Norðanfari - 21.01.1871, Blaðsíða 4

— 4 —
ari fílieyrfsar ng af. anmnlcyti dsrmaiauaar, og
hvcroig þeir frelsutitist' á svo undarleganliátt.
Eptir þvf sem sagt cr frá, var þaí) fyrst í
acpt 1869 sem Hansa varb fiist í ísnum, liaffci
hún þá og misst fjúnar á gufuskipinu Ger-
rnania, og þá var Hansa stödd á 75° norb-
lægrar breiddar. Vegna þess aí) horfurnar á
högum skipsinsfárn æ versnandi, og skipverjar á
liverju airgnabliki máttu búast vib, af) skipib
libabist sundur í spón, tóku þeir í líma mik-
inn forða af ýrnsu úr skipinu út á ísinn. þá
kom fram í októberm. bar ab hinn lengi yfir-
vofandi og skelfilegi atbnrbur, þaunig af) ísinn
þrengdist og skrúfabist saman utan unr skip-
if), svo þaf) muldizt í sundur, en jafnframt
kostubu skipverjar kapps um, af> ná töluverbu
af broiunum og köfilum einneigin. Nú var
heimilif) á stórum fijótandi ísjaka norfiur í At-
iandshafi, og ekkert við að bjargast, nema 3.
bátana og þab er náðisl úr skipinu. Skamm-
degib fór í höncl og hinar löngu vetrarnætur,
er dagur ekki sjest enn sííur sól margar vik-
ur samr-n. Skipverjar fóru nú að byggja sje#
kofa úr steinkolastykkjura, og skipsbrotunum
svo húsnæbi þetta varb þolanlegt, og því beld-
ur sem þeir voru vel byrgir nieb matvæli og
eldíneyti. Menn vissu líka, að ísinn mundi
cins og vant væri, reka yfir veturinn til suð-
urs mefífram ströirdunum, En hættur og þraut-
jr skipverja voru svo sem ekki fyrir þetta á
enda, Iieldur voffm þær enn yfir á hverju
augnabliki, þá kom fram í janúarmánub og
mikib róí og rek hafbi komib í ísinn af straum-
um og stórhrífum vissu þeir eigi fyrri til enn
ab ísflekann tók í sundur, rjett þar sem liús-
ib stób, svo þab klofnabi í sundur. Til allrar
lukku varb þó meiri liluti hússins, skipverjar
og hátarnir á sama flekabrotinu. Vegria hins
nrikla ofviburs og snjókomu, ur?u skipverjar nú
dvo iSi.SiCarbir og gadáabir, aís þelr gfen eigi
lirært sig; auk þess sem svartnættib stób þá
enn y7fir. þeir sáu ab eigi stobabi ab gefast
upp vib þessar raunir, heldur fóru þegar ab
efna upp á annann kofann en miklu minni
cnn hinn svo þeir gátu ekki allir rúmast í
honum, og urbu því nokkrir ab húa um sig í
bátunum. Allt af varb jakinn sem þeir voru
á minni og minni, því sjórinn, vebrib og ía-
inn muldi smátt og snrátt af honum; í hvert
sinn, sem skipverjar sáu ab nokkurt rót eba
rek kom í ísinri, urbu þeir ab vera því vib-
búnir, ab geta komizt í báta sína. Veturinn
leib og framm á vor, svo ab engin von var
enn tii ab geta komizt til lands, þeir voru líka
5 og síundum 10 míiur undan landi, og nú
hafbi þá rekib til suburs 200 milur, efa 50
þingmaiinaleibir því þeir voru komnir á 60°
norbl. breiddar, Einstökusinnum gátu þeir
grillt til lands, en hinir báu jakar, sem eru í
ísbafinu, cru langt til ab sjá sem jökulhnjúkar
sem vilitu fyrir þeim sjónir. Eptir ósegjanlegar
þrautir, heppnabist þeim loksins ab geta slopp-
ib úr ísnum og komizt til lands á bátum sín-
um upp undir suburoddann , Cap Farvel“ á
Grænlandi, og á land tii ílernúttafjelags eins
í svo nefndum Fribriksdal; allir ineb góbri
lieilsu nema einn, sem hafbi orbib gebveikur.
Til gufuskipsins „Gerniania“ höfbu nienn þá
ckkert spurt, og þab sem vobaiegast þótti fyr-
ir bana, var kolaleysib, því hib mesta af þeim
var í .,Hansa“.
í þýzkum blöbura er sagt frá grciuilegri
skýrslu, sem er cptir skipstjórann Koldwey á
gufuskipinu „Germania11, uin í'erbir þess í heim-
BkautahÖfunum á þessa leib. Fimmtadag á-
gústm 1869 var skipib statt vib austurstrend-
ur Grænlands á 74° 32‘ norbl. breiddar og 18°
50‘ vestl. lengdar. þaban reyudu mcun til ab
| komast enn Irngra til norburs, alif ab 75° 31 ‘
norbl. br. þá iengra kom norbur, voru ein-
læg hafþök af ís. 20' sept. fraus skipib irrni
í vík einni vib Sabinueyjuna; settustþví menn
lijer ab til vetursetu, Frostib varb hjer um
veturinn mest 32 gr. á Reaumur. Á mcban
bjer var dvalib, fóru skipverjar títt í sleba-
Terbir, og voru brúnkol hib merkilegasta sem
þeir fundu. Vorib 1870, voru enn farnar sleba-
lerbir, og í þessum ferbum komust menn lengst
á 77° 1‘ norbl. br. og 18° vestlægrar lengd-
ar. þrátt fyrir alla kappsmuni landsnáms-
manna þessara, urbu þeir vegna ókleyfra snjóa
og ófærbar ab hætta vib ab kanrra öræfi þessi,
dali, fjöll og fyrnindi. Aptur gekk þeim bet-
ur ureb Grábumælingar. 11. júlirn. var orbib
íalaust kringum skipib; var þá gjörb feib sjó-
ieibis á báti til eyarinnar Clavering, fundu
menn þá bæ einn, í hverjum ab voru margir
kofar og leibi. Seinast í júlím. gjörbu menn
enn nýja tilraun til þess ab komast enn lengra
til útnorburs meb skipib, og þá gátu nrenn
komizt á 75° 29‘, en lengra ekki vegna ísa.
þaban hjeldu menn f subur, og fundu 6 ágúst
á 73° 13‘ norbl, br. langann fjörb, er skipið
fór inn eptir 72 sjómílur ebur meir enn 14|
þingmannaleibir, allti ab 26° vestl. lengdar.
tlitinn í sjónum var þar 4 grábur eða stig en
í loptinu 10 stig á R. P’erbamenn funndu þar
marga og afarháa jökla 2000 feta báa og mikl-
ar jöluilbreibur, og upp á eitt jökulfjall fóru
þeir, er var 7000 feta hátt. þá þeir voru
komnir sem ábur er getib, inn eptir firbinum,
kvíslabist hann í marga smærri tirbi inn ept-
ir, og þá enn var komib lengra inn í landib,
fundust þar fjöll, er voru 14,000 feta há meir
enn þrisvarsinnum bærri enn Snæfellsjökull.
þar funndu landnámsmenn þessir græna liaga.
fullvaxin Tytteber, birki- og víbirrunna og
ýrnsa fjallaávexti. ^ þar voru ptórar hiar^iy
hreyndýrum og moskusnautum, fjöldi af heiuis-
skautahörum, rjúpum og öbruui fuglum. 15.
ágúst blutu menn vegna leka á gulukatlinum,
að faia þaban og balda heimleibis, án þess ab
geta kannab enn betur óbyggbir þessar, og
var þó skipib eiin byrgt meb matvæli tii meira
enn eins árs, og 30 tons af kolum í því. 24.
ágúst voru menn kumnir úr ísnum á 72fl norbl.
breiddar og 14° vesti. lengdar; var þá látib
horfa millum íslands Færeyja og Shetlandseyj-
anna, og komuSt 11. sept. heilir á hófi til
Bremerhafnar, meb mikib safn af uýjum upp-
götvunum, er aubga vísindin.
Sj’nJETTfiBI ÚTBÆMDAB5.
(Framh.). Gamalmenni, kverinfólk og
börn, flúbu undan skothríbinni ofau í saur-
göng eða ræsi sem eru undir borginni. Seimii
hluta af umsáturstímanum, hafbi hungursnaub-
in og dýriíbin verib skclíileg, sem í Metz. Af öll-
urn þeim víggirtu borgum og bæum, sem geiist
hafa upp í þessu stríbi á P’rakklandi fyrir
Frússum, er sagt ab Strasborg iiafi sýnt ágæt-
asta lireysti og vörn, cnda er kastalaliöföingimi
þar Uhrich, sagbur liinn mesti fullhugi og
kappi. Setulib borgarinnar var þó eklci nema
17,441, og borgin illa girt, en umsáturslib
Prússa 50,60,000. það var á oröi, ab reisa
Ubricb varba úr silfri til ævarandi heiðurs-
minningar. I Strasborg hertóku Prússar 1070
fallbyssur, 10 mill, franka í peningum og mikib
af ým8urn naubsynjum til slríðsins.
Við Sedan nábu Prússar meðal annars,
580 falibyssuin, yfir 70 kúluspröitum og 800
vættum af púðri, Frakkneskur herforingi er
slapp burt frá Metz, er hún var tekin segir
þannig frá. Kastalinn og heririn gafst upp
29. dag októbenn. Einn og cinu hcrílokkur
gafst upp í senn; þessi grátlegi atburbur fór
fiam frá kl, 12 til þess hún var 6 um dag-
inn. þetta var eins og líkfylgd, hcrmennirn-
ir grjetu eins og börn oi' berfon'ngjarnir eins,
Frakkland varð sjer sjálft að bana, og sá
mabur sem álti ab vevja frelsi þess, Bazaine,
var orsökin ti! alls þessa. I Metzvar mynda-
stittan af Fabert marskálki hulin svörtum blæ-
um; á fótstalli hennar standa þessi orb ritub:
Ef jeg þyrfti að ganga út í opin dauðau með
ættingja niína og vini til þess ab frelsa þá
borg er konungur niirin bafbi trúab mjer fyr-
ir, þá mundi jeg alls eigi hika mjer vib ab
gjöra þab Eins og ábur er getiÖ í næsta
blaði hjer á undan voru þab 35,000 er fallið
höfbu í Metz og dáið aí' sárum og sjúkdómmn
meöan á mnsátrinu stób, og auk þessa, þá borg-
in gafst upp láu þar 17,000 sjúkir. I öðru
brjefi stendur: Bazaine hefir gefizt upp, skömmin
er komin á efstu tröppu, herin svikin og svipt-
ur öllu, og getur eigi fratnar varib frelsi sitt
og 8Óma; hann er kominn á vald Prússa, og
þeir geta fariö tneb hann eptir sem þeitn gott
þykir. Metz hin óspjallaba meyja, var neydd til
að ganga undir ok þeirra, bún hefir ab vísu
fallbyssur enn þá, en engar vistír. Frakkar
hafa eigi gefib hernum sök á þessu, held-
ur hefir herinn varizt af mestu prýbi, en
þeir menri sem yfir hann hafa verib settir,, þeini
er öll þessi óhamingja ab kenna. þeir hafa
hæbst að þessum orbum, er standa á heiburs-
merkjum þeiin, er þeir bera. „Ueibur og
Fósturfold“. Fariö burt þjer svikarar, augna-
þjónar og sælkerar jafnt ungir sem gatnlir.
Ogæfan er komin yfir þjóbina. þannig er
mönnum á Frakklandi vib Bazaino og marga
abra hershöRíngja og kenna þeim um alla ó-
bamingju sína, Menn segja og að yfirhers-
höí'bingjarnir í Metz, iiafi lifaö fyrst framanaf
^i.?.áturstímanur-- fí-g aitS þar-í vfon
hesta sína á eintómu brauTi; er því sagt ab þeir
mundu hafa þolað umsátina nokkrum vikum
lengur, ef sparsamlega hefbi verib áhaldib og
Basaine eigi þurít eins og eagt er ab lcggja
völsku sjer til munns, eða að'kaupa lítinn grís
fyrir 250 rd. þá er bæarbúum var birt, aö
búib væri ab gefa upp borgina, urbu þeir
iiamsiausir, af bræbi og gremju; og þá er
Bazaine ók í vagni sínum burt úr borglnní,
gengu margar koriur á veg fyrir hann og köll-
ubu hann landrábamann, bleybu, bófa og öðr-
um illum nöfnum. Ilvar eru, lirópubu þær,
menn vorir og synir, er þú hefir svikiö, og
liefbu banab honum ef eigi beföu menn komib
honum til lijálpar þegar fregnin um þab, ab
búib væri ab taka Metz, kom til þýzkalands
urbu menn mjög glabir. Mebal annars hjelt
Carl Fribrik prinz lofræbu yfir hermönnuuum,
og þótti mikið að benni kveba, og 'VYilhjálm-
ur konungur Ijet frjettafleygirinn flytja þenna
gleðihobskap til Bæjarakomings, spábi hann því,
ab seinnitíbamenn mundu kalla hann „Wilhjálm
hinn sigursæIa“.
Hinn frægi vísindarnaður og fyrrum stjórn-
ar iierra Frakka Thiers, sem nú er 76 ára
gamall, helir fariö sem auka sendibobi til stjórn-
enda Breta, Rússa. Austurríkismanna og Itala,
þeirra erinda, ab mibla málum millum Prússa
og Frakka og á koma vopnahlje; einnig lieíir
ihjers hvað eptir annab leitað sátta vib Bis-
mark ríluskansilera. það var því á orbi ab
fást mundi 14 daga vopnahlje, til þess ab
Frakkar gætu kvatt til þjóbþings í Parfsar-
borg og nýir menn kosnir í millibiisstjórn-
ina, því vib stjórnina sem nú er, vilja
Prússar enga samninga eiga. (Framh. s.).
Eujandi ocj dbyrjdarmudnr BjÖrtl JÓnSSOÍi
froutabur i pruuUui. í Akureyri. J. bvelussuu.
V