Norðanfari - 12.03.1873, Síða 4

Hm þeim sem ekki eru þrí hjegómlegri; f fornu máli voru herra og frú-
ar nafnbætur einungis æ&siu valdsmanna, en nú er öldin önnur.
þaö horfir annars nokkub kynlega vi&, hvort þa& er þessi e&a önn-
ur nafnböt karis e&a konu, sje jafnan rita& utan á brjefum og ví&ar á
undan nafninu sjálfu (eiginnafninu) en eigi á eptir, t. a. m. S. T. herra
böndi N. N-, velæruver&ugur herra prestur sjera N N , velbyr&ugur herra
sýsluma&ur N. N. og þarna fram eptir. S. T madama, S. T. jómfrú, S.
T. frú, S. T. fröken o. 8. frv.
þa& vir&ist þó liggja í hlutarins e&Ii, a& nafnbót, vi&urnefni, titill, e&-
ur hverju nafni sem nefnist, eigi fremur a& standa aptan en framan við
sjálft eigi& nafni&, því stjett, sta&a, tign metorð, ern til fyrir persónuna,
en persónan ekki fyrir þa&; það sýnist því ekki ósamkvæmara rjettri or&a-
skipun tungu vorrar a& rita t. a. m. Hávar&ur Steinsson bóndi a& Eyrum,
Steinvör Árnadóttir húsfreyja að Lundi, Jón Bjnrnarson yngispiltor að
Hvammi. það er hiægilegt að sjá nú hvern vinnumann e&a vinnupilt skrif-
aftann „herra“, „monsíur", „signior“. Hergþóra Hrólfsdóttir yngismær a&
Ási, Árni Árnason prestur að Björk, Ásdís Oddsdóttir húsfreyja að Ðal,
Arnþóra Björnd ýrigismey að Holti, Sfeingr. Geirsson sýslnma&ur að Öxl,
Anna Björnsdóttir húsfrú a& Bæ, Una Jónsdótfir yngismey a& Odda o. s. frv ,
því velæru- og háæruver&ugheit, velborin- og hávelborinheit; eins a& kenna
konuna við ættar e&ur fö&urnafn manns síns, en eigi sitt eigi&, sýnast
mega missast úr málinu og enginn verða vansæmdur fyrir þa&, e&ur ef
menn vilja hafa eitthvað f þess stað að skrifa þá „hei&virður“ e&a „göfug-
ur“, „heifcvirð*, e&a „göfug“ o. s, frv. j
Kaupmenn og konur þeirra sýniat mega fullvel fara a& skrifa líkt
t. a. ni. skrifa þá: kaupmenn, konur þeirra húsfreyjur og dætur yngis-
meyjar, faktora verzlunarfulltrúa, assistenta bú&ar- e&ur verzlunarþjóna,
og konur og dætur þeirra, nema ef þa& skyldi þykja vansæmi þessara tíma
aft rita fslenzkn þegar a& ræ&a er um þá menn sem anna&hvort eru
sæmdir nafnbótum af konungi e&a eru æ&ri embættismenn e&ur hvort-
tveggja, vir&ist nafnbótin og stafcan eiga jafnt og á&ur, ab standa aptan
vi& eiginnafnið, en konur og dætur þeirra ættu til a&greiningar frá hinum
að bera þessar frúar og þá ungfrúar nafnbætur, t. a. m. Hákon Rafnsson
amtma&ur riddari af dannibrogsor&unni a& Bú&um, þóranna Ólafs-
dóttir frú að Bú&um, Ingibjörg Hakonardóttir ungfrú a&j Bú&um,
o. s frv.
„þa& er svo margt selt og keypt a& sitt lízt hverjum“ segir mál-
tækið, vjer erum þess fullvissir a& margir sko&a á annan veg, þa& væri
því æskilegt a& fá ritgjörð í blað vort frá einhverjum snjöllum málfræ&-
ingi um þetta efni sem fyrst. 2+3
FKJETTKR IIILEXDÁK.
19. þ m. kl. 12 e m. að Múla í A&aldal í þingeyjarsýslu, vöktu 2
stúlkur, sem urftu þess varar, a& kviknað var í ofnpípu, sem þar er í
ba&stofuhúsi, stórhríð var, svo eldurinn læsti sig þegar í þekjuna, en
fyrir mannafla, er heima fyrir var og a& kom, varð eldurinn slokkt-
ur kl 4, var þá sú&in brunnin inn til mirs og á einnm staft kom-
ið gat á. Prófastur sjera Benidikt ásamt konu sinni voru ekki heima,
en þegar varð sent til þeirra.
Úr brjefi úr Siglufirfci d. 3. marz 1873. „20 f. m. lög&u 3 vetrar-
skip hje&an, úr Fljótum hla&in af kornvöru og nokkrum hákallsafla, eitt
þeirra, sem sí&ast kom inn eptir, gat ekki lent vegna þess hva& lágsjáað
var; og var þa& því lagt 4 floti og be&ið fló&s, enri um kvöldið gekk í
blirvdbil, sleit þá skipið upp og hvolfdist', drukknu&u þar 2 menn, sem
höf&u átt a& ausa skipið, einnig fórst þar niikið af kornvöru, sem fátæk-
ir menn í Fljótum áttu“. — Auk þessa hefir oss verið sagt frá tildrög-
um a& tjóni þessu þannig: að nefndar 3 skipshafnir lief&u öndver&lcga á þorr-
anum róið til hákalls, og fengið dálítinn afla, cn vegna ofvi&urs legið
stutt og me& herkjum ná& Siglufir&i, sí&an gengið frá skipunum og heim.
Að nokkrum tíma lifcnum var farifc aptur a& vitja skipanna og lagt af stað
nmgetinn dag úr Siglufir&i í gó&u ve&ri, en þá áleifc daginn lauBt á nefnd-
um blindbil; þeir fyrstu höf&u ná& Mósvík í Fljótum og hleypt þarskip-
inu flötu upp, til þess a& þafc fylltist sífcur, Hinir er næst komu hjeldu
a& fyllt heffci hjá þeim er á undan voru, snjeru því vi& frá Mósvíkinni
og austur á Haganesvík og lög&ust þar, var þá þri&ja skipið komið fyrir
upp f sand, Ijet þá forma&ur þess sækja mennina á byttu fram á skipið,
nema 2 af þeim, sem á&ur er getifc, ur&u eptir, er hjetu Pjetur bóndi á Lauga-
landi á Bökkumen hinn Jóhann húsma&ur þar, er átti a& sækja f næstu ferfc
sem ómögulegt varð. Svo haf&i hrífcin verifc grimm, a& strengdur var ka&all
úr skipinu og upp í bú&irnar til a& fara eptir, a&sumasleit af honuni. Um
ef&ir höf&u þó skipverjar allir, er á land komust, ná& einni bú&inni og orfcið að
láta þar berast fyrir um nóttina.
tJr hrjefi úr Flatey á Skjálfandaflóa, d. 4.—3.—73. „Fátt er hje&an
a& frjetta nema framúrskarandi óstillingu f ve&uráttur.ni. optastnær rok
úr hva&a átt sem vefcrið er. Hjer á eyjunni, er nú sem stendur góð
jörð og líka á Flateyjardal handa útigangspeningi þri&judaginn 18 dag
febrúarm. næstl. kl. 4 e. m. lagfci bytta sem átti hjer heima, með 3 karlmönnum
og 2 kvennmönnum úr Naustavík f Náttfaravfkum (þa&an og hingað eru rúm-
ar 3 vikur sjáar), en um kveldið brast í austan hrí&argarð, svo byttan
fórst, líkast til fram undan þorgeirsliöf&a, sem gengur fram milli fjarfc-
auna hjer vestor frá, því að þar hefur rekið ýmislegt úr byttunni árar
og fleira, en engann rnanninn hefur on rekið. Mennirnir, sem voru á bytt-
unni voru þessir: Kristján þorkelsson bóndi á Útibæ, Hallgrímur Hall-
grlmsson, sem fyrir 22 árum sf&an missti af bissuskoti annan handlegginn
nær því upp vi& öxl, en hefur samt smí&að mjög óskiljanlega, sem heil-
hentur ma&ur, Gísli Eiríksson vinntima&ur Kristjáns, Steinunn Jónsdóttir
vinnukona frá Gy&uger&i hjer á eyjunni og Gu&rún Hallgrímsdóttir ífá
Kotamýrum f Kitm, bá&ar rúmt tvítugar.
Enginn selur tiefur sje&st og ekkert or&ið reynt vi& hákall vegtsa á'
8tillinganna.“
26. f. m. dó sldd. jiíris. Halldór Kröyer, sem átti heimaf hjá bró&t'1,
sínum sjera Jörgen á Helgastö&um f Reykjadal, en staddur
hann lag&ist og dó, á Kambstö&um í LjósavatnsskarM!^*H"ann var a skóla-
námsárum sínum talinn me&al hinna gáfu&ustu og efnilegustu skólabræ&ra
sinna og eitt sinn settu sýslnma&ur í þingeyjarsýslu um árifc 1835—6?
Seint í næstl. mánu&i er dáinn ekkjumafcur Stefán Ólafsson1 fyrir-
vinna á Ytraholti í Svarfa&ardal. rúmt fimmtugur a& aldri. Hann baft'
einn mefcal annara farið á hvaifjöruna á Látrum, or&ið innkulsa og síóaö
veikst og dáið þar.
þAKKARORÐ
Ári& 1868 (hinn 28. sept.) var ger& fyrirspurn hje&an til stiptsyfir-
valdanna um þa&, hvort prestur á brau&i, sem ekkeit átti a& gjalda af
(fram a& 6. júní 1867) tekjum þess til ekkju nokkurs formanns á brauð-
inu, ætti þá, þegar brau&ifc var komið meb nýju brau&ainati upp í fiokk
þeirra, er gjalda ætti af að greifta sömu ekkju tekjultiita af því,
þessu svöru&u ftiptsyfirvöldin me& brjefi 7. des 1868 áf þá leið, að
þa& rjettarsamband, sem komizt heffci á milli prestsins, þegar^hann fjekk
brau&ið og prestsekkjunnar, yr&i að standa hans tíð á brau&tou, en viö
presta skipti fengi prestekkjan sinn tekju hluta. ^
þrátt fyrir þenna úrskurð, sem er skýlaus og e&lilegur, er mjer þa&
kunnugt orfcið, a& nú verandi prestur 4 Kolfreyjustað síra Hákon Espólín
(sem eptir úrskur&inum mátti vera frí vi& að gjalda nokkuð af sínu brauði,
þó þafc kæmist í lians tíð þar upp í flokk afgjalds brau&a til prestsekkju)
hefur næstu fyrirfarandi ár gefiö ekkju formanns síns madömu þorbjörgu
Jónsdóttur, sem er mjög fátæk, höf&inglega gjöf árlega, sem or&iö hefur
henni mikil Iijálp
Af því jeg er nefndur prófastur hjer í sýslu og mjer ber a& því
leyti, a& láta mjer vera annt um hag bágstaddra prests ekkna í prófasts
dæminu, finn jeg mjer skylt a& votta prestinum síra Hákoni Espólín á
Kolfreyju8ta& opinberlega þakklæti mitt fyrir velgjörning siun við þessa
bágstöddu me&systur.
30. janúar 1873.
Sigur&ur Gunnarssen. (prófastur í Su&urmúla sýslu).
AUGLÝSINGAR.
„Toml)o!a“ sú sem auglýst var í seinasta bla&i Nor&anfara
ver&ur haidin f pakkhúsi kaupm. Popps þann 28. og 29. þ. ra. frá kl.
11 f. m. til kl. 5 e. m ; þess vegna óskurn vjer a& gjafir þær sem ætl-
a&ar eru í þessnm tilgangi ver&i komnar til factors J. Chr. Jensena í sein—
astalagi innptn 27. þ, m Ilver dráttur er ákve&ifc a& kosti 16 sk., en
nákvæmari ákvar&anír ver&a auglýstar á samkomusta&num —• Líka skal
þess getið a& f áformi er a& siimu daga kl. 7 e. m. ver&i leiknir sjónar-
leikir (Comedier) einn e&ur fleiri fyrir sjerstaka borgun.
Aktireyri 7. marz 1873.
J. V. Havsteen. J. Chr. Stephánsöon. Frb. Steinsson.
— Mi&vikudaginn þann 2. apríl næstkomandi kl. 12 á hádegi verfcur
vifc opinbert uppbofc hjer á skrifstofunni bofcib upp, og ef vifcunanlegt boö
fæst, selt bús Kristjáns sál. Tómassonar hjer á Akureyri mefc tillieyrandi
grunni. Söluskilmálar ver&a 14 dögum fyrir uppbo&ið til sýnis hjer á
srkifstofunni.
Skrifstofn bægarfóeta 4 Akureyri 7. marz 1873.
S. Thorarensen.
— Fimtudaginn þann 20. þ. m. kl. 12 á hádegi verfcur eptir bei&ni
C. Petræusar hjer á skrifstofunni vi& opinbert uppboð bo&ið upp og ef
vi&unanlegt bo& fæst selt þafc honum lijer f bœnum tilheyrandi hús úr
timbri með grunni, jar&eplagar&i, fjósi fyrir 2 kýr, heyhlö&u, liesthúsi og,
svar&arhúsi. Söluskilmálar eru til sýnis hjá húseiganda, og ver&a fram-
lag&ir við uppbo&ið-
Skrifstofu bæarfógeta á Aknreyri 8. marz 1873.
S. Thorarensen
— Eptirfylgjandi bælinr ern til eölo, me& nifcnrsettu verfci, hjá nndirskrifufcum: Norfcf.
(S árg. frá 1862— 09), SMreir (6 árg.), Biskubasiignr, Kennslnb. í gofcafræfci, Ný Fjelagsrit,
Prestatal og prófasta, Skýrlnr nm laudshagi á Isl., bkyrsla nm handritasafn bókmennta-
fjelagsins, Tí&indi nm stjórnarmálefni Xslands, Cm framfarir Islands, ýmsar rímur, rit
og sögnr, „Gangleri11 og „T(minn“.
Aknreyri 10. febr. 1873. G. Gufcmnndsson.
1) Albró&ir hins mikla gáfu- og menntamanns Olafs bónda Olafssonar
á sy&ra Espihóli í Eyjafir&i.
Eiyandi oy ábynjdarmadur : BjÖrn JÓnSSOD.
Akureyn 187 3. 11. M. S t ep h á n * a « n.