Norðanfari


Norðanfari - 20.01.1869, Blaðsíða 1

Norðanfari - 20.01.1869, Blaðsíða 1
MMNFAII s. á n. AKUHEYHI 20. JANUAR 1869. M Í5.-4. Af því vjer höfum heyrt á nokkrum, eem kaupa blaS þetta, afe þeir furfcuhu sig á því, aí> „Boí>sbrjefi&“ um byrfeinginn „Emilie“, eigi væri prentað í NorÖanfara, þar sem þá „Bo&s- brjefi&“ virtist ab hafa átt at> ganga á undan öllu, sem um þetta aimenna áhugamál heföi verib og mundi verba ritab, þá hikum vjer eigi vib ab birta lesendum b'absins ,Bobsbrjefib“, sem er svo látandi: BOÐSBRÉF. Til hlutafjelags í kaupskipi. Landsmenn! Nú eru libin 14 ár síban vjer fengum !ög nm frjálsar siglingar og verzl- un hjer á landi, svo nú erum vjer komnir á stabfestingaraldur í siglingar- og verzlunarfrelsi voru. En þútt verzlunarfrelsib hafi flutt oss margföld gæbi, þá erum vjer þó enn svo ó- fullnuma og skammt á veg komnir, ab á öllu Norbur- og Austurlandi er nú enginn innlend- ur kaupmabur frá þeim tíma, hvab þá heldur nokkurt kaupskip. þ>jer vitjb ab verzlunarlrelsi voru er í rauninni enn svo varib, ab vjer hljót- um ab sæta því verblagi, eigi ab eins á útlend- um heldur og á innlendum varningi, er kaup- menn sjálfir skapa oss, og vjer verbum ab lála oss lynda hverjar vörur og hversu nýtar og liollar þeir flytja oss, ebur jafnvel hvort þeir flytja liingab nokkra vöru cbur enga. Öll verzlunarsamtök vor eru aflvana rneban svona stendur, einkum þá er mest liggur á; öllvib- leitni vor til ab bæta varning vorn, fjölga vöru- tegundum, fá þarfar ibnabarvörur útlendar til umbóta og framfara í atvinnnvegum vorum, og ab breyta verblaginu oss í hag er lítib eb- ur ekkert annab en eintóm fyrirhöfn, armæba og fjártjón. En allt þetta kemur af því ab eigi er í annab hús ab venda, vjer sitjum hjer sem bundnir á klafa meban vjer ckkert kaup- far eigum. íslendingar! Vjer erum þó og viljum heita nibjar binna fornu Islendinga, er var kunnug leib til Noregs og fleiri landa; verum iþá eigi æfinlegir ættlerar, heldur fetum í fót- spor þeirra. Vjer viljum fá stjórnfrelsi og fjárforræbi, sem rjett er; sýnum þá ab vjer viljum hafa hib minna frelsib og hib minna fjárforræbib, viljum hagnýta oss verzl- unarfrelsib, viljum rába vörum vorum. Norb- lendingar! Vjer höfum tök og hug á ab sigla litlum fiskiskútum um sumar mál langt norbur í haf og innanum ís; skyldi oss þá vera svo inislagbar hendur ab vjer höf- ura eigi tök ebur hug á ab sigla stóru kaup- fari um hásumar til Noregs, heldur kjósum að kúra kýrrir og láta svæla oss sem melrakka í greni? Nei, jeg er sannfærbur um þab; en oss hefir hingab til eigi bobizt gott tækifæri til ab fá oss kaupskip, heldur hitt að kaupa verzliinarbúb. J>ab tækifæri höfum vjer van- rækt oss til kvalar og kinnroba; sleppum þá eigi þessu, heldur grípum þab! Nú er þú tækifærib komib. Eigendurnir ab byrbingnum sEmilie“ bjóba hjer meb mönn- um til sameignar vib sig í tjebu skipi til ab búa þab og gjöra sjófært. Eptir áætlun cr gjörb hefir verib mun eigi veita af 2000— 2500 rd., til þess ab skipið verbi búib meb rá og reiba til siglingar, ebur ab skipib muni kosta alls meb því sem það nú kostar um 3000 rd. þessari upphæb skiptum vjer í jafna hluti, 100 rd. í livern, þannig ab eigendurnir, sem nú eru 8, taka hverr sinn hluta, og ganga þá af hjerum 22 eignarhlutir í skipiuu, er mönnuin gefst nú kostur á ab skrifasig fyrir. En þótt nu enginn geti skrifab sig fyrir minnu en 100 rd. ebur heilum eignarhlut í skipinu, þá er aubvitab, ab svo margir sem vilja geta verib aptur sín á milli um einn hlut, þótt eigi sje nema einn skrifabur fyrir. Vjer álítum enda langbezt ab sem flestir eigi í skipinui því ab þab er hvorttveggja, ab þá kemur ljett á hvern og enginn þarf ab leggja meira lil en hann er fær um, og svo hafa þá setn flestir hag af og hug á ab nota skipib á síban til þess sem þab er eiginlega ætlab. En þab ætlum vjer megi aubsætt vera hverjum manni, ab enn þótt skipib yrbi nokkru dýrara en á er ætlab, þá muni samt engin áhætta vera að kaupa hlut í því, meb því ab fullyrba má ab þab muni aldrei dýrara verba en hib dýrasta hákarlaskip hjer vib Ey.jafjörb, og má þab vissu- lega heita gott verb á ramnrgjörbu 60 lesta skipi Vjer fehrm ybur svo bobsbrjef þetta á hendur án fleiri oröa, í fullu trausti þess ab þjer gjörib góban róm ab máli þessu og veit- ib því góbar undirtektir. Ætlurnst vjer svo til ab áskrifendum verbi safnab nú fram um nýár, en síöan komi allir eigendurnir, bæbi ltinir fyrri og síöari, á fund fyrir ebur um mibjati jaruiar í vetur — en dag og stab skal auglýsa í næsta hlabi Norbanfara — til þess ab stofna fjelagib, afhenda hlutabrjef, kjósa nýja forstöbumcnn, gefa skýrslu um hvab til sje til skipsins, hvab vanti og hvernig það verbi útvegab ; einnig verbur þá rætt um hve- nær greiba skuli kauphlutina, ebur hve mikib skuli borga af þeim ábur póstur fer í vetur, cr vjer ætlum eigi megi tneira vera en fimmtt ungur Um sama leyti mun og verzlunarfje- lag Eyfit'binga eiga fund meb sjer. 1 umbobi skipseigandanna Arnljótur Ólafsson. KORNORMURINN. (Eptir þjóbólfi 21. ár nr. 5.). Meb því þab er í almælum hjer sybra, ab korn, sem flutzt hafi í liaust ab Hólanesi fyrir norban, sje mabkab, þá virbist mjer tillilýbi- legt, ab almenningur fái nauösynlega vísbend- ingu um, hvernig slíkt korn skuli álíta, og hvernig með þab mætti fara, svo þab verbi síbur skablegt fyrir líf og heilsu nranua. Kornormurinn kallast nrebal náttúrufræb- inga „Colandra gianaria“, og heyrir hann til þess ormaflokks, sem almennt kallast BCur- culionidæ“ , en flokkur þessi er fjarskalega margbreyttur og hefir roargar þúsundir kyn- ferba, svo þab mun enn þá naumast vera full- kunnugt, hvort eigi geti fundizt meira cn ein tegund þeirra í korninu. Ekki hefir kornormurinn hirigab til, svo sögur fari af, verib álitinn eitrabur, en þó geta hinir nýjari náttúrufraebingar þess, að menn álíli stundum braub af slíku korni sem óheilnæmt, og dæmi finnast til, eins og nú þegar skal sagt verba, ab slíkt korn hefir oll- ab sjúkdómum, og ætti menn því ab vera mjög varkárir meb þab, og einkum ab gæta þess, ab kornib væri vandlega bakab vib sterkan hita, ábur en það er til raatar haft, grautar úr því — 5 — vandlega sobnir, og kökur og braub vel hökub. — Kornormurinn kemur opt í korn-forbabúr erlendis, og er kornib strax sem'þab merkist, vandlega bakab við 45 grába hita á Reaumurs hitamæli, eba 61 grába á Celsius, og þarf vandlega ab hræra í korninu, ef duga skal, og kvab þó opt vera fullörðugt ab fá hann eybi- lagðan meb þessu móti. Allt mabkab korn á- lízt sem sl>einmd vara og opt hefir því verib fleygt í sjóinn, því sá ófögnubur fylgir þess- um ytmling, ab ungi hans getur verib inni í korninu, þólt þab virðist heilt ab utan, og er þá aúbvitað, ab mjölefnib er alvcg horfib úr slíkum kornum, og þau geta verib orbin ab nokkurs konar mabkaveitu ab innan, þótt ekk- ert sjáist á þéiín ab utan. þegar frjettin barst hingab um þetta mabkaba korn fyrir norban, spurbi jeg efna- fræbing einn frá Lundúnum, sem sje Dr. Per- kins, sem hjer er um tíma, hvaba meining lærbir menn hefbi um slíkt korn á Englandi, og svarabi hann rnjer skrjflega á þessa leib : Keykjavík, 26: núvember 1868. Kæri lierra! Til svars npp á fyrirspnrn ybar viðvíkjandi riígi þeim, sem nii ar seldur á Norburlandi, og s»m korn- mabkur er (, þá gct jeg þess, ab fyrir fánm árum síban var færbur til Hujl Uornfarmur tíkrar tegund- ar, og af því aö út brauzt ný sútt og ábrir úþekkt, er síbar var rakiu til þessa korns, þá var þab eybi- lagt eptir skipnn stjúrnarinnar; og Jeg álft þab mjög skablegt, ef ekki algjörlega hættulegt, ab þessir liýb- isormar komist í fæbn nokknrrar skepnu. Ybar mcb virbingn PERKINS, Dr. Pliilos. Meblimnr fjelags eínafræbinganna í Lnndúnaborg. Mjer þyki nú þetta heldur en eigi slæm saga, og gefa mjer fulla ástæbu til að benda löndum mínum á, ab vert sje ab fara varlega meb þetta maðkaba korn, og taka nákvæmlega eptir, hvort engum verður mein ab því, en skyldi nokkur vcrba veikur eptir slíktkorn, er jeg sannfærbur um, ab hib bezta meðal mundi vera homolia, tekin f matskeibatali tvisvar eba þrisvar á dag, og eru enn fremur líkindi til, ab gott hákarlslýsi og hreint þorskalýsi mundi hafa hina söinu verkanL Reykjavfk 26. núv. 1868. J. HjaUalín. FYRIRMYNÐARBÚ. (Eptir hrjefi úr Húnavatnss. d. 5. jan. 1869). Eins og hvívetna er orbið kunnugt, þá hefir þab verib í ráði, ab stofna fyrirmyndarbú í Húnavatnssýslu, og ab velja fyrir forstjóra bús- ins, jarbyrkjumann Torfa Bjarnason á Jiing- eyrum. í þessu tilliti, ritabi búnaðarfjelags- nefndin Iijer í sýslu næstliðib suraar stjórninni bónarbrjef um, ab fá ákveðna umhobsjörb af- gjaldslausa, til að reisa þar á fyrirmyndarbúib, en þar ekkert svar er enn komib frá stjórninni þessu vibvíkjandi, en tjebur jarbyrkjumabur T. Bjarnason, vill þegar byrja búskap, og vjer eig- um ekki kost á honum, nema ab fyrirmyndar- búið sje sfofnab á næstkomandi vori, þá hefir verib sturigib upp á, ab reisa þab fyrst um sinn á jöiðinni Marbarnúpi í Vatnsdal, sem í mörgu tilliti er vel fallin þavlil; er því ákveð- 1) þab er sem sje sannreynt orbib í Bandafylkjnn- nm í Vestnrheimi á seinni árnm, aí> babinolian („bom- olian“) sje' úyggjandi ruebal múti alls konar dýraeitri. Höf.

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.