Norðanfari - 17.10.1870, Síða 2

76 —
a$ ]eg ætlaSi mfer’aS Ieyfa Bmáskamtafræíiinní
aö taka til máls í „Tribune mbdicale“. Kvab
þá vií) hátt „Rama“ óp. A& vísn var jeg
ekki gruna&ur um tvöfeldni eía hlutdrægni,
því jeg hefi stöbugt vi&haft görniu lækninga
abfer&ina; en fjelagar mínir hjeldu mig sjúk-
ann aí> marki, e&a ge&veikan, og aumkubust yfir
mig. Aumingja vinur vor, auroingja Marchal!
sögbu þeir allir í einu hljófei. Mig minnir þab
sje Voltaire, sem einusinni hefir sagt, ab allt
mannkynib sje eintóm fífl, og þab sje mest
komib undir, a& hver fyrir sig hafi vit á a&
velja rjtítt sína heimsku, Fyrir mitt leyti kýs
jeg þá helzt, afe hinum ákærbu sje loyft ai)
verja sig, ab þeim sje hjálpab til þess og þeir
sje aldrei dæmdir ástæ&ulaust.
En dómurinn er þegar kvebinn upp, segja
menn, Já, svo er þab; en þaberu heilbrigí-
isráfein og háskólarnir scm hafa uppkvebii)
dóminn; og þó jeg beri tilhlýbilega viriingn
fyrir hinum lögskipufu læknum, get jeg þó
aldrei fallizt á, ai) þeim geti ekki skjátlab.
Vjer þurfum ekki annaf) en hngsa um upp-
götvun bióirásarinnar, uppsölumeialsins, gufu-
aflsins, rófusikursins og fl.
I málefnum, sem snerta læknislistina, er
Teynslan cin fær um ai> leggja á dóminn.
Læknar þeir er reyna sjálfir fyrir sjer, eiga
bjer ab vera dómendur. þab fjáir ekki ab
fara eptir hugarburbi eba gagnstætt reynsl-
unni, heldur hlýtur dómurinn ab vera byggb-
ur á vissum auisjebum atburf um og tiifcllum,
og á mebulum sem þar eiga vib. Getib þjer
haft nokkurn baga af því ab gjöra tilraunina,
ekki sízt þegar ybur hefir ekkert orbib ágengt
meb ybar venjulegu mebulum ? Læknar full-
yrba, ab hin svo nefnda bibar abferb1 (me-
thodus exspectativa) reynist betur í lungna-
bólgu en kælandi mebul og uppsöluvínsteinn-
inn, og 8vo frv. Á hinn bóginn fullyrba þpir,.
ab emáskamtar Bhomöopaþa“ verki áiíka og
blátt vatn. Getur þá nokkub illt hlotizt af
því, þó þjer gefib sjúklingum ybar, sem hafa
lungnabólgu, sopa af biáu vatni ? Varnib þeim
ekki vatnsins, og takib eptir, hvert hin svo
nefnda bib reynist afl'arabetri m e b eba á n
bláa vatnsins *homöopaþannaa ! Annabhvort
ellegar: annabhvort eru mebul „homöopaþa“
eintómt vatn og því meinlaus, ellegar þau hafa
læknandi krapt, en ef svo er, þá ber ybur
skylda til ab reyna þau eptir fyrirsögn þeirra
sem hafa vit á ab fara meb þaug.
Fyrir fám árum síban kom bingab til Par-
fsarborgar Neris dr. med. læknir frá Martiniqve,
í öllu tilliti ágætismabur. Með honum var
sonur hans 13 vetra, sem sýktist af áköfum
hjartverk og ljet mjög hátt í andardrættinum
Jeg reyndi vib hann „Nitrum„og „Colchicum*
og lagbi stóran dragpiástur á verkjarstabinn ;
sí&an Ijet jeg hann taka inn „Digita!is“. Ab
3. dögum liinum tók jeg eptir nýjum sjúk-
dóms einkennum, scm jeg einusinni áburhafbi
orbib var vib af „Digitaiis“. Sjúkdómurinn
æBtist svo mjög, ab ekki verbur frá sagt
Allur likami piltsins var á iM, allir vöbvar á
kviki og engin hvíld á. Augnalokin lukust
ýmist upp eba aptur, andlitib skældist og af-
myndabist, og liöfbinu njeri hann allt af vib
koddana. Efri hhiti líkamans og útlimirnir
kipptnst vib í sífellu Hann lirækti alltaf frá
sjer og þó sást enginn hrákinn. Hann gat
hvorki hugsað nje talab, og anzabi cngu scm
hann var spurbur ab. Jeg ráblagbi „Aqva
laurocerasi“, „Belladonna" og „Meglins piliur“,
en til einkis. Jeg Ijet byrgja dyr og glugga,
og sá um, ab dimmt og liljótt væri í herberg-
1) þab kalla læknar bibar abferb, ab láta sjókdóm-
ínn ejálfrában, brúka engiu incbul og biba umskipta
til annars hYers.
inu, en þab kom fyrir ekki. Stóbu vandræbi
þessi í 3 daga samíleytt, Jeg leitabi rába hjá
Bouillaud. Spábi hann illu einu og ráblagbi
sitt hvað, er þó varb ab engu libi. Fabirinn,
sem örvænti um líf sonar síns, fór ab ympra
á lækningum homöopaþa, en þó meb liægb og
kurteisi. Ab mínu leyti var jeg voniaus og
ráðþrota og fjellst þegar á ab þeirra væri leit-
ab. Ljet hann þá senda eptir Ðr. Escallier,
er mjer var kunnugur ábur, líka mæltist jeg
til ab vinur minn Dr. Perry væri vibstaddnr
til ab vera í rábuin meb. Escallier kom fyrri
og sagbi strax: iijer á „Uyoscyamus“ vib.
Litlu sff'ar kom Peyry, og jafnskjótt og hann
leit á sjúklinginn, ifirb honum aborði: „Hyos-
cýamus“ er sjálfsagt me&alib sem hjer getur
vib átt. Jeg var& hissa er bábum bar saman
í vali mebalsins. Var nú piltinum gefinn
„Hyoscyamus“ í lágri þynningu. Sama dag-
inn eptir þribju inntökuna tók veikin a& sef-
ast. Var batinn aubsjebur daginn eptir, og
þrifja daginn kenndi pilturinn sjer einkis
meins.
Ab þessu öllu hefi jeg sjálfur verið sjón-
arvottur. En viti menn, ab þegar jeg sagbi
læknum míns skóla frá málavöxtum, svörubu
þeir : „f>a& hefbi sjálfsagt orbib ab jafngób-
um notum ab þilja “Fabir vor“ eba ákalia
Maríu mey“I En siík svör gjörneita öllum
lækningum, eba með öbrum or&um: þab er
betra ab öll læknisfræ&i verbi a& engu, en að
vjer látum af einum einasta hleypidómi vor-
um.
Enginn skilji samt orb mín á þá leib, ab
jeg ætlist til að hinar algengu lækningar rými
ab öllu Ieyti sæti fyrir lækningum liomöopa-
þa Nei, því fer jeg ekki fram, en hitt vil jeg,
ab hinar síbar nefndu megi njóta sömu rjett-
inda og standa jafnt ab vígi og hinar. Skal
jeg hjer iáta þess-^getib er mjer finnst miklti
skipta: iæknislist hoinöopaþa virðist einkum
fara eptir einkennunum og liefir því enginn
áhrif á tilefni sjúkdómsins (constitution mor-
bide) en því má ekki gleyma, ef batinn á ab
verba tryggilegur1.
þjer, sem iesib „Tribnne" og svo opt
hafib vottab mjer góbfýsi y&ar, þekkið mig
ekki ab því, a& jeg vilji blekkja abra. Jeg
tala í hjartans einiægni eins og mjer býr í
brjósti, og segi y&ur: Reynib og prótib sjálfir
öruggir, kaia-og hlutdrægnislaust, eins og
drenglyndir frjálsir menn, eins og þjer liafib
unnib eib ab, og birtið síbao tilraunir ybar.
Verbi þær mebmæltar homöopöþunum, þá iiatið
þjer flýtt fyrir hinum mikla sáttadegiog unn-
ib mannkyninu, vísindunum og sæmd lækna-
stjettarinnar ómetaniegt gagn'1.
Marchal de Calvi.
UM MÁL þAU, ER EIGI NÁÐU FRAM AÐ
GANGA Á ALþlNGI 1869.
(Framh.).
2.
Málib um kosningu hreppstjóra
(I ,92—98., II. , 114 — 11G). Bænai'skrá úr
þingeyjarsýsiu (41 nafn) fór' þess á flot, ab
þingið vildi útvega lög um, a&bændur á
Islandi fengi hjer eptir að kjósa
hreppstjóra sína á manntals-
þingum. Ab svo miklu ieyti, sem slíkt á
sjer eigi stab, mætti telja rjettarbót að því, ab
slíkt kæmist á, og heyr&ust erigin rndtmœli
gegn því á þinginu, nema frá einum presti í
1) |,CS8Í skoðun er alveg röng ; þvf sje nokkur ab-
ferb fundin, er kafi líhrif á tilcfni sjúkdúinsins. þá er
þab „homöopaþian1-, sem raibst á hann frá rótum, og
fer ekki, eins og „allopaþian", eingöngu í skoiialeik vib
eintúma ytri mynd sjúkdómsins. þjb.
Vesfurskaptafeilssýslu, er eigi virtist viija
missa þau rjetttindi, ab stinga upp á hrepp-
stjórum eba rá&'a mestu um kosningar þeirra.
Samt þóttist þingib eigi eiga að taka málið til
me&ferbar ab svo komnu. Konungsfulltrúi
benti tii, ab bezt mundi eiga vib a& fresta
þessu máli, þar til er nýit fyrirkomulag kæm-
ist á stjórn sveitarmálefna landsins, en eink-
um spiliti þab fyrir bænarskránni, ab hón með
fram innihjelt kæru yfir amtmanninum í Norð-
ur-og Austuramtinu, og þótti eigi næg ástæba
ab bibja um almennt lagabob út af svo ein-
staklegu tilefni. Eigi fjekk sú uppástunga
lieldur framgang, ab vísa rnálinu forsetavegin
til stjórnarinnar, sem varla gat heldur átt vib.
þab liefbi ef til vill boi i& meira árangur, hefbi
þingeyingar að eins bebib fyrir sjálfa sig, a&
mega njóta framvegis þeirra rjettinda, sem
þeir liafa um iiríb notið, ab kjósa hrejipstjóra
sína, og kynni málinu þá a& hafa verib vísab
til stjórnarinnar, svo ab þeir hefbu getab feng-
i& hina ejitiræsktu rjettingu. þingið virbist
liafa tekib rjett í málið, eins og þab lá fyrir.
llins vegar er málib mikils vert í sjálfu sjer,
og væii veit ab reyna a& hraba fyrir því, ab
annab haganlegra skipalag komizt á stjórn
sveitarmálefna, og vir&ist í því tilliti varia nein
hrýn þörf á, ab bíba eptir, að stjórnarmál vort
sje komið í kring.
3.
Málib nm vegabótagjaid (I.,
110—120, II., 130— 132). 2 bænarskrár úr
Skaptafellssýslum (samtals 63 nöfn) fóru þess
á leyt, ab vegabótatoliinum íþeim
sýslum væri varib ínnansýslu,
unnz vegirnir þar væru komnirí
vi&uuanlegt horf, og önnur þeirra fór
jafnframt fram á, að viðlíka ákvörbun yrbi
gjörb fyrir allt land. Beibendum var eigi Ijóst
livert filalc. 16.r l&Cl hermilabi anhtniönnunuin
ab verja vegabótágjaldi hverrar sýslu utari
takmarka hennar, en þab varb fullkomlega
Ijóst & þiiiginu, ab svo var. Sumum þótti sú
ákvörbun tilskipunarinnar mibur heppileg, og
vildu vi&auka ákvörbun við hana þess efnis
að vegabótagjaldib skyldi allstabar brúkast
innan sýslu, unnz vegir þar væru komnir í
gott lag. þetta atribi í vegabótalöggjöfinni
þótti of einstaklegt til þess ab gefa því sjer-
staklegari gaum, enda þótti ísjárvert ab ein-
skorba vald aintmanna í því efni, meb því að
þá mundi öldungis ókleyft ab gjöra naubsyn-
iegar vegabætur þar, sem þær hijóta ab hafa
mikinn kostnab í för með sjer. þingib kann-
abist ab vísu vib, ab allur þorri almennings
mundi betur una þeirri tilhögun. En bezt
mundn menn þó una því, ab vegabótagjaldi
væri hvervetna varib innanlirepps, meb fram
til þess að geta skotizt undan þeirri skyldu-
vinnu, scm ákve&in er í 18 gr. tiiskipunar-
innar. Ab vísu mun þeirri ákvörbun allvíba
lítib skeytt, enda er kvartab ytir því, a& vegir
iiafi almennt vesnab, síban farið var ab krefj-
ast vegabótagjalds, og mun mikið hæf.t í því.
En þar af lei&ir, ab mönnum finnst svo víða
þörf á ab verja vegabótagjaldinu innan sveit-
ar, og sjálfsagt miklu ví&ar, enn vera mundi,
ef ákvörðun lagauna um skylduvinnu væri
fylgt, sem skyldi. Óskir manna uni að fá a&
verja vegabótagjaldinu sein næst sjer virðast
því ab nokkruleyti eiga rót sína í því, ab lög-
unum um vibgjöib aukavega er ekki fylgt, og
því fremur virbist ástæða til, ab vilji ein-
stakra manna í þessu efni lúti almennri naub-
syn, eins og tekib var fram á þinginu. þing'
inu þótti ekki ráMegt ab taka bænarskrá þessa
til mebferbar, heldur felldi þab málib gjörsam-
lega. því var reyndar spá&, ab framvegi®
mundu koma til þingsins bænaskrár í lík*