Norðanfari - 08.02.1876, Page 1

Rendur kaupendum hjer á landi
kostnaðarlaust; verð árg. 30
arkir 3 krónur, einstök nr. 16
aura, sölulaun 7. hvert.
VORKAVFAKI.
Auglýsingar eru tektiar i ltlað-
ið fyrir 8 aura liver lína. Við-
aukablöð eru prentuð á kostnað
hlutaðeigenda.
15. ÁR.
AKUREYRI 8. FEBRUAR 1876.
Nr. 1.-
ÁÆTLU2Í
urn ferðir landpóstanna árið 1876.
Fardagar póstanna.
Póstferðirnar. Pósthúsin. I. n. III. IV. V. VI. VII. VIII.
I. ísafjörður 12. jan. 3. marz. 21. apr. 1. júní 10. júlí 21. ágúst 30. sept. 9. nóv.
milli Yatnsfjörður 13. — 4. — 22. — 2. — 11. — 22. — 1. okt. 10. —
Reykjavíkur Bær 14. — 5. — 23. — 3. — 12. — 23. — 2. 11. —
og Hvoll 15. — 6. — 24. — 4. — 13. — 24. — 3. — 12. —
Isafjarðar. Hjarðarholt í Dalasýslu 17. — 8. — 26. — 6. — 15. — 26. — 5. — 14. —
Hjarðarholt í Mýrasýslu 19. — 10. — 28. — 8. — 17. — 27. — 7. — 16. —
A. Hestur 19. — 10. — 28. — 8. — 17. — 27. — 7. — 16. —
frá Saurbær 20. — 11. — 29. — 9. — 18. — 28. — 8. — 17. —
ísafirði. Mosfell. 21. — 12. — 29. — 9. — 18. — 28. — 9. — 18. —
Reykjavík 4. febr. 27. marz 9. maí 20. júní 29. júlí 8. sept. 20. okt. 5. des.
Mosfell 4. — 27. — 9. — 20. — 29. — 8. — 20. — 5. —
Saurbær 5. — 28. — 10. — 21. — 30. — 9. — 21. — 6. —
B. Hestur 6. — 29. — 10. — 21. — 30. — 9. — 21. — 7. —
frá Hjarðarholt í Mýrasýslu 7. — 30. — 11. — 22. — 31. — 10. — 22. — 8. —
ReykjavíL Hjarðarholt í Dalasýslu 9. — 1. apr. 13. — 24. — 2. ágúst 12. — 24. — 10. —
Hvoll 10. — 2. — 14. ■— 25. — 3. — 13. — 25. — 11. —
Bær 11. — 3. — 15. — 26. — 4. — 14. — 26. — 12. —
Vatnsfjörður. 12. — 4. — 16. — 27. — 5. — 15. — 27. — 13. —
(Framhald).
Fjelagsskapur.
"þegar vjer íslendingar horfum nú fram
á hina nýhyrjuðu þúsundáraöld og huglcið-
úm, að vjer við upphaf hennar komumst á
myndugsaldur og byrjuðum nýjan búskap,
þá hljóta að vakna hjá oss margar og ýmis-
konar tilfinnmgar, en þessar tilfinningar koma
einnig í Ijos á ýmsan hátt. „Svo er margt
Sinnið sem maðurinn er“, segja menn, og
hefir þetta orðtæki rætzt á oss um þessi þús-
und-ára-aldamöt eigi siður enn áður. Flestir
vilja reyndar hafa 'frelsi og framfarir í landi,
en því miður eru inargir, sem eigi geta gjört
sjer Ijösa grein fyrir því, livað rjettnefnt
frelsi og framfarir eru, og álíta það eitt
framför að geta átt goða daga, liaft mikið
að borða og litið að starfa. Aðrir vilja að
visu hafa allt nauðsynlegt til viðurværis, en
þeir vilja lika hafa nóg að hugsa og starfa.
ÍH’iðju vilja ekki einasta hugsa og starfa
fyrir sjálfa sig, heldur einnig fyrir aðra,
þeir skoða landið sem eitt heimili og þjóð-
ina sem eitt heimilisfölk, og eins og á hverju
heimili er nauðsynleg eindrægni, innbyrðis
ást og velvild, þannig segja þeir sje því að
eins að vænta varanlegra framfara i landinu,
að þjóðin elskist innbyrðis, og starfi í einum
hug að sameiginlegum heillum andlegum og
likamlegum. Hirxir fyrsttöldu hafa ýmigust
á öllum tilraunum forvígismanna vorra til
að vekja bróðurlega eindrægni og fjelags-
anda með þjóðhátíðar-samkomum og öðrum
frjálsum fundum, af því þetta allt útheimtir
fje nokkurt og fyrirhöfn; þeir vilja engan
fjelagskap hafa, sizt ef fje þarf fram að
leggja, ekkert alþjóðlegt mál styrkja, nema
ef það miðaði til sð aptra fjárframlögum.
Ef samtök skal stofna til umbóta einhverri
grein í menntun eða búnaði eða öðru er til
framfara horfir, þá forðast þessir menn að
vera þar viðstaddir, og ef einhver skyldi
dirfast að óska þess af þeim, að þeir legðu
lítinn skerf tíl samtakanna, eru þeir eigi
lengi að hugsa sig um svarið, og er það á
þessa leið: Noi! jeg hefi nóg útgjöld, nóga
kúgun, jeg legg eigi fje mitt í slíkan hje-
góma, þvi jeg býat eigi við, að jeg hafi neiu
not af þessu, eða að jeg fái verðlaun af fje-
lagssjöði; en í þess stað að styrkja almenn-
an fjelagskap með bróðurlogri hjálparliönd,
rjetta margir þessara manna efni sín út til
flækinga og landhlaupara, sem sjúga vilja,
dug og dáð úr þjóðinni. Hjnir aðrir segja:
Jeg má ekki vera að því að sækja þessa
fundi eða að hugsa um samtök við aðra,
jeg verð að hugsa urn sjálfan niig, liugsa
um að hafa ofan í mig og mína, og að geta
staðið í góðurn skilum við skuldalieimtu
menn mína; þeir sem gangast fyrir þessum
samtökum, hafa víst mest not af þeim sjálf-
ir, og er eigi vert fyrir mig að styrkja þá
til þesss. J>eir síðasttöldu segja: I flokki
vorum er vant margra umbóta; það er margt
sem strax þarf að lagfæra ef vjer eigum að
geta lieitið siðaðir menn. Á einhverju þarf
að byrja, en það er ofvaxið hverjum ein-
stökum að ráða bót á ýmsum annmörkum
á högum vorum, vjer skulum ganga i fje-
lag, vjer skulum vinna í sameiningu að sam-
eiginlegu gagni allra vor, og leggja til þess
hver sinn skerf, „margt smátt gjörir eitt
stórt“. Að þessir síðasttöldu menn hafi
rjettari skoðun á mannlífinu enn hinir fyr-
töldu, vil jeg nú reyna að sanna með þvi,
að fara fáum orðum um nauðsyn fjelagsskap-
arins.
Ef inenn hefðu aldrei nein samtök gjört
sín í milli, og aldrei litið á hag annara enn
sjálfra sín í fyrirtækjum sinum, þá mundi
jörðin enn vera sem eyðimörk óbyggð og ó-
yrkt, þar mundu að vísu vera allskonar dýr,
því þau njóta hins náttúrlega fjelagsskapar,
en óhætt má fullyrða, að maðurinn væri eigi
til sem maður, án fjelagsskapar, því án hans
geta hvorki þekking nje framför átt sjer
stað; menn mundu vera eins og skynlausar
skepnur, og jafnvel lakari, því fáar munu
þær skepnur, er hati allan fjelagsskap. Hjer
kemur þá þegar fram liin margfalda blessun,
er fjelagsskapur manna hefir í för með sjer;
eða hvemig er nú að líta yfir jörð vora?
|>ar búa nú menntaðar þjóðir, sem allar
vinna í eindrægni og bróðurlegum kærlcika
að andlegum og líkamlegum framförum og
framkYænulimi; hver maður keppir yið aim-
an, hvert heimili við annað, hvert sveitar-
fjelag við annað, og hver þjóð við aðra að
ná meiri og meiri fullkomnun; liin óræktaða
og ófrjófa jörð er gjörð að fögrum og frjóf-
um aldingarði; hið náttúrlega vit mannsins
verður að speki; og hin villtu dýr merkur-
innar að tryggum fylgjurum og þjenurum
mannkynsins. Jafnótt og hið æfða mann-
vit hefir uppgötvað hina mörgu og miklu
krapta náttúrunnar, hafa þeir verið notaðir
þjóðfjelögunum til blessunar og hagsælda;
borgir og bæir eru reistir til að geyma
mannanna og a-llra eigna þeirra við eyðandi
áhrifum; skip eru smíðuð til að flytja menn
og muni land af landi; ýms áhöld og verk-
vjelar koma fram á skoðunarplássið, til þess
annaðhvort að gleðja liinn mannlega anda,
og lypta honum æ ofar á hinni torsóttu leið
til fyllkomnunarinnar, eða til að ljetta hin-
um mannlega líkama liið jarðneska, dýrslega
erfiði, svo að sálin eigi líði skaða af lilut-
lekning með líkamanum í hinum margbreyttu
störfum hans. Og allt er þetta afleiðing
þess, að band eitt hefir sameinað hina mörgu
smáu krapta og gjört þá að einu stórvirku
afli, er vinnur mannleg lcraptaverk andleg og
likamleg, og þetta band heitir: fjelagsskap-
Uí, bróðurkærleikur, föðurlandsást-
Á ýmsa parta þjóðlíkamanna og heila þjóð-
líkama stríða opt og einatt kraptar hins leiða
óvinar mannkynsins, þessir kraptar heita:
eigingirni (sjerplægni), dramb, tortryggni,
öfund, leti og hirðulevsi, og tekst þeim opt
að naga sundur hið holla bróðurband og
sundra hinum samhentu kröptum, og þann-
ig að stöðva alla framför um sinn, og jafn-
vel að snúa framför í apturför, ást og ein.
drægni manna í hatur og flokkadrætti. Hin
íslenzka þjóð hefir, þvi miður, eigi farið var.
hluta af hinni miklu neyð, er þessir vondu
kraptar steypa í hverjum manni og hverri
þjóð, er þeir fá vald yfir; hún hefir í 600
ár þunglega þjáðst undir margskonar kúgun,
drepsóttum og hallærum. J>essar marghátt-
uðu bölvanir eru, eins og áður er sagt, komn.
ar yfir þjóð vora eins og fleiri þjóðir fyrir
þá sök, að bróðurband hennar, fjelagsskap-
urinn, losnaði í sundur fyrir Yerkanir hinna