Norðanfari - 10.01.1878, Blaðsíða 2

— 6 —
hefir hlotið og sannarlega geta þeir, sem
hafa sent þær liaft ánægju af pví, að pær
hafa stutt mikið að því, að menn hafa
orðið varðir sárri neyð til pessa. En verði
eins aflalaust og nú áhorfist, þá er ekki
sýnt að það geti tekist veturinn út.
J>að er sjálfsagt, að pessi hreppur er
miklu lakar staddur, en nokkur annar
hreppur í Gullbringusýslu; er pað bæði af
pvi að afli hefir brugðist hvað mest í fiski-
leitum hreppsbúa og af hinu, að hreppurinn
er hinn lang fjölmennasti, en flestir hrepps
búar lifa mest megnis eða eingöngu af
sjó“.
„f>jer hafið, herra ritstjóri, í samstundis
meðteknu brjefi, dags. í gær, óskað eptir
ýtarlcgri skýrslu frá mjer um „bjargarvand-
ræðin“ í söknum mínum, er meðal annars
taki pað fram, „hvað hinir fátækustu muni
hafa að lifa á“, og „hve mörg heimili muni
vera eða verða algjörlega upp á náungans
hjálp komin í vetur til pess að geta hald-
ið lifi“.
Eins og yður er kunnugt, má svo heita
að aílalaust hafi verið til pessa dags á priðja
ár í meginhluta Ya'tnsleysustrandarhrepps,
p. e. allri Kálfatjarnarsókn (með liðuglega
750 íbúum); hinn hluti prestakallsins og
hreppsins Njarðvíkursókn, (með tæpl. 250
il)úum) hreppti aptur polanlega vetrarver-
tíð næstl. ár, pótt lilutir væri par lágir, en
utan pessarar einu vertíðar hefir fiskileysið
verið svo sem eins í báðum sóknum hrepps-
ins allan pennan langa tima. Að undan-
teknum 5—6 heimilum af hjer um h>il 30
held jeg pó að Njarðvíkursókn bjargist enn
hjálparlítið pennan vetur; pó mega allir nú
orðið heita par fátækir menn nema 8 hús-
bændur og pó ekki nema 3 peirra með góð-
ym ástæðum.
I Kálfatjarnarsókn má nærri geta að
'eymdin er margfalt meirí. J>ar eru (að með-
töldum húsmannaheimilum, sem ekki eru
livað bezt komin sum hver) nálægt 120
heimilum. J>ar af eru 74 sem jeg pori að
segja að án meiri og minni hjálpar lifa ekki
af pennan vetur án skjótrar og mikillar
bjargar af sjó, og naumast pó hún komi,
pví sjófang einsamalt og vatn er til lengd-
ar eymdarviðurværi. En hjálpin er hætt
við að verði litil úr hreppssjóði eða frá eín-
stökum hreppsbúum. Hreppssjóður á ekk-
ert, nema á pappirnum útistandandi skuld-
ir, flestar ófáanlegar — en hinsvegar er
hann í stórskuldum við, stjórn, verzlanir og
einstaka menn —. J>vi pótt talsverð út-
svör væri hjor enn til reynslu gjörð í vor,
i von um lúkningu einhvers af peim í vor
og siðar, ef í ári batnaði og fiskast kynni
um vorvertið og framvegis, pá munu fáir
liafa getað borgað neitt nema að pvi lejdi,
sem peir hafa verið til neyddir, að halda
hina mörgu og pungu ómaga hreppsins, —
En af peim liðuglega 40 i Kálfatjarnar-
sókn, sem jeg vona — en er alls ekki viss
um — að enn komist hjálparlaust af penn-
an vetur, eða rjettara sagt með lánstrausti.
tel jeg víst að fullur príðjungur væri gjald-
prota, ef peir ætti að borga skuldir sínar
allar. J>ó mun meðal peirra mega kalla
10—12 með sæmilegum og suma góðum
efnum.
Að visu hafa hreppnum hlotnast nokkr-
ar gjafir siðan í fyrra, viðsvegar að úr land-
inu, (pannig hef jeg úthlutað í matbjörg
andvirði 84 kr. frá Akureyri, er landshöfð-
ingi ljet mig skipta, og af rúmum 2000 kr.
að norðan og austan (Múlasýslum), hefir
nýlega verið ávísað hingað riflega 150 kr.
Eins hefir hreppsnefndinni bæði meðan jeg
var í lienni og síðan jeg í vor losnaði úr
henni öðru hvoru verið sendur skerfur af
samskotum. En pótt pessar gjafir til Kjal-
arnespings sje orðnar miklar og gleðilegur
vottur, pess að enn lifir göfuglyndi ogbróð-
urhugur göðu lífi i landinu. pá hefir gjöf-
unum að minni ætlun ekki verið sem rjett-
ast skipt, hvorki af sýslumanni og ráða-
neyti hans og ekki heldur af peim hjer í
hreppi, bæði sjálfum mjer og öðrum, sem
innanhrepps áttu að skipta peim aptur.
Mjer dettur ckki með pessu annað í hug,
en að peir, sem skipt hafa, hafi gjört pað
eptir beztu vitund; jeg er meira að segja
sannfærður um, að peir hafa gjörtpað. En
eigi að siður held jeg, að pað hefði verið
miklu betra og hentugra, ef gefendurnir
heima í sveitum sínum, hefði skipt gjöfum
sínum meðal hreppanna. J>að eru optast
nær einhverjir peirra sem gefa eða ein-
hverjir par heima fyrir, sem jafnvel eru
kunnugri, en sumir sem nær búa, ástandi
livers um sig af hinum bágstöddu hrepp-
um, par sem sveitamenn úr öllum fjórðung-
um landsins, nema Áustfirðingafjórðungi,
róa vertið eptir vertíð. Vegna aumingjanna
í mínum sóknum vildi jeg innilega óska
pess, að peir sem framvegis vilja líkna
mönnum hjer syðra, ákveði sjálfir og sendi
hingað, pað sem peir ætla hinum bágstöddu
hjer. — En pegar gjafirnar, sem hlotnast
hafa nú hreppnum hjer, hafa verið hingað
komnar, pá sje jeg pað nú betur og betur,
að bæði mjer og hreppsnefndinni hefir lika
orðið talsvert á í skiptingu peirra innan-
lirepps. AumingjaTnir eru par svo margir,
að „skiptaráðendurnir11 hafa ekki vitað,
hverja mest skyldi meta, ef skipta skyldi
meðal fárra, og hafa pví í hvert sinn, til
pess að firra sig ámæli, jafnvel \ innanað
sem utanað, skipt gjöfunum meðal mikils
til of margra, svo að hvern hefir litlu mun-
að i raun rjettri, par sem gjafirnar hefði
mátt koma að miklu meira gagni, hefði færri
fengið, og liver um sig meira.
|>að sem utanhrepps „skiptaráðendurn-
ir“ hafa að minni ætlun ekki sem skyldi
tekið til greinar um hrcppinn hjer, er pað,
að hann af peim 4 hreppum, er pingi og
pjóð 1875 til geðs, sýndi pann drengskap að
skera niður fje sitt allt, er hinn eini, sem
harðærið af sjávaraflaleysi einnig hefir dun-
ið yfir jafnlangan tíma og par hefir verið
sauðlaust, — hinn eini hreppur í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu, sem a 11 s e n g a n
bjargræðisveg hefir haft við að styðjast yf-
ir 2 ár. J>að er pví ekki eitt, heldur
a 111, sem hjer hefir vantað og vantar enn
til lífsframdráttar. |>að vantar ull
til handa og fóta, og til pess, að aumingj-
arnir geti hulið nekt sína, sem sannarlega
er orðin hræðileg; pað vantar skinn í skó-
föt og skinnklæði, pað vantar kjöt í korn-
laus og fiskætislaus héimili, sem engrar vöru
hafa heldur getað aflað af sjó, til að kaupa
nokkra lífsnauðsyn fyrir.
Kálfatjörn 3. desember 1877.
St, Thorarensen.“
*
* *
— Jafnframt og vjer birtum í blaði voru
brjef liins háttvirta ritstjóra „ísafoldar11, á-
samt skýrslum um „bjargarvandræðin á
Suðurlandi“, skulum vjer leyfa oss að skora
á alla góða menn hjer norðanlands, að láta
nú til sin taka, að veglyndi og rausn, til
að hjálpa hinum bjargprota bræðrum sínum
á Suðurlandí.
Sjerstaklega viljum vjer skora á hrepps-
nefndirnar í hverri sveit, að greiða götu
pessa vandræðamáls, að pví leyti peim er
unnt. Ritst,
Útlendar frjettir.
Khöfn, 10. nóv. 1877.
Ófrifturinn. Siðan jeg skrifaði sein-
ast eru talsverðar breytingar orðnar á
hersvæðinu. Rússar biðu pá hvern ósigur-
inn á fætur öðrum gegn Tyrkjum, en nú
hafa peir sótt í sig veðrið aptur og eru
farnir að sigra. J>essu mátti og hver búast
Við fyr eða síðar, og öllum pykir hin mesta
furða, hve lengi Tyrkir hafa getað veitt
viðnám. J>á hefir brostið mannafla og fje,
og allt sem af pví leiðir, á við Kússa; en peir
hafa barizt sem ljón og eingöngu pað
hefir haldið peim uppi. En „enginn má við
margnum“, og nú eru Kússar loksins farn-
ir að vinna til muna. J>eir urðu að sigra,
og öll Norðurálfan hefir fyrir löngu búizt
við, að pað yrði miklu fyr. Tyrkjum er
pað engin níðrun, og hver óhlutdrægur
dómandi mun bera peim pann vitnisburð, að
peir hafi staðið sig í öllu betur en Russar,
er bæði rjetturinn og lireystin er peirra
megin. — Jeg vil pá gefa yfirlit yfir síðustu
atburðina, og byrja á aðgjörðunum í Litlu-
Asíu. Jeg hefi getið um áður sigurvinn-
ingar pær, er Múktar pascha vann par
eystra, og rak Kússa austur úr landamær-
um. Eptir pað bar par lengi ekkert til
tíðinda, og flestir hjeldu, að hernaðinum
væri lokið petta árið á peim hluta hersvæð-
ísins. Um miðjan fyrra mánuð-komu pó
pau tíðindi, að Kússar hefði ráðizt á Tyrki
við Aladja Dagh undir forustu peirra Hei-
manns og Tergukassofs hershöfðingja. Svo
er sagt, að Múktar hafi eigi verið við pessu
sem bezt búinn. Orustan varð mannskæð
mjög og lauk svo, að her Tyrkja tvístraðist
í tvent og allmargir herteknir. Sigurinn
var mikill, pví að Rússar óðu nú fram úr
öllum áttum og umkringdu næstum 'her
Tyrkja á alla vegu. J>ó tókst báðum her-
flokkum Tyrkja að sameina sig aptur, og
var pað kennt slægleik Rússa,- en alltaf urðu
peir að hopa á hæl undan fyrir liðsmun.
Stórorustur liafa orðið næstum á hverjum
degi, og nú er svo komið, að Tyrkir eru
hopaðir undan vestur að Erzerum, en Kúss-
ar fylgja fast á eptir. Kars hoitir ágæt
kastalaborg nokkuru austar en Erzerum.
Henni gátu Tyrkir ekki bjargað eptir ósig-
urínn við Aladja Dagh og sitja Kússar
nú um liana. Fátt manna er par til varn-
ar, og er pví talið víst að hún muni falla
í hendur Kússum áður en langt um líður.
Her Kússa í B ú 1 g a r í u fór og að
láta meira til sín taka, er petta frjettist
pangað. Ósman pascha hafði skömmu áður
unníð stóreflis sigur á Rúmenum við Gri-
vitzka og brotið pá með öllu á bak aptur.
pað var skammt frá Plevna í Yestur-,
Búlgaríu. Við Plevnu hafa orðið mestar'
stórorustur í pessum ófriði, enda er Rúss-
um sá nauðugur einn kostur, að ná henni,
ef peir ætla nokkurn tíma að komast suður
um Balkan. Hún er ramgirt mjög, og hafa
Tyrkir pá trú á henni, að hun sje óvinn-
andi. Svo er og sagt, að Plevna hafi verið
síðasta borg, er Tyrkir náðu, er peir lögðu
Tyrkland undir sig. Við seinni hluta okt-
óbermánaðar var Ósmann pascha í Plevna
og langt vestur frá lionum Chevket pascka
við Telisch og Gorny Dabnik. Við Lóm-
fljótið var Suleiman pascha, yfirforingi Tyrkja.
Rússar vildu nú ráðast á Chevket, til pess
að hepta allt samband milli hans og Ós-
mans. J>etta er sagt að hafi verið ráð
Todtlebens, hershöfðingja, er allra manna
er vígkænstur af Rússum. Um sama leytið
sendu peir ógrynni hers gegn Suleiman, lil
að halda honum í skefjum. Gui'ko herfor-
ingi, er fyrrum rjeði suður yfir Balkan, var
sendur með stóra hersveit gegn Chevket.
Hann rjeðist á Gorny Dabnik (24. okt.) og
var par einhver hin mannskæðasta orusta,
sem hugsast getur'. Rússar gerðu hverja
atlöguna á fætur annari, en Tyrkir stóðu
fastir fyrir og gekk svo lengi dags. Loks