Norðanfari - 02.08.1869, Blaðsíða 3

um sfnnm, einkum þar sem hann talar um
„Apturlivarf til Gu?>s“ og *IIvab þab sje ab
trúa“. Mebal annars segir hann (304. bls)
„Apturhvarf og trú eru því ætíb samfara í
Itristilegu líferni; en þaö er víst, ab eigi sönn
og sáluhjálpleg trú ab geta glæbst í hjarta
mannsiuis á þann hátt, ab sá sem trúir fái
fyrirgefningu syndanna í Jesú nafni (Post. 10,
43) verbur fuilkomin umbreyting ab vera
komin á, verbur hugur og a n d i ab
hafa ummyndast; því Drottinn, meist-
ari vor og Frelsari, lætur fyi'St boba a p t-
u r h v a r f og SÍðaíUl fyrirgefning syndanna'1.
En hvab gjiirir herra S. M. og úsjcra ,,lbi“ ?
þ>eir sleppa apturhvarfinu ebur viija iriannsins
og ásetningi ab láta af syndunum sem öbrum
óþarfa, því ab t r ú i n e i n er þeim allt f öllu,
og herra ,,Ibi‘* er þeim mun verri ab hann
segir ab apturhvarfib s t a n d i e k k i nje geti
stabib þar sem þab stendur meb berum
orbum. Jeg þekki enga gúba gubræknisbúk,
sem ekki sje þessari kenningu kversins sam-
dúma. Herra biskupinn kennír þannigíHug-
vekjum sínum á 112. b!s : ,,þvf mibur, hætt-
ir svo mörgum vib því ab heimfæra þab eina
til sín úr gubsorbi sem huegar syndarana meb
fyrirheitu.m gublegrar nábar............og gæta
þess ekki, ab Gub heitir engnm sinni
náb nema sanni brandi syndur-
u m“. Ósjera ,,íbi“ verbur þó líkloga ab
trúa herra byskupi landsins til þess ab ibrun-
in sje naubsynleg til ab öblast fyrirgefningu
syndanna, þó hann trúi mjer ekki til þess,
nje lærcíómskverinu, nje Mynster byskupi.
En hvab segir nú herra S. Melsted um
rjettlætinguna ? Flann segir ab abal atribi
rjettlætingarinnar sje fólgib í „nábartölui Gubs“
eba „fyrirgefningu syndanna11 (177., 179. og
182. bls ). En skobum nú mismuninn á kenn-
ingu kversins og herra S, Melsteds. Kverib
segír, ab til rjettlæiingarinnar úlheimtist af
mannsins hálfu apturhvarf í fyllsta skilningi
og sönn og sálubjálpleg trú, eins og ábur er
sagt og sýnt, en S. Melsted kennir, ab t r ú -
inn sje hib eina skilyrbi (fyrir rjett-
lætingunni) sem útheimtist af mannsins hálfu“
(178_79 og 185 — 86). En hvernig er þá
þessi trú hcrra S. Melsteds, sem ein nægir?
Hún „er örugg og lifandi sannfæring um ab
Gubaf ríkdómi sinnar nábar muni fyrirgefa oss
syndir vorar fyrir Jesú Krists sakir án vorrar
verbskuldunar“ (178, bls.). Er þetta hin sanna
og s á 1 u h j á I p I e g a trú hjá S. M. ? Já,
eba rjettara sagt, traust, því S. M. segirmikib
rjettilega, ab þessi trú hans „protestantisku
kirkju* sje eptir eiginlegu ebii sínu „e k k i
þekking heldur traust til Gubs “
(187. bls). Utheimtist þá engin þekking á.
kristinndóminum; ekkert angur nje tregi fyrir
syndir sínar, engin ibrun, engin bæn til Gubs
um fyrirgefningu synda sinna, engin betrun-
arásetningnr, engin von og enginn fcærleiki til
Gubs nje manna, eba í einu orbi, ekkert apt-
urhvarf nje endurfæbing hins innra manns,
alls ekkert nema þetta biábera traust af manns-
ins hálfu til rjettlætingarinnar, eptir kenning
herra S. Melsteds ? Nei, alls ekkert nema
þetta blábera traust. . Verbur þá maburinn
rjettlátur fyrir þetta, jeg vil segja, blinda
traust sitt ? Nei, segir S. Melst. Nú fer jeg
ekki ab skilja, kverib segir, ab „rnaburinn sje
hjá Gubi vegna Krists rjettlátur orðinn" (6. gr.
í 5. kap). þetta er bannsett katólska, eins
og þú getur sjebá 159. bls. hjá katólsku prest-
unnm og á 180. bls. hjá S. Melsted, sem harin
kallar þar ab sje „skableg aflögun
hins hreina kristilega lærdóms11
(182. bls ). Hvernig er þá þessi „h r e i n i
kristilegi lærdómur*1 S. Melsteds, um rjettlæt-
inguna? Hannsegir: „Rjettlætingin er dóms-
úrskurbnr Gubs“ (183. bls); þab er ab skilja,
Gub telur, dæmir eba álítur manninn rjettlát-
an. Og þab þó hann sje þab ekki? Já. Ef
Gub dæmir manninn rjettlátan, en hann er
þab þó ekki, þá finnst mjer, eptir minni veiku
skynsemi, ab Gub felli rangan dóm, eba er ckki
svo? Já, þab er svo eptir hinum „h r e i n a
kristilega lærdómi11 S. Meisteds, því bæbi tel-
ur S. M. þab „skablega afiögun“, ef rnaburinn
„Verði í raun og veru rjettlátur11
(sjá 180 og 182. bls), og svo segir hann ský-
laust bæbi á 177. og 183 bls. ab maburinn
geti því ab eins betrast ab Gub sje fyrst
búinn ab dæma hann rjettlátan; öll betr-
u n mannsina er því ómöguleg fyrr en
eptir dómsúrskurbinn. Betrast maburinn þá
ekkert vib dómsúrkurbinn ? Alls ekkert, ab
eins „s m á 11 o g s m á t t e p t i r hann seg-
ir S. M. (183 ,bls.). A maburinn þá fyrst
ab fara ,,ab leggja allt kapp á sína sálarbetr-
un“? þab þarf hann reindar aldrei ab gjöra
eptir hinom „hreina kristilegalærdómi11 S.
Melsteds. Nei, bvab ertu nú ab segja? Jú,
sjábu: „öll helgun og betrun mannsins er gubs-
verk“ (184. bls.) segir S. Meisted, enda „trú-
in, eba traustib rjettara sagt, er gubsverk í
manninum11 (186. bls); eba manstu ekki, ab
eptir syndafallib „getur maburinn ekki annab
en syndgab11, ab „hann ’er andlega og sib-
ferbislega daubur11 samkvæmt „hinum h r e i ii a
kriststilega lærdómi11 S. Melsteds. í þessu
„sínu náttúrlega ástandi'1 dúsir nú maburinn
þangab til Gub gefur honum þab blinda traust
til sín ab Gub rjett upp úr þurrn úrskurbi
manninn rjettlátan. Ibrast þá maburinn aldrei
synda sinna? Jeg held ekki. Reyndar á
lieilagurandi ab koma manninnm til ab ibrast
syndanna (220. bls), einmitt þegar Gub er
búinn ab fyiirgeía honum þær, btíinn ab dæma
hann rjettlátan eba syndlausan. Ab ibrast
fyrirgefinna synda finnst mjer reyndar
óbugsandi, ekki síxt þegar maburinn hefir
drýgt þær „í þvf náttúrlega ástandi sínu ab
hann gat ekki annab en syndgab11. Verbur
því ibrun þessi, ab mjer finnst, annabhvort ab
vera livyggb (söknubnr) yfir því ab syndin er
fyrirgefin, sem þó valla getur verib meiningin,
eba þá ab ibrunin er hryggb (ótti, vantraust)
yfirþvíab rjettlætingarúrskurbur Gubs (synda-
fyrirgefningin) muni ekki vera sem áreibanleg-
astur, En þetta getur heldur naumast verib
meiningin, þótt ekki va:ri vegna annars en
þess, ab þá gengi heilagurandi svo aug-
I j ó s 1 e g a í berhögg vib Gub. En hvernig
sem á því stendur, þá kreistir S. M. jafnskjótt
aptur, þá litlu dáb og alviiru úr ibruninni sem
hann virtist eitt sinn sem snöggvast ab gefa
lienni, þar sem hann segir: t r ú i n (traust-
ib á fyrirgefningu syndanna) er abalatrib-
ibíapturhvarfi mannsins og betr-
u n “ (223—24 )......... Nei, nei, hættu nú
ab kenna, nóg er komib; jeg sje ab þessi
b r e i n i I kristilegi lærdómur er ekki lær-
dómur kversins míns, Mynsters nje byskups
landsin3, En hvab ætli ósjera »íbi“ segi um
þetta? Bóndamaburinn.
Jeg hefi nýlega Iesib bók eina, sem heitir
„Pbtur og Berg!jót“, og sem á ab heita skáld-
saga, og er snúin af bóknámspilti, herra Jóni
Olafssyni, þeir, sern liafa þolinmæbi til ab
Iesa bók þessa, geta fijótt sjeb, ab hún er
hvorki til gagns njc gamans. Efnib í bókinni
er e k k i neitt, svo um þab cr ekkert ab
segja. Á einum stab í henni er oibatiltæki,
sem naumast er brúkanlegt í hinu hversdags-
legasta tali, nl. ab „eiga ekki spjör fyrir rass-
inn á sjer“. Verib getur, ab afbrak lýbsins
finni smekk í þessu, en þar meb er eigi sagt,
ab þab eigi ab prentast. Nú vil jeg og spyrja
þýbandann: ætlar hann á þenna hátt ab þvo
í burtu „danskan kaupstabarleir*? En jeg get
frætt hann um þab, ab hann einmitt meb þessu
móti útbreibir smekkleysur og dónaskap, þó
samt ekld eins sótugan og kolsvartan dóna-
skap, eins og þann, er kemur fram í “Baldri*
2. árgangi bls. 12. Meb slíku orbatiltæki stælir
þýbandi „Pjeturs og Bergljótar“ ekki alþýbu-
málib, heldur mobar liann úr alþýbu-orbatil-
tækjunum aumustu smekkleysurnar. þ>á tekur
sá óumræbilegi merkisatburbur út yfir allt, ab
„kæna lá kúffull af kúamykju (bls. 33). Ifeyrib
nú, allir góbir mennl Mikla fegurbartilfinningu
má sá bóknámspiltur hafa, sem fieygir slíku á
prentl Ileldur er þetta fróMegt! þar eb mjer
nú virbist bók þessi vera óbobleg almenningi,
þá vil jeg rába sem flestuui til ab líta EKKI
í hana, því vjer höfum margar bækur, er
mikib má græba á. Ea ab hinu leytinu geta
menn eigi búist vib því af ungiingi, ab hann
hafi vit á, ab gefa út bækur, því á tvítugs-
aldrinum eru bóknámspiltar vanir ab læra
„lectiurnar* sínar. Á þessum aldri er mönn-
um hættast vib axarsköptum, ef enginn eldri
Ieibbeinir, og geta unglingar „so“ hæglega
fyllst þeim gorgeir, ab þeir í hvorugan, fótinn
geti stigib, og sumir geta orbib „so“ vitlausir,
ab þeir halda, ab þeir gjöri jörbunni æru,
meb því ab ganga á henni. þannig getur
þetta stundum orbib vegurinn til ab verba ab
hinu reglulegasía „robhænsni“. fjetta á viö
unglinga yfirhöfub. En hvab hinum háttvirta
bóknámspilti sjerstaklega vibvíkur, þá vil jeg
gefa honum þá velhugsubu rábleggingu, ab
rábgast vib eldri og reyndari menn, ef honnm
skyidi detta í hug ab fara ab þý&a einhverja
abra bók. Eyrarbakka, 23. apríl 1869.
Eggert Sigfússon.
Jcg hefi sjeb á prenti einhversta&ar, ab
einhver 0 V. Gíslason sje útnefndur til„LIoyds“-
Agent. Jeg hefi nú enga hugmynd um, hvab
„Lloyds* getur þýtt. þab mun þó ekki vera
sama og lýsi ? Nú, þá yrbi þab sama og lýsis-
Agent. Kannske þa& sje sama og brennu-
steinn ? þar e& jeg ómögulcga geí botnab í,
hvort þab eigi a& tákna lýsi eba brennistein,
hvortveggja eba hvorugt, og meb því enginn
efi er á, a& þetta er eitthvert „hátt“ orb, þá
skal jeg vinsamlega bi&ja herra Agentinn sjálf-
an, a& upplýsa fáfróba og námfúsa menn um
merkingu þessa fágæta or&s. 5+20.
SKIPAKOMA Á AKUREYRI. Um morg-
uninn hinn 30 dag júním. 1869, kom hingab
fyrst þetta ár Iítil skonnerta, sem ætlub er til
hákarlaveiba og heitir „Akureyri” skipherra
M. Rasmussen, frá Kaupmannahöfn eign kaup-
manns L Popps, feraid mat og íloiru ; hún hafbi
lagt af sta& ab heiman 18 apríl næstl. , en
mætti ísnum vi& Austurland, og varb svo a&
hverfa frá honum og su&ur- og vestur fyrir
land, síban þaban norbur fyrir Ilornstrandir, ab
vestan gegnum ineiri og minni ís, þar til bún
komst liingab. Sama daginn um kveldib, ná&i
og briggskipib Ilertha, skipherra J. Eiríksen
loksins hjer höfn: haí&i hún lagt af stab frá
Kaupmannah. 14. marz þ. á.,en kom a& ísn-
um vi& Austurland á annann f páskuni (29.
marz); þar var hún a& sigla fram og aptur
meb ísnum til þess á annann í hvítasunnu
(17. maí), er hún sigldi su&ur- og vestur fyr-
ir land, unz iiún koinst inn á Skutulfjarbar-
höfn, þar lá hún ásamt „Akureyri“ í 14 daga.
þaban komst hún gegnum ísinn fyrir Horn-
strandir og inná Nor&urfjörb, sem gengur í út-
norbur af Trjekyllisvíkinni austnn til á Strönd-
unum, þar lá Hertha í 2. daga og koinst þab-
an yfir á Skagaströnd, hvar hún affermdi ýmis-
legt. þaban komst hún eptir 2. daga á Siglu-
fjörb, þar varb hún enn vegna íssinsab dvelja 2.
daga, sí&an komst hún hingab. Menn glödd-
ust eigi all lítib vib þessar skipa komur, sem
búib var a& þrá eptir síban um páska, og menn
svo mjög vegna bjargarskortsins þörfnu&ust,
auk margs annars er hjer var á þrotum, og
komib var mebal flestra í einstakar naubir, svo
varla munu dærni til á þessari öid. þú skip
þessi væri búin ab vera svona lengi á leibinni,
sjerflagi „ílertha11 í 109 daga, þá hefir samt
all8 engra skemmda verib getib á kornvörunni.
Meb þessum skipunt komu brjef og blöb. 28.
f m. nábi barkskipib „Erama Aurvegne'1, skip-
herra Jensen, lieilt á hófi hjer höfn, sem lagbi
ab heiraan l.apríl þ. á., og mætti sem hin skip-
in ísnum vi& Austurland, og einlægt síban
setib í honum, dypra eba grynnra undan landi
og vib land á Gunnolfsvík og Gegnisvík, og
skipverjar opt eigi annabsjeb, en skipib inundi
þá og þú leggjast saman eba li&ast sundur af
ísnum. Jtab er sagt a& maturinn í því sje
enn óskemmdur; og ætti þab ckki a& vera lít-
ill fögnubur fyrir alla þá, sem hjer þurfa a&
fá mat, ab vita nú hingab komnar svo þús-
undum tunnum skiptir af kornvöru, enda hefir
þab lán fylgt, mebal annars Gubmanns- og
Höepfncrs verzlunum, ab matvaran sem þær
hafa ílutt hingab til lands hetít jafuan veriö