Norðanfari - 13.07.1870, Blaðsíða 3

49 —
betur vifc eiga, sem vi& yr&i komift, oglands-
menn ijetu í ljósi óskir sínar um þa& í bæna-
skrám til þingsins. Vonandi er ab alþingi
sjálft láti sjer annt um þetta mál framvegis
og spilli eigi fyrir því, er þab hefir svo vel
bytjab, meb afskipta og áhugaleysi.
Jeg ætla elgi a& fara fleirum orfcum um
tessi mál^ en óska þess ab endingu, ab sem
fle^tir vildi kaupa og kynna sjer alþingistíb-
indin. Alþýba fengi þá smátt og smátt rjett-
#r hugmyndir um alþingi og alþingismál, svo
eigi vasri hætt vib, ab hún Ijeti glepjast af
Blíkum greinum, sem hin áminnzta grein eptir
P' j er, og þá söfnubnst eigi fyrir óseid al-
þingistíbindi sem sorglegur vottur um áhttga-
leysi alþýbu á málel'num síuuni.
Ritab í janúartn, 1870.
P.
£>ESS SKAL getið sem gjört f,r.
— — Virtus post fata perennat
Thorlacins.
f>a& vir&ist í aila stafi bæbi fagurt og til-
hlý&ilegt ah dagblöb vor a& minnsta kosti stöku
Binnnm haldi á lopti ver&skulduíum lofstír þeirra
embættismanna, sem ö&rum fremurskara frarn
ur a& samvizkusamri skyldurækt, ágætum mann-
kostum og andlegum ytiibur&um. þia& hlýtur
a& vera bæ&i stjórn og þjó& árí&andi og kær-
komi& a& sjá, hve fagran ávnxt sannarleg föfe-
urlandsást hefir fyrir þjó&HG& og alla mennt.
un yfir höfu&, enda sýnir og reynsian a&
konungar vorir liafa me& velþóknun liti& á
sjerstakan embættis dugna& slíkra manna
og einatt sýnt þa& í verkinu me& því a&
sæma þá nafnbótum og liei&ursmerkjum og
me& þessu hefir stjórnin beinlínis vi&urkennt,
a& þa& eru embættismennirnir, sem eru mátt-
aistólpar og ver&ir þjó&fjelagsins og lei&togar
alþý&u í allri menntun og sifgæ&um, og hver
getur neita& þvi, sem nokkra þekkingu og
sanngirnisiilfinningu hefir, ab þetta sje rjett álit
me& tilliti til hinna merkustu af embættisstjett-
inni bæ&i fyrr og sí&ar? Hver getur neitab
því a& t. a m. prestastjettin íslenzka hafi
skapab og glætt menntaltf þjó&ar vorrar eins
og líka allir hinir beztu rithöfnndar vorir hafa
kannast vi&, og títlendir vísindamenn (t. a m
Georg Mackeneie og fi) hafa dábst a& hve vel
sumir klerkar á íslandi væri a& sjer í hinum
Bklassisku“ tungumo: latínu og grísku ogallir
sjá live vansæmandi þa& er fyrir bia&amenn
vora, ab tína saman ósanna&ar „göngukonu-
sögur“ um einstaka menn í þeim „ldalega“ til-
gangi a& rýra álit presta og annara embættis-
tnanna í augum þjó&ar vorrar en þetta hefir
bó, því mi&ttr, átt sjer sta& bæfci í sunulenzk-
Dro og not&lenzkuni blö&um.
Nor&anfati Itefir á vissum slö&um getib
Um einstaka klerka í Norfurlandi, sem hafa
sjerstakt or& á sjer fyrir skyldurækna embætt-
isfærslu, og vir&ist oss, sem ritum þessar lín-
nr ■— þa& vera mjög fagart a& lei&a gó& cpt-
rrdæmi þannig fyrir almennings augu eins —
°g vjer upphafiega minntumst á, og því frem-
ur vonnm vjer og óskum a& þjer báttvirti Iierra
ritstjóri Nfl veitiö einnig þessari grein vorri
vi&töku í bia& y&ar þ,5 g£ ágætismafcur, sem
hjer mtm getifc búi r fjarlæg{) vifc Akurcyri.
þa& erþjó&kunnugtí Vestfir&ingafjór&ungi
og ví&ar uni land vort me& hvílíkum dugna&i,
árvekni og sóma lierra prófasiur ó. E. John-
sen á Stafc á Reykjancsi í Bar&astrandarsýslu
gegnir köllun sinui, sem embættisma&ur og
bjó&fjelagi, og er ekki ofhermt a& telja hann
•ne&al hinna ágætnstu kennife&ra lands vors og
heimfæra til iians þessi helgu or&: „f i&ninni
áfatur í andanum glóandi, Drottni þjónandi.
og fágætt mun þafc a& finna andríkan lærdóm
og „praktiskann" dugnafc og höf&ingskap, fag-
urlegar sameina&an hjá embættismanni komn-
um yfir sextugt en bjá honum er. Hin há-
leita Iífsstefna bans hefir ávallt verifc stí, „a&
vinna a& því verkinu, sem fagurt er af verk-
um mannanna: a& títbrei&a Gu&s ríki og efla
framför og farsæld þjó&ar sinnar„, og a& þetta
sjeu or& á rökum byggb mun þeim, er rita lín-
ur þessar au&vellt a& sanna. Æskuárum sín-
um var&i hann til vísindaifckana undir hand-
lei&siu hins ágætasta manns byskups Árna sál
Ilelgasonar og sigldi frá bonum sttídent til há-
skólans í Kmh. og þar stunda&i liann gu&fræfi
og tók embættispróf í þeirri grein me& gó&um
vilnisbur&i, og eptir þa& hann var or&inn em-
bællisnia&ur á fóslurjör&u sinni lag&i liann
stund á „klassiáka“ menntun og kennimann-
lega gufcfræ&i, enda mun óhætt a& fullyr&a, a&
hann er talinn mefcal iiinna andríkustu klerka
sem land vort liefir borifc og lieíir alinennings
lof a& ver&ugleikum fyrir alia embættisfærslu.
lleimili Olafs prófasts hefir veri& sannkalia&ur
gró&rarreitur vísinda, gu&hræ&siu og hátlprý&i
og sjálfur hefir hann kennt ungum mönnum
skólaiærdóm, og eigi allfáir vísindai&karar vest-
íirzkir eiga honum næst Forsjóninni þa& a&
þakka, a& þeir voru settir til mennta og er einn
þeirra Jón Andrjesson Hjaltalín gu&fræfingur
í Lundtínaborg1, er liann hefir styrkt af eigin
efnum til þarflegs náms og vakifc lijá ást til
vísindanna þessara dýrmætustu fjársjó&a
mannkynsins sem Cicero þannig talar um :
„Hæc studia adolescentiam acuunt, senectutem
oblectant, secundas res ornant, adversis per-
fugium ae solatium præbent, deleclant domi
non impediunt foris pernoctant nobisemn pere-
grinantur rusticantur“2.
Islendingur.
FYRIRSPDRN.
Vjer höfum orfcib þess áskynja, a& amt-
mafcur vor herra Havstein hafi verib a& títbluta
svonefndu gjafakorni til ýmsra hreppa hjer í
sýslunni næstl. vetur, en eptir því sem sveit-
arstjórninni hjerna segist frá, hefir hann ekki
bugafc neinu gó&u a& þessum iireppi. Hvers
á hann a& gjaida? þannig vitum vjer til afc
hreppstjórarnir í Helgasta&ahreppi hafa fengifc
4 tunnur af korni til gefins tílbýtingar í hreppn-
um, og hinir nýböku&u hreppstjórar í Háls og
Grýtubakkahreppum kva& hafa fengifc eitthvafc
þar á borfc vi&. I Ljósavalnshrepp komu a&
sögn 3 tunnur, en ekki ljet samt amtma&urinn
hreppstjórana þar, — sem heldur eru farnir
a& eldast í embættinu — óthluta þeim, heldur
fjekk hann Gu&jóni bónda Halldórssyni á
Granastö&um ráísmennskuna í hendur yfir þeim.
þetta er a& voru áliti mjög hagfeld og nota-
ieg stjórnarrá&stöfun, því Gufcjón bóndi er
konungslandseti en kvafc einatt eiga þröngt í
búi, svo honnm liefir efalaust komifc þetta í
mjög gótar þarfir. I nor&ur hluta sýslunnar
hefir einnig eitthvafc komi& af þessu gjafa-
korni, en hvernig því hefir verifc dth!uta& þar,
er oss ókunnugt um. þa& fer nú svo fjarri,
a& vjer sjáum ofsjónum yfir því, þó okkar
hreppur hafi veri& settur hjá í þetta sinn;
milUu frcmur megum vjer vera herra amt-
manninum þakklátir fyrir þenna grautarspón,
sem vorir þurfandi me&bræ&ur hafa orfcifc a&-
njótandi af hans örlætishendi En sökum þess
afc vjer höfum heyrt ýmsum getum fari& um
þa&, hva&an andvir&i þessa gjafakoms sje tek-
i& — því allir þykjasí sannfær&ir um þa&, a&
Akureyrar kaupmenn hafi viljafc fá eitthvafc
1) íábr. enn fremur skólaskýrslu 18G3.
2) Cic. pro Archia pocta.
fyrir þa& —, þá Ieyfum vjer oss a& spyrja:
hva&an hefir herra amtma&urinn tekifc horg-
unina fyrir gjafakornifc? hefir hann tekifc hana
aí sínum eigin efnum, e&a af jafna&arsjó&i
nor&ur og austur amtsiris? A þvf vjer vitum
til a& þessi spurning er á margra vörum, þó
vjer höfum oifcifc fyrstir til a& hera hana upp,
voiiuni vjer a& herra amtma&urinn svari henni
opinberlega, svo hluta&eigendur geti snúi& sjer
me& þakklæti sitt í rjetta átt.
Nokkiir bændur í Skútusta&ahrepp.
Ábyrg&arma&ur „Fyrirspurnar* þessarar,
Jón Sigur&sson á Gautlöndum.
Mjög þótti mjer „fró&legt“ og uppbyggi-
legt, a& lesa svar byskupsins í þjó&ólfi 1870,
bls 106 til sjera G. þ. Stefánssonar tít af
veitingunni á Ilvammi f Hvammssveit, þegar
jeg las grein sjera G. þ. St., þá hlakka&i
jeg til, a& fá a& lesa svari& frá hyskupinum,
og ntí liefi jeg haft þessa ánægju. En þa&
sem mjer þykir undarlegast í svari byskups-
ins, er a& hann svarar ekki ö 11 u m ástæ&um
þeim, sem presturinn tilfærir. Jeg kalla þa&
ekkert svar, þótt hann í erida greinarinnar
segi: „hinu ö&ru ætla jeg því sí&ur a& svara,
sem mjer þykir sá vegur, sern presturinn hefir
valifc sjer, a& minnsta kosti óheppilegur“ þann-
ig sýnir hann ekki í hverju þessi vegur
er óheppilegur“. Sjera G. þ. St. segir, aö
sjer hafi veri& neitafc um braufc, af því, aö
hann hafi byggt upp á því brau&i, sem hann
nú þjónar. En af því a& byskupinn ckki hreifir
neitt vi& þessari ástæ&u, þá get jeg fyrir mitt
leyti ekki sje&, hver meining hans í þessu til-
liti er, og þa& vildi jeg þó gjarnan vita, af
því jeg er svo „!ukkulogur“, a& þjóna fyrir-
heitisbrau&i. Skyldi þa& ntí vera svo, a& ekki
sjeu til hrein og skýr iög, er fara skuli eptir
í brau&aveitingum, þá óska jeg af heilum huga,
a& herra byskupinn vildi sjá um, a& löggjöfin
yr&i lögufc, þegar s t j 6 r n a r b ó t a r m á 1
i & kemur næst fyrir.
A uppstigningardag á fyrirheitisbrau&i.
Einn af átján.
+
GÍSLI HJÁLMARSSON.
Kanselíráfc læknir í Austlir&ingafjór&ungi.
Or&stír framli&ins
aidrei fölnar,
þess er gó&an getur.
Mannást gufcfögur
moldum ofar
plantar sigursveiga.
Gísli Iljálmarsson
göfga minning
leyf&i sjer hjá Iýfcum ;
útrjett var raund hans
aumum til Ifknar
hjarta hreint í ástum.
Segi& sjúklingar I
livar slíkan þekktu&, '
læknir lifgjafa.
Grein þú landssaga I
hvar göfugmenni
átti sæmri sess.
Fljer var lærdómur
liprar gáfur
’ og rá&vönd skyldurækni
í fagurri eining
hjá fjölvitringi
vi& sannan sálara&al.
Mó&urjörfc vann hann
til vegs og sóma —
þreyttur hvíldir hlaut.
Andinn aflmikli
eilíí& móti
brosti blí&lcga.
Fögrum Ijósgeisla