Norðanfari - 10.12.1875, Síða 3

— 103 —
skirt hafa; og varla mtindi Pjetur bislcnp
liafa vikið með nafn petta frá hinni nýju
íslenzku útleggiugu biflíunnar, er hann pó
sjálfur, íformála helgidagalestrarbókar sinn-
ar, segist hafa lagað Guðspjöllin eptir, ef
hann hefði eigi fundið pað rjettara. Svo
hefi jeg einnig Guðspjall petta á pýzku og
i pví er Bethabara.
J>að er nú eigi nema eðlilegt, að pess
konar villur kunni fyrir að koma, par eð
öllum kann yfir að sjást, en hitt finnst mjer
eigi hlýða, að pær hvað eptir annað komi
svo fram, að menn með hógværum anda,
eigi leitist við, að segja til peirra, og pví
fremur ætti oss að vera annt um pað, sem
bókin er almennari og mikilvægari. Hinar
nýjustu útgáfur biflíunnar eru pað, er al-
pýða lielzt hefir undir hönduxu, og pví get-
ur enginn neitað, að vjer höfum mikið að
pakka peim mönnum, er bæði hafa á mörg-
um stöðum svo mjög lagað pýðingar peirra
og orðfæri frá pví, er áður var, að miklum
umbótum hefir tekið; en pað er eígi við
pví að búast, að fáir menn, pótt bæði sjeu
vel lærðír og starfsamir, geti á skömmum
tíma nákvæmlega yfirfarið jafnmikið verk
og biflían er og svo hagkvæmlega snúið pví
úr fjarlægum og pungskildum tungumálum,
að pað geti orðið auðvelt fvrir alpýðu. Til
pessa pyrftu peir, pótt fieiri væru, að verja
öllum aldri sínum, frá pvi er peír hafa lok-
ið skólanámi, en sú verður raunin á, að
hinir fáu, er háum lærdómi ná, ná eigi á-
vallt háum aldri; enda geta peir eigi nægi-
lega gefið sig við slíku fyrir liinum marg-
töldu embættisönnum sínum. Hversu heilla-
drjúgt mundi pað pá eigi geta orðið hinum
síðari útgáfum biflíunnar til stuðnings, ef
einhverjir peir menn, sem pví eru vaxnir
og tíma hafa til. víldu semja ritgjörðir pær,
er enn að nýju væru lagfæring á pýðingu
liinnar heilögu rítningar, að sínu leyti eins
og sú. er Jón Olafsson samdi yfir spámanna-
hækurnar, í hinum gömlu lærdómslista fje-
lagsritum, pví enn pá mun mikið mega um-
hæta hana; en pó liljóta einnig prentararn-
ir og peir, sem prófarkirnar lesa, að við-
hafa alla pá vandvirkni, er peir kunna, svo
peir eigi með gálcysi sínu standi lagfæring-
unni fyrir prifum.
það liggur í augum uppi, að jeg með
framanrituðnm línum, liefi enganvegin ætl-
að mjer að tína til allar pær villur, er jeg
hefi fundið í nokkurri peirri hók, er. jeg
hefi par minnst á, og ber pað fyrst til pess,
að jeg hefi engan par með meiða viljað, og
pað annað, að jeg sökum fáfræði minnar
og hins afskekkta hústaðar, get nm svo fátt
gefið pær skýringar, er nokkurs eru verðar,
fyrir pvi hefi jeg látið mjer lynda sjerstak-
lega að minnast einungis á fáa galla, ef
vera kynni, að pað gæti vakið eptirtekt ein-
hvers pess, sem betur er að sjer gjör, ápví
málefni, er jeg get eigi annað en álitið svo
mikilvægt; og jeg efast eigi um, að pað,
fyrir góðfúsra og skynsamra manna fylgi,
muni hafa heillaríkar afleiðingar.
Ritað í Grímsey 1875.
Pjetur Guðmundsson.
Xokkur orð um kveunaskóla.
Eins og sjá má af sunnlenzku blöðunum,
er pað orðin sannfæring ýmsra málsmetandi
manna par syðra, bæði karla og kvenna, að
mjög nauðsynlegt sja að koma á fót skóla
til menntnnar kvennfólkinu.
það hefir verið sýnt með gildum og góð-
um rökum, að pjóð vorri stendur pað fyrir
prifum, hve lítil rækt hefir verið lögð við
kvennfólkið í menntalegu tilliti, og hefir eng-
in dirfst að mótmæla pví. J>ar á móti liefir
peirri skoðun verið hreift, að kvennaskóli í
BeykjaVík mundi miður liagfelldur fyrir
íslenzkar sveitastúlkur en skóli í sreit, og
mun pað vera meining flestra, að minnsta
kosti hjer norðanlands. Kvennaskóli lilýtur
hjeðan af að prífast í Beykjavík, pað er húið
að safna svo miklu fje til hans hæði innan-
lands og útan1. En auk pess, sem ha.nn,
eins og áður er ávikið, virðist ekkí muni
verða hagfelldur fyrir sveitastúlkur, pá hlýt-
ur pað að verða pví nær ómögulegt fyrir
Korðlendinga að nota hann, vegna fjær-
lægðarinnar og ýmsra annara örðugleika,
(shr. „Um skóla á Möðruvöllum, eptir A.
Ölafsson“, sjá Norðliug I. 10.). það hlýtur
pví að vera hverjum mauni ljóst, að pað er
óumflýjanleg nauðsyn, að lcoma upp kvenna-
slcóla hjer á Norðurlandi.
Sem alkunnugt er, kom heilmikið fjaðra-
fok í íslenzku pjóðina á 1000 ára afmæli
hennar, og vildi hún eitthvað gjöra, er gæti
orðið til minningar urn hin mikilvægu tíma-
mót. En synir fjallkonunnar fríðu, bræður
vorir, gátu eigi orðið á eitt sáttir um, hvað
gjóra skyldi: hverju fyrirtæki ætti að koma
á fót í pessu skyni, sem allt landið hefði
gagn af og sóma; en til pess að gjöra pó
eitthvað, fóru menn í ýmsurn stöðum, hverjir
i sinni sveit, að framkvæma ýmislegt, sem
var gott og gagnlegt, í áðursögðu augnamiði,
svo sem: ryðja fjallvegi, brúa ár, hyggja
fundahús og par fram eptir götunum; en
hjer í Eyjafirði hafði lítið verið gjört, sem
gæti verið til minningar, nema samkoman á
Oddeyri 2. júlí. J>etta pótti mörgum. mjög
illt og leiðinlegt. En, allt í einu kom upp
úr kafinu áskorun frá ekki allfáum stúlk-
um, um, að stofna kvennaskóla í
Eyj afirði. Áskorun pessari tóku flestir
mikið vel, bæði karlar og konur; enda var
pað og líklegt, par sem um slíka pjóðar-
nauðsyn var að ræða.
Var pá pegar safnað í loforðum nálægt
800 kr., og er pað vottur pess, hvað pað er
vinsælla, að skólinn sje á sveitabæ, heldur
en í kaupstað. Vjer höfum enn eigi sjeð
neina skýrslu um, hvað inn er komið af fje
pessu, — sem herra verzlunarstjóri Eggert
Laxdal á Akureyri, hefir lofað að veita mót-
töku fyrst um sinn, -—en vjerpykjumst hafa
fyllstu ástæðu til að vona, að pað nmni
gjaldast greiðlega, eins og pví var lofað
ljúflega.
Enn, kæru systur! Vjer megum ekki
hætta við hálfgjórt verk; vjer verðum að
gjöra allt hvað í voru valdi stendur, til pess
að stofnun pessi komist á fót. Vjer skulum
leggja til fje, og pó vjer sjeum fátækar af
peningum, pá sýnum samt góðan vilja og
samtök. Látum kornið fylla mælirinn; lát-
um margt smátt gjóra eitt stórt. Höldum
fram rjetti vorum og sýnum, að vjer höfum
meðvitund urn hann; sýnum lcjark og stöð-
uglyndi, pá mun sigurinn vís. Látum penna
vetur bera ávexti til kvennaskólans, og pað
getum vjer hezt með pví, að húa til og safna
hlutum, til að halda lilutaveltu 4 næsta
vori. Gjörum áheit! hættum við óparfa
kaupin, en látum heldur fáeina aura til
kvennaskólans, og treystum pví, að beztu
menn pjóðarinnar muni styrkja petta fyrir-
tæki, með ráðum og dáð, pegar peir sjá, að
oss er alvara.
Að endingu skorum vjer á forstöðunefnd-
1) Frá Danmörk hefir gefist í peningum
4,692 kr., og í ýmsum munum 2,400 kr. Frá
Skotlandi hefir og einnig verið gefið talsvert,
einkum af munum, Um áramótin 1873—74
átti stofnunin í arðherandi skuldabrjefum og
sparisjðði 8,000 kr., hefir pá gefist hjer á
landi, að meðtöldum munum frá Skotlandi,
908 kr. |>etta litla hefir nú safnast á prem-
ur árum, og pað mest með lilutaveltum.
ina, að gjöra allt hvað í hennar valdi stend-
ur, til að hrynda máli pessu áfram, að liinu
fyrirhugaða takmarki.
Bitað 21. nóv. 1875.
N okkrar konur í Eyjafirði.
„Gjafir eru yður gefnar feðgum,
og verðið pjer litlir di’engir af,
ef pjer launíð engu“, sagði Berg-
póra forðum. Njála 44. kap.
í 10. tölublaði „Norðlings" afl8. f. m.,
stendur frásögn af fundi er lialdin var 4
Akureyri 25. október eptir Jón Jóhannes-
son frá Miklabæ, og hefir Norðlingur fund-
ið sjer skylt að gjöra við hana gildar og
góðar skýringar. Hann byrjar með pví, að
segja frá, ferðum Jóns um Suðurpingeyjar-
sýslu, í peirri meiningu, að lialda fundi með
væntanlegum Yesturförum, á ýmsum stöð-
um, og háfi fyrsti fundur verið ákveðin að
Fellsseli í Kinn. Enn forsjónin hafi svo
fyrirhugað, að sá dagur skyldi verða mikill
mæðudagur fyrir hina framgjörnu Amerík-
usa, pví pangað hafi komið fleiri en boðnir
liafi verið, og hinn setti sýslumaður herra
assesor B. Sveinsson, hafileyft sjeraðsækja
fundinn og lesa „yfir höfði Jóni“, forhoð
pað, er hann lætur eptirfylgja, hvar asses-
sorinn vitnar í amtsbrjef frá 23. september
1874. er gjöri honum að skyldu sc;n lög-
reglustjóra, að leggja pvert bann við að
nokkurs manns nafn sje innskrifað til Vesj>
urheimsferða innan pingeyjarsýslu. „Hcyr' á
endemi, heyr fyrn mikil“. Miídð frelsi vilja
valdsmenn vorir veita oss íslendingum, skyldu
peir alíta sig rússneska jarla, er eigi að stjórna
Póllandi á uppreistartíð, eða hverja meina
peir sig vera, par sem peir leyfa sjer að
fyrirbjóða frjálsum mönnum, frjálsa fundi
til frjálsra samninga, meira að segja. fyrir-
hjoða manni að skrifa nafn annars nmnns,
eptir heiðni pess er nafnið á, hvar heyrist
slíkt? Mikil stórvirki vinna höfðingjar vor-
ir og peirra trúlyndu pjónar, pví fleiri mundi
mega telja,efporf gjörðist, pó pau að nokkru
gangi i aðra stefnu, lifir pó andinn æ hinn
sami. Svo skilst mjer sem Norðlingur pvk-
ist bera velkryddaða og holla krús fyrir
almenning par sem er hið fyrrnefnda bann
embættismanna, og er pess von, fyrst pað
er getið í liáyfirvaldinu, gengið paðan til
assessoi’sins. og fra honum með ærnum á-
vexti í amtið og aptur úr pví í Norðling
marg „forklárað“. Enn fremur segir Norð-
lingur, að „pessi röggsamlega aðferð herra
assessorsins11, hafi „kæftallt Ameríkuhringl-
ið í byrjun, par í sýslu“. Enn mig grunar
að par „skutlist skýrum“. |>að finnst mjor
eðlilegt, að mennirnir bældust fyrir, par sem
lögreglustjórinn kom að peim óvörum með
allmikilli frekju, að pví er menn hafa sagt,
pó pykir mjer líkara, að peir (sem maður
segir) sæki í sig veðrið, og gangi síðan að
fyrirætlun sinni með langtum meiri djörfung
enn áður, ella hefir NorðL helzt til mikið
ósannsögli horið peim, par sem hann kallar
pá „framgjarna Ameríkusa“, ef peir ekki
ná eðli sínu aptur, og mun jeg svo meta
sem peir lýsi illa faðerni sínu, par sem peir
teljast niðjar peirra manna, er meðal margra
hreystyrða kváðu svo aðorði: „einkis manns
nauðungarmaður vil jeg vera“, og lýstu pví
jafnan með gjörðum sínum að hönd fylgdi
huga.
Síðan óskar Norðlingur, að aðrir sýslu-
menn gengju jafn örugglega i málið, sem
assessorinn, „og heittu valdi sínu og lögun-
um cins móti útjendum sem innlendum út-
flutningsmönnum, og pað pví heldur, sem
nú sje von á útfiutningslögunum á hverri
stundu“. Má jeg spyrja herra ritstj. Norðh,
hvaða vald og hvaða lög eru pað, sem hann
meinar til? Mig minnir að jeg hafi heyrt

k