ár, og
íluttist þaban meö foreldrum sínum 8 ára, at>
Njarívík f Nor&urmúlasýslu, Ár 1803, hinn 8
október giptist hann Vilborgu dóttur Eiríks
hreppstjóra a& Stórasteinsvabi, Hallssonar, bónda
í Njartvík Einarssonar f>au áttu 5 börn, Gísla,
Brynjólf, Helgu, Ingibjörgu, Ragnhei&i. Frá
Njarbvik flutti hann meb öllum börnum sínum
1818, aft Höskuldstölium í Breiídal, hvar hann
bjö þangat) til 1840, at) hann afhendti Gísla
syni sínum jörfcina, en var sjálfur met) konu
sinni f nokkur ár ótaf, et)ur í skjóli sonarsíns.
Árib 1861 hinn 25 október missti hann konu
sína, eptir 56 ára farsælt hjónaband. Sjálfur
andabist hann 8 júli 1866, at) aldri 89 ára.
forvartur sálugi var rá&vandur og gu&hræddur,
og ávann því ást og virtu'ngu allra er til hans
þekktu æfiri sem lægri. Hann var glatiur og
vi&feldinn, brjóstgótmr og hjálparfús vife bág-
8tadda, gestrisinn og kurteys, ágætur búmatiur,
og lagatii ýmsa búna&arháttu eptir ab hann
kom í Brei&dal, til hvers vjer færum sem sönn-
un, a& hann var hinn fyrsti er bygg&i gar&a-
hús handa fjena&i, f sveitinni. Eiginma&urog
fa&ir var hann gó&ur. Minríirig ^ians mun þvf
lengi lifa f blessun hjá afkomendum hans og
allra er tii þekktu.
f Gísli þorvar&arson var fæddur f Njar&-
vík f Nor&urmúlasýslu 7 fcbr 1807, Foreldrar
hans, sem fyrr var getife, voru þau þorvar&ur
Gíslason og Vilborg Eiríksdóttir á Höskuldstö&-
um í Brei&dal. í Njar&vík ólst hann upp lijá
afa sínum og ömtnu: Gísla sáluga Ilalldórs-
8yni og Helgu þorvar&ardóttur þar til foreldrar
hans fluttu a& Ilöskuldstö&um, er Gísli var 11
ára Var hann me& foreldrum sínuin þanga&
til hann giptist í fyrra sinni, hinn 25 maf 1830
Helgu Einarsdóttur, og birja&i búskap sama ár
á Höskuldsta&aseli- Fyrri kona hans lif&i eigi
full 2 ár me& honum í hiónabandi, og áttu
þau saman 1 barn, Gu&Iaugu, er var& kona
Gfsla bónda Benidiktssonar á Hofströnd 24
september 1832 giptist Gfsli Beinni konu sinni
Ingibjörgu Einarsdóttur, ogeignafist me&henni
5 börn, af hverjum 2 eru á Kfi: Einar bóndi
á Höskuldstö&um og Gu&björg kona sötlasmits
Hóseapar Bjarnasonar á Jórvfk í Breifcdal. Ár
1839 flutti Gísli búferlura a& Hallbjarnarstöb-
um í Skri&dal, en bjó þar eigi fleiri enn 1 ár.
J>a&an flutti hann aptur a& Höskuldstö&um,
ú&alsjör& fö&ur síns, og tók þá vi& aliri jörfe-
inni til eignar og ábú&ar, og bjó þar til dau&a-
dags. Haun anda&ist 30 ángúst 1866.
Gísli sálugi var ágætisma&ur um marga-
hluti, afbrag&s búma&ur, og bætti hann miki&
ó&al8jör& sína me& túnrækt, vatnsveiiingum og
^yggiugutn, því hann var einstakur dugna&ar
og framkvæmdar ma&ur. Ótilkvaddur, var þa&
iÖngum ánægja Gísla sáiuga a& bæia úr þörfum
annara. Hann bjó f þjó&brauf, og sanna&ist
á honum máltakifc „a& þangafc er gengifc sem
gefiö er“ því GíbIí sálugi sást eigi fyrir me&
grei&asemi, gó&gjörtir, og hjálpsemi vi& hvern I
er þurfti og ieita&i. Hann vargó&uf eiginmafc-
ur, fa&ir og húsbóndi, bezti fjeiagsma&nr og
sóini sveitar sinnar, vinfastur og vanda&ur, og
munu hans því inargir saknandi lengi minnast
eins og fylgjandi stef votta:
1.
Vi& breg&a mönnum mátti, a& mega hlusta á,
sögu er me& sorgarhætti, sag&i oss iiorfinn frá,
Gísla einn Brei&dalsbúa, blf&mennifc þorvar&sson,
margra (víst má því trúa) mátiarstob hæii og von
2.
Meir lýs’ef li&ins skyldum, lífsferlihei&ursmanns,
ást til Gu&s eigna vildum, ástverka sáning hans,
já! hugljúft höf&ingslyndi, til h'ers er þuríti vifc,
í tje var og í skyndi, albúin hjálp og life.
3.
Minning slík mæt nú lifir, mannvinar þessahjer,
þeim í reit þar sem yfir, þvílík ást flotin er;
og þangafc sæll því s viíinn, er sorgar mæ&a ei ský,
Frelsarans hátt í hiíin, hans líknarskauti f.
f þótt nú þegar sje li&ife á þrifcja ár frá
láti Jóns hreppstjóra Pálssonar, er sí&ast bjó
á Skrifcu, vir&ist mjer samt hií&a, a& geta hans,
og þa& þvífremur, sem hann a& sumu og miklu
leiti og í mörgu har af ö&rum sauistjettar
mönnum sínum.
Jeg veit reyndar a& Ifnttr þessar geta eigi
ekyrt minningu hins látna hei&ursmanns f bi jóst-
um þcirra, sem þekkiu hann rjett, og þa& er
þeim cigi ætlafc, Iiins vildum vjer vona, a& þeir,
sem ekki heffcu þekkt hann eins gjör og vjer,
mættu sannfærast um, a& vjer hermdum eatt
og rjett um hann.
Jön eálugi var af fáfækti og vöndu&u fóIki
kominn, og wátti því í reskn s/nni sakna þeirr-
ar tilsagnar, sein hann, eins og raun gaf sí&ar
vitni varsvo nátiúra&ur fyrir, þvíeptirab hann
var or&inn futlor&inn fór hann a& neina, þá
lær&i hann a& skrifa, reikna, og skilja dönsku,
og náti í öllu þessu fullkomnun þeirri, sem
fágæt er me&al leikmanna. Eins og hann a&
vorum dómi reit flestum mönnum betur og
greinilegar, þannig kom hann og oríum a&
hugsun sinni ljósar, iaglegar og íslenzkulegar
en flcstir afcrir á Iians reki, og jafnvel sumir
lær&ir menn gjöra.
Ilann kvæntist 1844 og átti vifc konu sinni
2 börn mannvænleg, en inissif þau bæ&i hart-
nær í senn 1849 af vöidum hinnar harmau&gu
barnaveiki. Barnamissir þessi gekk mjög nærri
Jóni sáluga og gjör&i iund hans, er eptir efeli
sínu var vitkvæm, gljúpa og einkar hlutiekn-
ingarsama vi& alla þá, er líkt reyndu. Sjálf-
nm sjer ljet hann reynslu þessa vera nýja hvöt
til þess a& reynast konu sinn ekki aíreins ást-
rikur, cf til vill ástríkasti maki, heldur og ein-
hver hinn nærgætnasti hugulasti og umhygeju-
samasti. Hann var sanngjarn og reglufastur
húsbóndi, þoldi hjúum sínum hvorki ósvinnu
nje óreglu, en Ijet sjer einkar annt uin hag-
sæld þeirra. Hann var hrepp8tjóri í 8 ár f
einhverjum hinum örfcugasta hreppi og gegndi
þeirri köllun siuni me& þeirri alú&, árvekni og
skyldurækt, sem honum framast var unnt, og
var&i bæ&i fjeog fjöri til þess a& efla hagsældir
og ey&a vandræ&um hreppsins, leit hann þá
hvorki á eigin hag nje vinsældir annara manna.
Jón sálugi var frjálslyndur mafcur, einar&urog
einbeittur vi& hvem sera var a& skipta, hann
var lögliollur og reglubundinn, og einhvcr hinn
afckvæ&amesti lögregluma&ur, þvf þar beitti
hann alvöru og lagi eptir því sem bezt vi& átti.
Hann var Örlyndnr og skapmikili, sáttfús
og stilltur vel, skjótrá&ur, en þó hinn gætnasti,
og einiægastur og hreinskilnastur alira manna.
þótt Jón sálugi væri örlyndur, var hann
þó seinn til vináttu, en a& því skapi vinfastur,
Jón ljet ekki nýjungagirni nje tildnr, og þvf
sí&ur eigingirni rá&a töiu e&ur vali vina sinna,
en hann snjeri ekki heldur bakinu a& þeim,
sem liann haf&i lieitife vináttu sinni af von um
a&ra nýrri og voldugri vini. Jón batt vináttu
sína vi& mannkosti og krístilegt framfer&i, og
fyrsti kostur þe3S, er Jón átti a& binda tryg&ir
vi&, hlaut a& vera hrein trú og ómeingufc gu&-
rækni, því þeii kostir prýddu svo einkennilega
Iff hins Iátna, a& hann virtist standa feti frara«
ar, en flestir jafnaldrar hans í þeim efnum.
Jafnvel þótt Jóni sáluga au&na&ist ekkl
hár aldur, hann var 44 ára, þá liann anda&ist,
munu þó mcnjar hans lengur sjást og blessan
bera, en margra annara, sem eidri ver&a, marg-
ur muna&arleysingi mun minnast hans þakk-
látur, sveitarfjeiag hans lengi búa að atorku
hans og árvekni, ekkja hans svala hörmum sín-
um á sorginni eptir hann, og vjer vinir hana,
sem dagiega reynum hverflyndifc og sta&festu-
leysifc, láta trygfc þá og trúfesti, er hann au&-
sýndi oss, sætta oss vi& þetta iff.
!>•
I þann 29. dag marzm. 1867 anda&ist a&
Dvergasteini f Sey&isfir&i sjera Jón (Jónsson)
Björnsen ; fæddur a& Hrepphólum í Árnessýslu
12marzl813. Foreldrar hans voru: Jón bóndi
Björnsson og Gu&rún Gufcmundsdóttir Magnús-
sonar prests á Ilruna.
þegar Jón pres'tnr var 7 ára gamall var
hann tekinn a& fóstri af lektor Jóni Jónssyni
er kcndi honum skólalærdóm á Bessastö&um,
hva&an hann útskrlfa&ist ár 1837 me& gó&utn
vitnisbur&i; eptir þa& fór hann utan og tók
embættispróf vi& háskóiann f Kaupmannaböfn
árife 1841, vfg&ist sama ár til prests a& Hofs
og Spákonufells sóknum á Skagaströnd og hjelt
því brau&i f 10 ár, til 1851, þá fjekk hann
veitingu fyrir Dvergasteins og Fjar&ar sóknum
hverjum hann þjóna&i til dau&adags, í 16 ár.
Ari& 1849 giptist Jón prestur eptirlifandi konu
sinni Björgu Magnúsdóttur ætta&ri úr Eyafir&i
og átti meí henni 7 börn af hverjum 3 synir
og 1 dóttir eru á iífi og heima lijá mó&uriuni,
öll mannvænleg til sálar og líkama
Jón prestur var liraustmenni, heilsugó&ur
og fjörugur allt a& Iiinum 7 seinustu árum æfinn-
ar, þá fór heilsufari lians ó&um a& hnigna á
ýmsan hátt og sálarkraptarnir a& sljófgast svo
honitra var& ura megn a& þjóna svo erfi&u
prestakalii, eins rækilega og hann áleit skyldu
sína, því vi& sjálfan sig var hann vandlátur
og vildi eigi vamm sitt vita, enda má me&
sanni segja a& hann neytti þeirra krapta vel,
sem Gu& haf&i gefifc honum til a& vinna dyggi-
lega og rae& trúmennsku skylduverkin stjett-
ar sinnar
Jón prestur var a&gætin f orfcum og at-
höfnum, gla&legur í vifcmóti, settur f framgengni
og jafnlyndur, en þrekmikll og fastur í Iund
þegar á þafc reyndi; tryggur og hollur vinur
þeim vandalausu, hinn bezti húsfa&ir, ástríkur
ektamaki og fafcir; lánsma&ur afc flestu en þó
einkum því, afc honum haffei hlotnast Btí kona,
sem var honum ávalt hin bezta a&stofc, einkum
í búskaparefnum, eem honum voru mifcur lagin;
og sem nú ásanat me& börnum og náungum
minnist hans me& ást og söknu&i, sem sannrar
fyrirmyndar afc ráfcvendni og stillingu. En rík-