Norðanfari - 02.11.1872, Blaðsíða 1

SenJur kangtettditm kostnad-
wlaust; verct éry. 26 arkir
40 sfc , emstök: nr. 8 sfc
^lulaun 1. hvert.
Auglýsingar eru teknar i blad~
id fynr 6 sfc. hner Itna. Vid-
atikaílöd eru preritud á lcostn*
ad hlutadeigenda.
*1. ÁH.
AKUREYRI 2. NÓVEIEBER 1872.
M 45.-46.
®slands norður- og austuramt.
Fribriksgáfu 22. októberra. 1872.
I þóknanlegu brjeB frá 7. þ. m. hafib þjer herra
Htatjóri 1 sem fyrsti sáttamaíiur í Akureyrar sáttaumdæmi
amtinu frá aí) vafi ljeki á, því, hver ntí væri tak-
tt8rk tjefcs sáttaumdæmis, og ab hvorki í sáttabókinni nje
! skjöltim þeim, sem sáttaumdæminu fylgja, væri ab finna
^et ab lútandi upplýsingar og þess vegna leitab amtsins
8rlausnar hjer um.
Af þessu tilefni læt jeg ekki hjálíba þjenustusamlega
^ Sefa yfcur til vitundar, a& amtib hefir meö brjefi frá
l4' Október 1853 til sýslumannsins í Eyjafjarlarsýslu á-
^vaRab, ab kaupstaburinn Akureyri ásamt Eyrarlandstorf-
Untli) samt Kotá og Naustum skuli framvegis vera sátta-
^æmi útaf fyrir sig, og meb því engrar breytingar í
^es8it tilliti mjer vitanlega nokkrtt sinni hefir yerib æskt,
^Ut n,jer rjettast ab s'ómu ákvörbunum verbi fylgt fram-
Ve?is og leibir þab þannig af sjálfu sjer, ab Oddeyri heyr-
l( ttidir sama sáttaumdæmi, og fel jeg y&ur á vald a&
auglýsa þetta í bla&i y&ar ,Nor&anfara“ e&a á annan hátt,
et ybur mætti þykja hagkæmari.
Christiansson.
(Ni&urlag).
#Rrjefkaflinn“ segir a& „fæstir af bændum skilji stjórn-
8,b6tarmáli& til hlítar“. þa& mun satt, a& fæstir munu skilja
^o&ánir stjórnarinnar og minna hlutans í því máli tíl hlítar,
tví þa& ætlum vjer ab sje ómögulegt. En hina Islenzku
slto&un skilja víst flestir, hún er svo einföld. Vjer erum
^ki a& stæra oss af mikilli stjórnspeki, og ekki er hun
°Ss me&fædd — enda naumast minnahlutanum heldur —
6t| lesib höfum vjer blö&in og alþingistí&indin á þeim
l'ofiim vjer jafn gaumgæfilega atbugab ástæ&ur beggja
^lotanna, og sannfæring vor hefir styrkzt vi& þa&. þeir
et0 a& vísu til á me&al vor, sem hvorki lesa nje hugsa
ne'tt um þjó&málefni, en þeir eru a& fækka, sem betur
fer' Og þab er hvorttveggja a& þeir munu vart beiddir
®lt rita nöfn sín undir bænarskrár, enda mundi þa& ekki
8uga, því slíkir eru vanalega tortryggnir og einþykkir
fara varlega me& nöfn sín, sem líka er rjett gjört af þeim.
^'jefkaflinn gefur oss raunar me& dæmi sínu heutugt rá&
tll þeBs a& fá nöfn einstakra manna’undir ritgjör&ir: nl.
a8 smeygja inn klausum, sem persónulega eru þeim í hag.
^v°na kænlega smeygjir hann sjerinní þjó&ólf me& þvi a&
sjer tilefni til a& tala þingkosningar ináli herra Jóns
®uílmundssonar. Au&vita& var, a& þa& mundi duga, en
6v>n er raunar a& þess hef&i þurft , því þó þjó&ólfur
^Vkist vera þjó&bla&, hefir hann nú seinustu árin sannar-
komib fram „berandi kápuna á bá&um öx!um“ í
^i^narbótarmálinu, og sagt til beggja hlutanna, líkt og
, áttdur sálugi: Bþi& hafið hvorugir rjett fyrir ykkur*.
el80r þjó&ólfur, a& þetta sje hin rjetta a&ferb til a&
ra8a hugi manna saman og færa málefni þjÓ&arinnar á-
e'bis? Kærir hann sig ekki um þa&? E&a hver er
s‘jórnarbótar pólitík hans? vjer vitum þa& ekki. Hitt er
f atl8um Uppi a& ef nokkub yr&i ályktab um þjó&viljann
f Yestut Skaptafellssýslu af þingmanna kosningunni þar —
fiem tæpt mun vera — þá yr&i þa& naumast Jóni Gu&-
mundssyni í hag. þar mun koma, a& þjó&ólfur mun sjá
þa& á tölu kaupenda siuna, hvort nokkur þjó&vilji er til
og hvernig hann fylgir honum. Allt hefir sín takmörk,
og þá líka þolinmæ&i þjó&ar vorrar.
þegar „brjefkaílinn“ fer a& tala um þingprestana,
kom fram f honum hiægilegar mótsagnir : Honum þyk-
ir von a& prestarnir Iei&ist til að fylgja alþý&unni, en í
hverju eiga þeir a& fylgja henni ef bún helir engan vilja.
Bþeir eru svo miki& upp á alþý&una komnir“ segir hann,
„a& þeir þora ekki annab en a& tylgja því, sem þeim er
sagt I að sje alþý&u vilji“. Prestarnir, sern um gangast
alþý&una, skulu þá írúa betur ö&rum enn sjálfum sjer um
þa&, hva& sje alþý&u viljilll. Ályktun hans tekur sig
hjer um bil svona út: Straumur þjóðviljans er svostríb-
ur, a& hann hrífur prestana me& sjer, þegar þeim er
sagt, a& hann sje til, þó þeir hljóti a& vita, a& hann sje
enginn til. Hvernig á a& skilja þetta ? Honum þyk-
ir ekki líklegt að preatar hafi vit á stjórnarmálefnum, þar
menntun þeirra fari í allt a&ra átt, Hún fer þð í þá átt,
ab innræta þeim vir&ingu fyrir sannleikanum, og á því
rí&ur hjer mest. Ágreinirigsatri&in í þessu máli eru mjög
einföld og augljós, ef kastab er burtu öllum þeim ræfla-
tusku vafningum, sem stjórnin og minni hlutinn hafa vaf-
i& þau í. jþó sumir af prestunum hneig&ist a& minna-
hlutanum, lei&ir ekki þar af a& þeir hafi haft betra vit á
málinu enn hinir, ekki heldnr a& meira daubadá hafi ver-
i& yfir þjó&viljanum í kjördæmum þeirra en hinna. Lík-
legast er a& leita a& orsökinni í hvötum sjálfraþeirra, e&a
þá íþví atri&i, sem „brjefkaflinn* óbeinlínis gefur tilefni til
nl. a& byskupinn hafi hemil á þingprestunum, þa& er samt
ótrúlegt.
Seinast segir #brjefkaflinn“ a& tilgangur minna hlutans
sje sa& mi&la málum“. Vjer vitum ekki hvert nokkrum
hefir dottib þa& í hug fyrri. þa& eru margar og misjafn-
ar meiningar manna um þa& efni, og getum vjer valla
fallizt á neina þeirra. Margir halda a& tilgangurinn sje
sá a& koma sjer í mjúkinn hjá stjórninni, til þess a& fá
því heldur óskir sínar uppfylltar. En þetta þorum vjer a&
bera af þeim. Oss er kunnugt a& þeir eru veglyndir
menn í raun og veru, þó þeir beri ekki gæfu til a& láta
þa& koma frain í þessu máii. A&rir halda a& þeir mis-
skiiji stö&u sína á alþingi, og sko&i konungkjörin þing-
mann eins og dálítin konungsfulltrúa, sem sje skyldur a&
framfylgja öllum frumvörpum stjornarinnar. En þeir hafa
sýnt, a& þeir álíta sig ekki bundna vi& þau. Enn halda
nokkrir, a& þeir sjeu dau&hræddir um, a& stjórnin muni
víkja þeim frá embættum án dóms og laga, ef þeir Ijeti
anna& á finnast enn a& þeir sjeu einn andi me& henni.
En ef stjórnin kasta&i þeira úr embættunum, öllum í eina
hrúgu, þá væri þa& „saga til annars bæjar“, saga um alla
Nor&urálfu, sem stjórnin ekki getur verib þekkt fyrir. Sá
ótti er því trau&lega a&alorsökin, en vorkun væri, þó
hann væri me&, því ekki er dæmalaust, a& þjó&hollir
embættismenn hafi fengið þessa útreið, máske hinum tii
vi&vörunar, þa& mun þykja ókvæ&i a& láta sjer detta
í hug, ab Jjeir hafi ekki betur vit á málinu enn þetta;
en ef vel er a&gá&, sjest a& þa& er f cngan máta óe&Ii-
legt: þeií1 eru svo a& segja frá blautu barnsbeini upp-
fóstra&ir í og me& þeirri „rás vi&bur&anna“, sem Danir
hafa veriS a& bú.a til nú á sí&ustu tímum; þeir eru því
— 107 —