Norðanfari - 10.01.1878, Blaðsíða 1

•Sendur kaupendum íijer á landi
lcostnaðarlaust; verð liverra 10
arka af árg. 1 kr., einstök nr.
Í6 aura, sölulaun 7. hvert.
VOKDAMARL
Augiýsingar eru teknar í hlað-
ið fyrir 8 aura hver iína. Við-
aukahlöð eru prentuð á kostnað
hlutaðeigenda.
17. ár.
Brauðamat
samið 1SG8, staðfest ö. júlí 1870.
(Framliald, sjá nr. 1—2).
Austfirðingafjórðung ;ur:
Norðurmúla prófastsdæmi: Kr. a.
Skeggjastaðir 860 25
Hof í Vopnafirði .... 3091 10
Hofteigur 999 40
Kirlcjubær í Tungu 1444 66
Valpjófstaður 1361 85
Ás í Fellum 742 35
Hjaltastaður og Eyðar . 1198 18
Desjarmýri 646 35
Klyppstaður 538 02
9 prestaköll samtals 10882 16
Hvert að meðaltali 1209-13
Suðurmúla prófastsdæmi:
Dvergasteinn 1040 81
V allanes ...... 1393 14
Hallormstaður 822 98
J>ingmúli 681 20
Skorastaður 955 33
Hólmar 2238 00
Kolfreyjustaður 1673 94
Stöð 434 02
Heydalir 1648 08
Berufjörður 883 94
Hof í Álptafirði 1274 68
11 prestaköll samtals 13046 12
Hvert að meðaltali 1186 01
Austurskaptafells prófastsdæmi:
Stafafell 1049 87
Bjarnanes 706 37
Einholt 480 56
Kálfafellsstaður 446 33
Sandfell ...... 223 85
5 prestaköll samtals 2906 98
Hvert að meðaltali 581 40
Vesturskaptafells prófastsdæmi:
•Kálfafell á Síðu .... 236 85
Kirkjubæarklaustur .... 926 64
Meðallandsping , 469 29
Ásar 269 75
þykkvabæarklaustur 454 41
Beynisping 647 79
Sóllieimaping 605 27
7 prestaköll samtals 3610 00
Hvert að meðaltali 515 71
Árið 1870 voru eptir pessu 32 presta-
köll í Austfirðíngafjórðungi, er metin voru
samtals 30,445 kr. 26 aura, eður hvert til
jafnaðar 951 kr. 41 e.
Manntalið var pað ár i fjórðungnum 10,849,
en kirkjusóknir 43; var pví til jafnaðar 252
inanns í sókn, en 339 í prestakalli.
Prestar sem þjónuðu hrauðunum voru
að eins 27, og hefði eptir pví hver átt að fá
1127 kr. 60 a. að meðaltali, eður rúmlega
2 kr. 80 a. fyrir nef hvert,
(Framh. síðar).
Bjargaryandræðtn á Suðurlandi.
Jeg fjekk xneð pósti að norðan núna
ur fleirum en einum stað fyrý.'spurnir um
Akureyri, 10. janúar 1878.
ástand manna hjer í fiskileysíssvcitunum, og
frá einum mikilsvirtum merkismanni áskor-
un um, að afla mjer „greinilegra og sannra
upplýsinga um bjargræði manna og ástand",
og birta pær í blaði mínu, ef mjer virtist
brýn nauðsyn á að hlaupið væri undir bagga
af öðrúm hjeruðuin landsins. „Jeg veit til
pess“ — segir í brjefihans—„að JSÍorðlend-
inga tekur pað sái't, ef samlandar peirra líða
nauð fyrir sult og seyru, og mundu fúsir
rjetta peiin hjálparhönd, ef peir vissu greini-
lega um ástand manna og að hjálp peirra
gæti orðið að tilætluðuin notum“. — Jafnvel
pótt mjög sje leitt að purfa að nota pessa
góðvild óviðkomandi manna og liggja upp á
peim, hika jeg eigi við að biðja yður, herra
ritstjóri! að birta sem fyrst í blaði yðar
hjálagðar skýrslur, er jeg hefi útvegað mjer
samkvæmt framangreindri áskorun, par eð
pær bárust mjer eigi nógu snemma til
pess, að jeg gæti komið peim í mitt blað.
Jeg skal geta pess, að . skýrslan úr Álpta-
neshrepp er frá eirium merkasta og áreið-
anlegasta manni par; hinum eru nöfnin und-
ir. Akraneshreppur, sem lijer vantar skýrslu
fyrir, mun vera álíkt staddur og Álptanes-
hreppur, en par eru helmingi færri heimili
og par liafa Mýramenu hjálpað vel í haust
— gefið undir 100 fjár —, auk nokkurs í
peningum. Kjalnesingar eiga sjálfsagt mjög
bágt líka, en pó eigi svo, að sá hreppur
purfi að teljast með hinum, par sem ber-
sýnileg hungursneyð vofir ytir; og pótti
mjer pví eígi ástæða til að beiðast skýrslu
paðan. Af hinum 4 getur Seltjarnarnes-
lireppur sjálfsagt lielzt kornizt af hjálpar-
lítið, og eins lieykjavík, sbr. skýrslu dóm-
kirkjuprestsius.
Sakir peningaeklunnar eiga gefendur
að líkindum hægast ineð að greiða tillög
sín í innskript hjá' kaupmönnum sínum,
sem svo mundu geta gefið út ávísun (eða
víxlbrjef, helzt a v i s t a), á eitthvert áreíð-
anlegt verzlunarhús í Kaupmannahöfn og
sent liingað með pósti. Slík víxlbijef mundu
kaupmenn hjer taka eins og peninga. J>ótt
kaupstaðurinn hjer sje — eins og segir í
skýrslu dómkirkjuprestsins — ekki nærri
svo vel byrgur af matvöru, sem vera pyrfti,
eigi fólk eingöngu að lifa af kornvöru, er
hann hins vegar engan veginn illa byrgur
og nokkrir kaupmenn hjer hafa rniklu meiri
byrgðir undir vetur en vandi er til. Á
Akranesi er og má jeg fullyrða næg mat-
vara til.
Reykjavík, 7. desember 1877.
Björn Jónsson,
ritstjóri „ísafoldar“.
* *
Skýrslurnar eru svo látandi:
„í Reykjavík og Seltjarnarhreppi hafa
ástæður manna farið hnignandi ár frá ári, síð-
an aflaleysið byrjaði. þeir sem-áttu nokk-
urn forða frá góðu árunum — en peir voru
tiltölulega fáir —, liafá eytt honum, síðan
aflinn brást; og peir sem í góðum árum og
meðalárum komust vel af með skyldulið sitt,
og höfðu talsvert lánstraust hjá kaupmönn-
um, eru uú í fyllsta skilningi öreigar, marg-
ir liverjir skuldum hlaðnir, og hlytu pó af
neyð að auka pær enn meira, ef nokkur
vildi lána peim. |>að er mjög mikilla pakka
vert, hversu drengilega og bróðurlega önn-
ur hjeruð landsins hafa rjett pessum Bág-
— 5 —
Nr. 3—4.
stöddu sjávarsveituin hjálparhönd með fjár-
gjöfum; en eins og auðskilið er, skiptast
gjafirnar á milli margra hreppa, og verður
pá hvers hluti ekki mikill, pegar litið er til
hinna mörgu, sem bágstaddir eru, pótt gjaf-
irnar sjeu að samanlögðu miklar. í pessum
fjölmennu sjávarsveítum, verða purfamenn-
irnir skjótt undra margir, pegar sjórinn
bregzt, pvi atvinnan er pá engin. |>essi
bær mundi pó vera enn ver staddur en
hann er, ef margir fátækir menn nytu eigi
við góðgjörðasemi hinna betur stöddu bæj-
arbúa, sem lijer eru allmargir, eins og
vænta má, eptir pví sem tilhagar, og ef
margir gætu eigi til mikilla muna haft stuð-
ing af ýmislegri daglaunavinnu um flesta
tíma ársins, sem hjer er meiri og stöðugri
en annarstaðar. þrátt fyrir petta og fyrir
gjafirnar hafa pau heimili stórum íjölgað,
sem að meira eða minna leyti lifa á sveit-
arstyrk; en auk peirra ætla jeg að vera
muni í öllu prestakallinu að minnsta kosti
100 heimili, sem eigi er sýnilegt að geti
komist af pennan vetur, ef engin björg
kemur úr sjó fram til vertiðar. Og pau
lieimili munu nú pegar ekki vera mjög fá,
par sem sára lítil matbjörg er til; liinn
litli forði, sem flestir liafa fengið í haust af
rófum og jarðeplum, og sem hjá mörgum
er aðalstyrkurinn, eyðist fljótt, pegar á lít-
ið annað er að ganga. J>að er og sagt, að
kaupstaðurinn sje ekki nærri svo vel byrg-
ur af matvöru, sem vera pyrfti, eigi fólk
eingöngu að lifa af kornvöru.
J>að verður yfir höfuð ekki annað
sagt, en að ástandið sje mjög iskyggilegt,
og að almenn neyð sýnist vera fyrir hönd-
um, ef margar vikur líða svo, að ekki afl-
ist nokkuð af sjó. En til pess eru, pví
miður, ekki miklar líkur.
Reykjavík, 7. desember 1877.
Hallgrimur Sveinsson.“
jíÞjer hafið mælst til, að jeg gæfi yður
nánar upplýsíngar um bjargræði og ástand
manna í Álptaneshreppi. Ástandið er í fám
orðum á pessa leið : í hreppnum eru 250
heimili og mjög fá peirra- hafa næga björg
á yfirstandanda vetri. |>að sem af er vetr-
inum hefir fjöldi manna lifað mest megnis
af pví, sem peir hafa fengið úr kálgörðum.
En hvað tekur við pegar pað er protið?
Kaupmenn peír, sem flestir hreppsbúar
skipta við, eru nálega matvörulausir og
hlifa sjer við að lána meira en peir pegar
hafa gjört. J>eir fáu hreppsbúar, sem af-
lagsfærir eru, h'afa pegar látið pað af hendi,
sem peir geta, að svo stöddu. Ástæður
lireppsjóðsins eru að pví skapi, pví mikið
af útsvörunum er ógreitt. í fyrra tók
hreppsnefndin 100 tunnur af rúgi að láni
og er enn ekkert borgað af peirri skuld.
Nú hefir hún að nýju borið sig upp og
beðið um 3000 króna lán úr landssjóðí, tii
að afstýra hallæri í hreppnum, en óvist er
enn að pað fáist, pví ráðherrann kvað sjálf-
ur vilja skera úr pví, hvort lána megi úr
landssjóði til að slökkva hungur manna; í
pessu tilfelli getur pó verið, að úrskurður
hans komi heldur seint. Sumum pykir og
ísjárvert, að hleypa hreppnum i svo mikla
skuld, en aðrir spyrja: hvað á að taka til
bragðs ? Að vísu er enn eptir að úthluta
töluverðu af gjöfum peim, sem hreppuriuu