Norðanfari - 31.10.1876, Blaðsíða 3

— 103 —
byggja 11 pp á sinn reikning, beina leið frá
Ottawa höfuðstað Oanadaríkis, vestur að
Kyrrahafi, og hefir hún samið við stórherra
einn í Montreal, Hon. A. B. Foster, er
tekið hefir að sjer að leggja járnbrautina
fyrir 20,000,000 dollars og par að auki
mörg hundruð ekrur af landi á hverri mílu
af járnbraut, er hann leggur, sem liann vel-
ur sjer víst meðfram henni. J>ó járnbraut
þessi kosti mikla peninga, þá mun liún pó
borga sig, pví hingað til hefir Canadastjórn
purft að brúka Kyrrahafs-járnbrautina til
allra flutninga til og frá British Columbía
og annara eigna Breta par vestra, og hefir
pað kostað hana afarmikið fje, pví Banda-
ríkja menn gefa eigi sitt, „pví engin er
annars bróðir í leik“. J>etta mun stjórnin
hafa sjeð, og eigi viljað eiga undir Banda-
mönnum, ef stríð kæmi upp á, að lána járn-
braut sína, og væri hún pví neydd til að
leggja járnbraut gegnum öll sín ríki, vestur
að Kyrrahafi, enda mun braut pessi verða
einhver hin lengsta í heimi, og gjöra rik-
inu ómetanlegt gagn. Partar af járnbraut
pessari hafa pegar verið lagðir í fylkinu
Manitoba, eigi langt frá Nýja-íslandi, og á
mörgum stöðum hefir mæling fyrir henni
verið gjörð, er jeg vil nú lýsa fyrir pjer.
Jeg lagði á stað í vinnu pessa ásamt
mörgum öðrum, 19. nóvember f. á., og vann
par til 4. marz næstl. (Jeg hafði dollar
um daginn og fæði, og vann mjer inn alls
92 dollars, og voru pað góð laun að vetr-
inum, en vinnan var líka hörð). pá norð-
ur pangað var komið er byrja átti verkið,
var liðinu skipt í tvo flokka, og fór annar
austur en hinn vestur, og var um 30 manns
í hverjum, jeg var í peim hópnum er vest-
ur fór og hinir 2 landar. Var pá skipt
verkum manna á milli, 5 menn teknir til
að liöggva út mjóa linu, í gegnum skóginn,
að eins svo sjá mætti eptir henni, með halla-
mælingar-maskinum, og var ávaílt tekin bein
eptir kompásstryki. Yfirmaður flokksins
hafði ábyrgð pess, að línan væri rjett, og
sagði linuhöggsmönnunum fyrir verki. Hann
hafði einn mann með sjer, til að ganga út
i skóginn, að sjá og skoða livar bezt væri
að leggja línuna, pví landið par er mjög
cisljett og klettótt, og urðu opt margar mil-
ur af linunni ónýtar, er út var búið að
höggva, vegna pess pað annaðhvort hækk-
aði eða lækkaði ofmikið, pví peir verða að
fylgja vissu hallamáli, og var pá snúið til
baka og leitað að betri stað. J>á búið var
að liöggva i'it línuna, fór maður eptir henni
með nokkurskonar vjel (og 2 lionum til
hjálpar), er sýndi livort línan væri bein, á
milli krókanna, (pví víða eru krókar á lienni
og sumt vinkilkrókar, en henni haldið beint
áfram á milli, eptir kompásstryki), og líka
yfir náttúrufrði landanna í Asíu; einnig liin-
ir jesúítisku kristniboðarar, sem vjer megum
pakka marga áríðandi uppgötvun álirærandi
náttúruna og pjóðlífið í Asíu. Á hinu mikla
meginlandi Afríku, á liverrar norðurströnd,
liin gamla egyptska og karthagóiska menntun
forðum blómgaðist, hefir óhollusta loptsins í
sameiningu við fjandskap hinna innfæddu
villtu pjóða, um langan aldur tálmað ferðum
rannsóknarmanna Evrópu, til pess að kanna
miðbik landsins, og má telja Mungo, Park
«g Bruse, meðal liinna fyrstu, er hafa kom-
izt lengst inn í landið, og síðan Livingstone,
Sweinfurth, Stanlay, Du Chailly og fleiri,
og nú allra seinast Cameron, með sínar mik-
ilsverðu rannsóknir, pví að áður pekktumenn
aiær pví ekkert til pessara víðlendu upplanda
I Afríku, Hvar hin miklu stöðuvötn eru,
,og hvar fijótin N íl, Congo og aðrar stórár
liafa upptök sin. Allt fyrir pað er kunnug-
leiki vor á upplöndunum í Afríku í mörgu
i til að sýna á hvaða mælistigi línan liggur,
| og í hvaða átt haldið var. Að pessu búnu
fóru aðrir prír menn eptir línunni, með
| hallamælingar-vjel, og tóku hallamál á hverj-
| um 100 fetum. ‘Svo voru tveir svokallaðir
| keðjumenn, er mældu línuna, hún er alls
85 mílna löng, og var gjörð vestur að á
peirri, er Erench Biver nefnist, og rennur
úr Nipisingvatni út í Georgianflóann.
Sextán menn unnu stöðugt að línunni,
en hinir 14 voru flestir við, að flytja mat-
vælin, og var einn umsjónarmaður peirra.
Tveir voru matreiðslumenn, einn að höggva
við í eldinn, fjórir voru hundakeyrarar og
hafði 3 hunda hver, peir liöfðu sleða eða
fjalir frá 7—10 fet á lengd, en eitt fet á
breidd, og drógu frá 3—6 hundruð pund á
hverjum sleða. J>ar sem góður vegur var,
var pað undravert, hvað aumingja hund-
arnir drógu mikið, pví menn óku með peim
20 mílur á dag, og liöfðu aktýi á peim, eins
og hestum, fór svo hver á eptir öðrum, en
eigi samsíða. — Svo voru aðrir fjórir menn
er ýmist drógu á sleðum eða báru á bak-
inu 100 pd. og stundum meira, og fóru 10
—15 mílur á dag, til og frá, var pað liörð
vinna, einkum fyrst í stað, meðan maður
var að venjast við burðinn, jeg liafði pá
vinnu fram að nýári; enn til að byrja með
fyrsta daginn, varð jeg að bera um 100 pd.
9 mílur, en gekk 6 inílur laus (alls 15 m.).
Við lágum í tjöldum og voru pau vanalega
færð einusinni í viku 5—8 mílur, fóru pví
2 menn, að útbúa fyrir pau, einum og tveim-
ur dögum áður, en pau voru færð, svo allt
væiú til reiðu pegar fært væri, og ekki
pyrfti annað að gjöra en tjalda, og koma
öllu í samt lag og pað áður var, í næsta
tjaldstað á undan. Jeg tók að mjer pessa
vinnu með öðrum (englendingi) frá nýári,
til pess vinnan var úti. Svo stóð á að
tjöldin vpru færð á hverjum mánudegi og
urðum við pví að fara pangað, á hverjum
laugardegi, og leiddi par af, að við urðum
að vinna á sunnudagana, nauðugir pó, til
að liafa allt tilbúið á mánudaginn, Yið
höfðum ábreiðu okkar og föt með okkur,
og byggðum dálítið skýli yfir okkur, af limi
af grenitrjám, og sváfum svo á fönninni
undir ábreiðum okkar, og máttum pola
marga kuldanótt, kintum samt eld mikinn
við fætur okkar á nóttunni, til hita.
]prjú vorn tjöldin 12 fet á breidd og
12 fet á lengd og 7—8 fet á hæð, og voru
hitaofnar liafðir í peim, pað fjórða var eins
og nokkurskónar topptjald, sem peir kalla
„A¥higwam“ á Indíana máli, og var pað
kringlótt, 22 fet að pvermáli, 18 feta hátt,
og voru 22 spítur í pví, er voru reistar upp
með 2—3 feta millibili að ncðan, en fljett-
aðar allar saman í toppinn, er hjeldu upp
tillíti á reiki og óákveðinn, og sem ef til
vill ekki verður bætt til fulls úr, fyrri en
ef liinu mikla áformi yrði framgengt, að
Miðjarðarhafinu yrði veitt inn í eyðimörk-
ina Saliara, og járnbraut lögð frá Cairo á
Egyptalandi til stöðuvatnsins Nyanza.
Jafnvel pótt enn sje mikið óunnið á liinu
landfræðislega sviði í Australíu (Nýja Hol-
landi), pá er pö liin dimma blæja, er grúfði
yfir upplöndum pessarar álfu, að mestu num-
in burtu, fyrir hinar miklu lcannanir af
Sturt, Eeyre, Leuhargt, og bræðranna Greg-
ory, en pó allramest fyrir hinar mjög merki-
legu og áriðandi ferðabækur, er peir Burke
og Wills liafa samið, sem 1860 ferðuðust
pvert yfir meginland Australiu, frá Mell-
burne til Carpentaria. Enda pött báðir
pessir ótrauðu rannsóknarmenn, ljetu sakir
liungurs, líf sitt á leiðinni til baka, pá sýna
pó dagbækur peirra, að sú lýsing, sem-peir
og fjelagi peirra Kirig — sá einasti af öll-
, segldúknum er tjaldað var yfir með. Eld-
i ur var kintur á miðju gólfi og rauk út um
topp tjaldsins og sváfu menn par hringinn
í kring, með fæturna að eldinum, og höfðu
ekki annað en greniviðarlim, undir sjer,
hverjir 2 menn höfðu 3 ábreiður tvöfaldar,
sem var pó lielzt til lítið í hinum köldu
miðsvetrarmánuðum; höfðum við fjelagar pví
nóg að gjöra, að moka snjóinn og sljetta
undir tjöldunum, höggva lim og allar tjald-
súlurnar, pví ekki var liaft fyrir að flytja
pær með sjer, pær fengust allstaðar nógar.
Á milli tjaldbygginga pessara. vorum við að
höggva veg fyrir flutningsmennina í gegn-
um skóginn, pví ekki var hægt að brúka
linuna til pess, samt var farið par sem hægt
var eptir ám og vötnum, sem var pó mjög
hættulegt, pví lilákur voru mjög tíðar, og
pví veikur ís á vatnsföllum. Fæði var hið
allra bezta, og nóg af öllu, og fengu flutn-
ingsmenn sjer stundum á leiðinni til sæl-
' gætis, dálítið af rúsínum, kórennum, sykri,
eplum og ýmsu fleira smávegis, enda unnu
peir mest og bezt fyrir pví.
Snjórinn var lengst af mjög lítill, pví
tíðin var góð, pó upp á síðkastið brúkuð-
um við snjóskó (Snowslioes), eða prúgur,
og var hlæilegt, að sjá til viðvaninga á
peim fyrst í stað, meðal hverra jeg var einn;
en pað var um pað, eins og hvað annað,
að „vaninn gefur listina“, okkur lærðist
smám saman að ganga á peim.
Kaupgjaldið var jafnt við alla. vinnu-
mennina, 26 dollars um mánuðinn, en æðsti
yfii’maður hafði 160 doll. um mánuðinn;
fyrsti maskínumaður, hafði 100 doll. um
mánuðinn, annar maskínumaður 90 doll.
um mánuðinn, undir yfirmaður liafði 40
doll. um mánuðinn, annar hallamælinga-
maður 35 doll. um mánuðinn, keðjumenn
hver um sig 30 doll. um mánuðinn; en yfir-
umsjónarmaður beggja liópanna, mun hafa
haft 10 doll. á dag. J>ú getur nú hjer af
sjeð, að lína pessi muni hafa kostað mikla
peninga, samt er ekki par með búið, pví
jafnlangan tíma með jafnmörgum mönn-
um parf aptur, til að fullgjöra línu pessa,
hæfilega fyrir járnbrautina, án pess pó
neitt sje sljettað eða brúað fyrir járnveg-
inn, heldur einungis með pví, að taka af
alla pverkróka, mæla. og reikna út hvað
mikið muni kosta að grafa í gegnum hæð-
irnar og fylla upp lautirnar osfrv. Síðan
er vegurinn í smápörtum, eptir vissum akk-
orðum, fengin vissum mönnum, er ráðast í
að taka hann að sjer, og græða opt á pví
mikið fje, peir eru líka manna viðsjálastir,
með að halda inni kaupi vinnumanna sinna,
og svikja pá ef peir geta.
J>egar við fórum úr vinnu pessari vár
okkur lofað borguninni I næstu viku, enn
um liópnum, er komst lífs af aptur til baka
— hafa eptir sig látið yfir pann hluta af
Australíu, er peir ferðuðust um, er engan-
veginn sú auðna, sem menn áður gjörðu
sjer í liugarlund.
Framfarir pær, sem einkennt hafa sögu
uppgötvananna á seinni dögum, er eiukan-
lega að pakka hvatningum og aðstoð,^ er
einstakir menn hafa notið frá ýmsum stjórn-
endum, næst pví sem ýms landafræðisfjelög
hafa lagt í sölurnar, er liafa myndast á
pessari öld. J>essi afiamlialdandi grui af
nýjum og nýjum uppgötvunum, sem rann-
sóknirnar á sviði náttúruvísindanna liafa safn-
að, stuðlar mjög til pess, að utvega oss æ
fullkomnari pekkingu um hin fjarlægu lönd
heimsins, og pannig smátt og smátt útrýma
liinum mörgu og röngu ágizkunum, sem um
langan aldur liafa verpt skugga á hin landa-
fræðislegu vísindi.