Norðanfari - 19.04.1877, Síða 1

Sendur kanpendum lijer á landi
kostnaðarlaust; verð hverra 10
arka af árg. 1 kr., einstök nr.
16 aura, sölulaun 7. hvert.
NÖRMMRI,
Augíýsingar eru teknar i blað-
ið fyrir 8 aura liver lína. Við-
aukablöð eru prentuð á kostnað
hlutaðeigenda.
16. ár.
Sumarvísur.
Nú er vetur úr hyggð,
[hverfa stunur og liryggðj
hýrnar húandans svipur og geð.
Nú, fer sumar í hönd,
hverfur snjór, fríðka lönd:
hulið aíl pví er vorinu ljeð.
Lifna grösin mót sól,
skrýðir dali og liól
skrúðgræn ábreiða, fögur og ný:
peytist ár-risul hjörð,
yfir blómgaðan svörð,
líkt og elding um vatnsprungin ský.
þetta liefir nú skeð,
petta höfum vjer sjeð, ,
pannig tímans er óslitin rún.
Vaknið menn pví til starfs,
[unnið sonunum arfs]
aukið velmegun, lendur og tún.
Látum tímanna straum,
ekki líða’ eins og draum,
leitum sannarlegs gagns almennings.
Varðið lög vor með dáð,
hugsið viturleg ráð,
valdar pjóðhetjur kosnar til pings.
Hrekjum dáðleysi hrott
sýuum hugarpreks vott, ‘
hefjum andans ið skarpydda sverð.
Veiti hamingjan lið,
veiti’ oss heillir og frið,
hugar-rósemi’ og daglegan-verð.
22.
,,Með lögum slial land byggja“.
|>að mun eigi svo Ijóst almenningi sem
vera sklydi, hve pýðingarmikil verkefni liggja
nú fyrir löggjafarpingi voru, pví er halda
slcal á komandi sumri, og ætti blöðúnum
að vera tíðtalaðra um pað efni á pessum
tima, heldur en nú gjörist. Svo sem hin
umfangs- og vandamestu af pessum málum,
sem oss er kunnugt að fyrir pingið verði
Akurcyri, 19. apríl 1S77.
lögð, er skattamálið og landbúnaðarmálið,
og að pau sjeu pýðingarmikið og margbrot-
ið verkefni, að áliti pings og landstjórnar,
sjest Ijósast af pví, að ærnu fje hefir verið
varið til pess að semja frumvörp til pessara
laga, eins og öllum mun kunnugt; og peir
eru líklega eigi margir, er ekki sjái og finni
live skattamálið er bæði pýðingarmikið og
vandamikið; en par á móti mun pað eiga
sjer stað, að menn hafi óljósa hugmynd um
landbúnaðannálið, og spyr ji másko : hvað
er landbúnaðarlög? vegna pess að eigi
hafa nein lög heitið pví nafni áður, hjer á
landi; en pví er svo varið fyrir oss mönn-
unum, að vjer eigum örðugt með, að gjöra
oss ijösa • hugmynd urn pá hluti, sem vjer
eigi pekkjum, enda pótt peir sjeu góðir og
nauðsynlegir, Og pótt vöntun peirra tálmi
velferð vorri á einhvern hátt, finnum vjer
pað eigi eins og pað er í raun og veru.
Að vísu höfum vjer gömul landbúnaðar-
lög, að mörgu leyti góð, par sem er Jóns-
bókar „landsleigubálkur“, en pó liljóta allir
að viðurkenna, að pau eru mjög ónóg til
pess að vernda eðlileg rjettindi manna, í
pví er pau eiga að ná yfir. — J>að eru allt
of margir, er með sárum sviða verða að
líta yfir blóðferil æfidaga sinna, par sem
vígtennur öfundar, drottnunar og eigingirni,
m. fL, o. íi., hafa í nægu tómi rjettar- og
lagaleysis, náð að slíta úr brjósti peirra
vonglaðan áhuga til gagnlegra og fagurra
framkvæmda, svo peir hafa orðið áð hörfa
um vegu armæðunnar, að djúpi örbyrgðar
og volæðis. Fyrir pað er mart húsið hrör-
legt, mörg girðingin til grunna hrunin,
mörg óheilla púfan kyr, og margt lieimilið
volað, að eigi hafa verið til góð landbúnaðar-
lög hjá oss. — Jþegar vjer athugum petta
pannig, megum vjer líta upp glöðum vonar-
augum, til nýrra landbúnaðarlaga, sem nú
er verið að semja handa oss; pað eru sem
sje pau lög: sem við aðalatviimu vora,
landbúnaðimi, ákveða fyrst og fremst,
skyldu vora gagnvart pjóðíjelaginu og
gagnvart meðbræðrum vorum, og jafn-
framt takmörk, innan hverra vjer svo
Nr. 27—28.
par á móti liöfum frelsi til að starfa
að verkefni voru, með peirri alúö og
peim áhuga, sem skylda vor og óspillt
sómatilfinning að oss lieimtar, og njóta
leyfilegra verka vorra eptir eðlilegri
rás viðburðanna, án pess nokkur geti
að ósekju mcinað oss pað. — það mun
pví enginn, sem hugsar út í petta, og gætir
að pví, hve víða pessi takmörk purfa að
liggja á vegi daglegra athafna vorra, bera
á móti pví, að pingið eigi margbrotið vanda-
verk fyrir höndum, par sem eru landbúnað-
arlögin; en eins og alkunnugt er, lieflr pessu
verki verið lirundið mikið áleiðis, par sem
búið er að semja frumvarp til liinna um-
ræddu laga.
Jeg hefi nú, fyrir góðfýsi pingmanns
míns, frumvarp petta undir hendi, og vil
jeg leyfa mjer — svo sem í frjettaskyni fyr-
ir pá mörgu, or cigi geta fengið að sjá
pað — að drepa litið eitt á innihald pess,
og geta einkum peirra greina eða atriða,
sem mjer finnast purfa nákvæmrar íhugun-
ar við, áður en að lögum sjeu gjörð.
Frumvarpið er í 13 kap., 151 grein. —
1. kapituli (1.—7. gr.): „Um fasteignir og
skipti á peim“. I honum eru „nokkrar al-
mennar ákvarðanir um fasteignir, t. d. livað
til pess útheimtist, að geta átt fastoignir hjer
| á landi, um skipti á fasteignum m. m.“ —
Fyrsta grein frumvarpsins hljóðar pannig:
„Jx'ir sem eigi eru pegnar Danakonungs,
mega eigi eiga fasteignir á Islandi, hvort
sem eru jarðir, húseignir, lendur eður nokk-
] ur auðæfi, sem landi fylgja, nema pair öðl-
ist heimild til pess í sjerstökum lögum“. —
| í annari grein er ákveðið, að peir sem flytji
burt úr ríkinu, skuli innan priggja ára
! hafa selt fasteign sína, annars falli hún
i í landssjóð.
þessar ákvarðanir finnast mjer í sjálfu
i sjer nauðsynlegar; en jeg sje enga ástæðu
til undantekningar fyrir Dani, og par sem
meiri lilutinn1 segir í ástæðunum, að sjer
1) f>að er: amtmaður Bergur Thorlierg
og alpingismaður Jón Sigurðsson á Gaut-
HLerför Samuel White Baker’s
í
Afríku.
(1869 — 18 73).
(Framli.). Undarlegir eru sumir siðir
manna í Unyoro, Baker var sagt hvernig
greptrun konunga par væri háttað, pegar
konungur deyr, er líkið fyrst purrkað yfir
glóðum, síðan er pað sveipað barkklæðum,
óg lagt í skrautlegt líkrúm í stóru húsi
sem til pess er ætlað. Nú berjast synir
°g ■ skyldmenni konungs um ríldserfðir og
líkið steiulur uppi á meðan, pangað til ein-
fiver hefir sigrað, pá fer sigurvegarinn til
fikhússins og stingur spjóti sínu í jörðina
Vlð hægri hönd hins dána. Hann sezt nú
völdum og pað er hans fyrsta skylda að
láta grafa fyrirrennara sinn. Nú er grafin
geysimikil gröf, er getur rúmað mörg hundr-
manna og er hún að innan lögð berkjar-
voðum. Sumar af konum hins dána kon-
unSs, eru settar niður í gröfina og eiga að
Jlggja par á knjanum og halda upp líkinu;
nóttina á undan greptruninni sendir kon-
ungur lífvörð sinn og lætur hann kryngja
um eitthvert porp og grípa alla íbúana
pegar peir koma út úr kofunum um morg-
uninn. f>essir menn eru fluttir á grafar-
barminn og hand- og fótleggir á peim brotn-
ir með sleggjum og peim svo kastað ofan í
gröfina til konungs og kvenna hans. Nú
er mokað mold ofan á, ótal bumbur barð-
ar og blásið í horn, pípur og lúðra svo eigi
lieyrist óp og kvein hinna kviksettu, en
allur lýðurinn hamast að troða moldina
með ylfri og illum látum.
Mannsali er eigi gott að eyða hjer í
pessum löndum fullkomlega, pví pað er eins
og inngróið í huga pjóðanna, að pað sje
leyfilegt að selja fólk, einkum ef pví er
stolið eða rænt frá óvinum. J>að má segja,
að sjöunda boðorðið hjá svertingjum sje
svo: „J>ú mátt ekki stela — frá mjer, en
frá náungunum, pað gerir ekkert til“, J>að
pykir mesti gróðavegur fyrir bændur að
eiga margar dætur, pvi peir fá stundum
12—15 kýr fyrir hverja. í sumum löndum
pykja nálar svoddan dýrmæti, að ung falleg
— 53 —
stúlka fæst fyrir 13 góðar saumnálar. Einu-
sinni var Baker lengi að prjedika fyrir
höfðingja einum um hve viðbjóðslegt mann-
sal væri, og mót öllum betri tilfinningum
mannsins, svertiuginn hlustaði með athygli
á ræðu lians, en spurði á eptir hvert hann
vildi ekki kaupa af sjer son sinn fyrir eina
reku pað væri dáindis duglegur og priíiegur
strákur, en æti mikið og væri sísoltinn, —
svo ekki hafði ræðan eiginlega haft stór á-
hrif á penna höfðingja,
Kabba lléga kom opt og heimsótti
Baker, en leiðinlegar voru heimsóknir hans
pví hann bað og betlaði um allt sem liann
sá, smátt og stórt af öllu tagi. 14. maim.
1872 auglýsti Bakor með hátíðahaldi, fall-
byssuskotum og lfljóðfæraslætti, að hjeðan af
stæði U n y o r o undir yfirráðum Egypta-
jarls. Kabba Réga ljet sjer petta vel líka.
Baker hjelt bezta aga á mönnum sínum og
ljet punglega refsa öllum peim sem stálu
eða gjörðu aðra óknitti, enda var pað nú
orðið mjög sjaldgæft og flestir menn hans
voru orðnir hálfu betri en áður, en lífvörð-
ur Kabba Réga var allt öðru vísi, í honum.