Norðanfari - 28.05.1873, Blaðsíða 3

n,J a& mfnum ráSum, Islendingar! og trúife
n'Íer til þess, — þú jeg sje livorki spekingur
viti, nje spámannlega vaxinn —, aí) þau
nmnu verfca ykknr fyrir beztu, úr því sem ráfca
Cr' BIlafi!) lioll rál: hvalan sem þau koma“.
Fávís almúgamabur.
“— í Norfanfara f. á. nr. 48—49 bls. 101
K~'2 stendur grein meti fyrirsögn: „Patt er
n,zl“. Grein þessi er kladd þeim búningi ab
"'nrgur mætti ætla, aí) þab efni, sem höftindur-
lnn ritar um, væri biö eina rjetta og ekki ann-
a\ enda kallar hnfundurinn grein þessa sann-
leiksgrein í niðurlagi bennar,
j>aí) beíir dregist ab svara grcin þessari
Vegna þess, aí> okkur, sem jitum línur þessar,
Ntti sú umrædda grein eigi svara verb, en þar
vife böfum iieyrt, ab nokkrum, semeigivoiu
nálefni þvf kunnugir, er greinin liljóíar um,
iarist þannig orb, ab vib mundum vera sekir í
ílvii 8em höfiindurinn ber okkur á brýn, þykj-
U|"st vib knúbir til ab svara og leiba lrib sanna
i Ijós.
Iiöfnndurinn segir ab þab bafi verib drótt-
"fi ab sjer og bændtinum á Laknisstöbum, ab
i'ftrin og þeir bafi farib frarn á útlenda fiski-
B,i«tu, og tietta iiafi verib fullyrt bæbi munn-
*ega og brjefiega itin ab Svalbarbi í fdstilfirbi;
i'Vab því munnlega vib víkur, þá höfum vib ekki
Verib heyrnarvottar ab bjali allra, og getum
tví livorki sagt þab satt eba ósatt, en í því eina
brÍefi, sem vib vitum ab sent var inn ab Sval-
t>arí>i vibvíkjandi þvf efni, sern höfundurinn tal-
®r um, var cnganveginn fullyrt ab bólusóttin
Bje kominn í land á Læknisstöbum, og er þvf
fáílegast ab fyrirbyggja allar samgöngur manna
s milli ab svo stöddu“. Höf. segir ab forstjór-
ar sveitarinnar hafi í stab þess ab grennslast
eI>*ir tilhæfu frjettanna, sem þeirn bárust um
^óluveikina skrifab þennan heilaspuna inn f þist-
1'fjöib, en vib getum sagt þeim góba lierra ab
""direins og hreppstjúrinn hjer í hrepp fjekk þá
"nigetnu fregn, skrifabi bann heilbrieMsnefndar-
•"anni á næsta bæ vib Læknisstabi brjef og er
helzta inntak úr því svo hljófandi: „Vegna
tes8 ab iringab hefir fijetzt ab menn heffu erun
nni ab bóluveikin væri kornin í land á Læknis-
Btö?uth, þá lilýt jeg ab skora á þig ab fara
þangab og grennslast eptir því livert þab er satt
e&a ekki, og reynist þab satt ab láta tnig vita
Kb tafarlaust“. þetta lýsir því ab böf. lofar þab
á sjálfum sjer, er bamr lastar á öbrum, eba er
jtib ekki ab Ijósta óhróbri á saklausa mebbræb-
"r, ab ljúga þessu á heilbrigbisnefndina.
Höfundurinn kcnnir beilbrigbisnefndinni um
';ostnab þann, sem leibir af læknisferb hingab,
ín bvab var henni um a& kenna þó berra pró-
fastur síra G. Gunnarsson yrbi lielzt of brátur
ab skrifa sýslumanni um þetta málefni, sem eigi
tilbeyrbi öbrum en heilbrigbisnefndinni í Sauba-
^iessbrepp, á meian þab varb eigi sannab, ab
hún befbi vanrækt skyldu sfna Frumldaup þab,
Bem höf, talar um getum vjer ekki álitib öbr-
'nn frekar ab kenna eu sjálfum þeim á Læknis-
B>öbum, þvl víst er um þab, ab abrir hafa ekki
Orbib hræddari en fólkib þar, og þvf til sönn-
n"ar er þab, ab cptir ab konan á Læknisstiib-
"tti var lögst, bab bún abkomandi mann ab skoba
B>g og segja bvert liann áliti ab bún mundi vera
&úin ab fá bóluna eba ekki, en bann þori'iekki
’"n f bæinn og varb því ekki af þeirri skobun-
argjörb; líka bar sonur umræddrar konu þá
f'egn á annan bæ, ab þab væru komnir raubir
^ekkir út um móbur eína, og meb því látib full-
''Omlega hræfslu sína þar í Ijósi.
Ilver böfondur optnefndrar greinar hefir
Verib er okkur óljóst, en þab vitum vib ab hann
'lefnr ekki verib hlutabeigandi þessa umrædda
Og mætti geta sjer til, ab þab hafi verib
"'bver vinveittur fylgifiskur Læknisstaba kerl-
1,16árinnar í þessu málefni.
þótt hinn heibrabi höfundur títt nefndrar
greinar, taki af nýju ab rila um þeíta efn! eba
svara grein þessari, þá mun honum eigi fram-
ar verba svarab af okkur.
Ritab í maí 1872.
Tveir heilbrigbisnefndarmenn f Saubanessókn.
— þ>ab eru margir merkir menn, sem vjer
böfnm heyrt álíla, ab hjer á landi væri meira
mannfrelsi en í nokkru landi öbru. Er þetta
rjett álitib? þab er sjálfsagt , ab stærb
og strjálbyggb landsins gjörir þab ab flestir
mega lifa og láta optast nær , eins og þeir
vilja, af þvf embættisvaldib getur ekki þó
þab gjarna vildi tekib í taumana. En me!al
margs, er upp niætti telja, er þab einn vottur-
inn um þab, bvab mannfrelsib er metib lítils,
ab amtmenn, sýslumenn, en allra helzt margir
lireppstjórar gjöra hver sitt til þess ab reka fá-
tæka menn, ebur láta flytja móti vilja þeirra þab-
an sem þeir eiga heima af frjáisnm vilja, og
þangab sem þeir eiga framfærslu rjett ab lög-
um þessi lirakningur móti vilja þeirra sein
hraktir eru, er stórkostlegt brot á móti mann-
frelsinu, því fáiæktin ein getur ekki svipt neinn
rjelti til ab njóta þess frelsls ab iiafast vib hvar
á landinu sem honum líkar bezt. í annan stab
eru meb þessu brotin lög á þvf sveitaifjelagi,
sem hinn fátæki er hrakinn til, nema því ab eins
ab þab einnig óski þess.
Ab til sjeu þó innan um rjettari hugmynd-
ir en almennt er um frelsi fátækra rnanna til ab
útvega sjer beimili þar sem þeir vilja, sýnir ept-
irfylgjandi amtsbrjef, sem vjer viljum laka hjer
upp og rába mönniim til ab atbuga vandlega.
Brjef amtmannsins í Norbur- og
Austuramtinu 9. febrúar 1 867 .
„Amtinu hafa á seinni tímum borist all-
margar umkvartanir yfir þvf, ab sumir lirepp-
stjórar boli þá menn vægbarlítib, og stundum
meb brögbum, út úr hreppum sínum, sem búnir
sjeu ab dvelja þar 9 ár eba skemur, og eigi þar
ekki sveitariiltölu; er þab baft fyrir satt, ab þeir
fái ýmist landsdrottna til ab gefa sjer bygging-
arumráb á jörbum þeirra, eba koma þeim til ab
byggja all duglegum landsetum út, án þess nokk-
ur veruleg ástæba sje til þess nema sú, ab ábú-
andinn gæti orbib þar sveitlægur, ef hann ílengd=
ist þar f hrepp.
Slfkri atferb hvab nú einnig vera farib ab
beita vib húsfólk, þótt þab komist all vel af í
stöbu sinni, og ml búast vib því, ab vinnufólki
verbi heldur ekki vært, þegar fram í sækir.
þar eb nú þetta atferli Iireppstjóranna er mib-
ur Iögmætt, og hlýtur ab olla þyngslum fyrir
sveitarfjelögin yfir höfub, — þó þab á hinn bóg-
inn í flestum tilfellum sje óefandi, ab hrepp-
stjórar viiji vinna lirepp sínum í hag —, því
margur hver gæti komist af án þess ab verba
sveit sinni til byrbi, ef hann mætti býrast þar
sem hann er niburkominn, rneb því ab hann
fyrir breytingu, þótt ekki kæmi til missir á jarb-
næbi eba húsmennskustöbu, ef til vili verbur ób-
ar ab sveitarliandbendi, — þá finn jeg mig
knúfan til, ab bibja ybur herra sýslumabur, ab
afstýra slíkum yfirgangi hreppstjóra meb þeim
mefulum, sem ybur eru innan handar, og jafn-
framt ab láta þá vita, ab þeir ljetti ekki af
hreppum sfnum meb þessu móti, þareb abrir
rnuni gjalda þeim líku líkt, og engin slfk brögb
muni losa hreppa þeirra vib, ab annast þá, sem
þeim er beiit vib eins fyrir þab, þótt þeir sjeu
flæmdir í burlu.
Ab endingu verb jeg þjenustusamiega ab
mælast til, ab þjer gefib því vandlega gaum,
hverjir hreppstjórar í sýslu ybar helzt nota þessa
abfeib, sem um er rætt, og gjörib mjer þab upp-
skátt, en látib mjer um leib í Ijósi álit ybar
um, livort þvílíkt atferli eRsvarinua rjettarþjóna
eigi ab þolast sektalaust*.
RETRA ER SEINT EN ALÐREI.
I 22, ári þjóíólfs 26. jan. 1870 nr. 12 —13,
siendur greln frá herra sýslumannimim I Rang-
árvailasýslu svo hljóbandi:
BSamkvæmt opnu brjefi 4. jan. 1861 ínn-
kallast hjer meb, meb 6 mánaba fresti:
1. Allir þeir sem telja til skulda í dánarbúi
Sveins söblasmibs þorsteinssonar, sem næstlibið
hanst dó ab Minni-Vollum hjer f sýslunni.
2. þeir sem eru næstn erfingjar hans, efarfur
fellur til ab lýsa erfbarjetti sínum og sauna
fyrir sama. Einnig bib jeg þá sem voru skuld-
ugir Sveini heitnum innan ofannefnds tima ab
borga skuldir sínar til sama skiptarábanda eta
semja vib hann um lúkningu þeirra.
Rangárþings skrifstofu 4 desemb. 1869.
H. E Jónhsen“.
Bæbi vegna þess ab jeg ekki kaupi þjób-
ólf og svo hins' ab hann kemur opt seint hjer
í Novburmúlasýslu, fjekk jeg ekki ab heyra
þessa grein fyrr en seint f apríl 1870.
þegar jeg nú hey rbi áburnefnda grein þótt-
ist jeg óefanlega sannfærbur urn ab þetta væri
Sveinn bróbir minn þar jeg vissi engan mann
á Islandi, sem bæri þab nafn og stundabi söbla-
siníbi nema hann og svo vissi jeg þab síbast
til hróbur roíns sáluga, ab hann var kominn
subur á Álptanes og þaban skrifabi hann sibast
hjer norbnr og Ijet þá mikib vel afhögum sín-
um þessvegna þykir mjer mjög ólíklegt ab hann
hafi verib orðin þvínær öreigi þegar hann dó
eptir öifá ár.
þegar jcg nú iiafbi heyrt ofan skrifaba grein,
fann jeg systkini mín og sysikinabörn, þau sem
jeg gat fundib og sagbi þeim frá daubsfallinu,
og sömdum vib þab meb okkur ab skrifa herra
sýslumanninum til og lýsa erfbarjetti okkar þar,
þar vib ekki vissum til ab Sveinn sálugi hefbi
átt neinn liigerfingja nema okkur syskini sín og
systkinabörn, livab vib og svo gjörbum svo fljótt,
sein varb, eba sfra Halldór Jónsson á Hofi
prófastur okkar, fyrir okkar hönd, síban var
sent meb brjefib austur á Seybisfjörb í vegfyrir
póstskipib, sem um þær mundir var væntanlegt
þangab. Jeg vonabist nú cptir ab lierra sýslu-
maburinn mundi vib fyrsta tækifæri svara ofan
nefndu brjefi Og gjöra einhverja grein fyrir þvf,
sem bróbir minn sálugi Ijet epiir sig, en nú
eru alla reibu libin 3 ár sifan jeg vonab-
ist eptir ab fá eitthvert svar en fæ þó ekkert.
og furbar mig stcrlega á hirbuleysi herra sýslu-
mannsins ( þessu, þareb jeg er nú og pab fyrir
löngu orbinn úrk'ula vonar um ab fá nokkurt
svar nppá ofan nefnt brjef, þá skora jeg nú á
herra sýsiumanninn í Rangárvalla sýslu, ab hann
nú vib fyrsta tækifæri gjöri mjer skýlausa grein
fyrir eigum þeim, er Sveinn sálugi brúiir minn
Ijet eptir sig, hvert sem nokkub hefur komib til
arfs ebur ekkert. Einnig eru þab vinsamleg
tijmæli mín til þeirra, sem voru vib andlát
Sveins sáluga hrúbur mfns, ab einhver þeirra
setji litla grein í þjóbólf og skýri þar frá vib-
skiinabi iians.
f>e8sinn línum bib jeg vinsamlegast herra
ritstjóra Norbanfara ab Ijá rúm f blabi sínu.
Rjúpnafelli í Vopnafirbi 5. apríl 1873.
Gubmundur Rorateinsson.
FRJETTIR IIXLEID/tR.
Úr hrjefi frá Beru6rbi dagsettu 28. apríl
1873. „Hjer heíir mátt heita optast öndvegis-
tfb, snjóleysur og blíbvibur, neina einstakasinn-
um smábrös á milli, svo hjer var farib ab sjá til
gróburs um sumarmál. Heilbrigbi fóiks er al-
menn, einnig gób fjenabai höld, þvf á fjársyki
bar f vetur meb allra minnsta móti, og fje meb
haustholduin þar sem vel liefir vetrab. Engar
slæmar alleibingar iiafa orbib af öskufallinu,
subiir nm sveitir, sem teljandi sjeu. Hjerum-
bil 5 frakkneskar fiskiskútur ströndubu á gó-
unni fyrir sunnan Austurhorn, sem flestar fóru
í spón, ein þessara rak upp á Mýrarfjörur, sem
var maunalaus Um 60 lík hafa rekib upp, sem
hafa verib greftrub í Bjarnanesi, Stafal'elli og
Hofi í Álptafirbi. Sum líkin, einkum þau sem
jarbsett voru ab Hofi, voru sögb mjög sködd-
ub, sum lima og höfublaus, og sumstabar rak
ab eins beinarusl.
Sjáfarafli hefur verib lítill subur með landi,
en engin liier um svæbi, nema talsvert afhnýs-
um varb skotib, því mesta mergb af þeim kom
meb síldargöngu upp undir land. en þó ekki inn
á firbi. Ein iiákallajakiin fór út sneinma á Ein-
mánubi, sem ekki hefur komib inn síban, hinar
2 koinust ekki út fyrri en eptir páska, þvf ab
þær bibu eptir, ab jakt sú er fór f haust meb
lýsi fiskiveiba fjelagsins og átti ab koma aptur
í vetur, meb efnivib og önnur áhöld, sem vant-
abi til útgjörbarinnar, eptir tjún þab, er þær bibu
í haust af tiinu mikla vebri; þab má því telja
víst, ab 8Ú jakt muni hafa týnst á hingab sigi-
ingunni f vetur. Á henni voru skipstjóri Tvede
og 3 menn íslenzkir hieban úr sveit, er allt hef-
ur bakab hlutabeigcndum æiib tjón; jaktirnar,
sem hjeUn hufa iarib út f vor hafa því veriö