Norðanfari - 30.10.1879, Blaðsíða 2

— 98 —
Bn líkblæjur og fjalir þekja brjóstið pitt
Og pylja grátljóð unclir mold og steinum.
J>ú stóðst bjer fyrr og liorfðir hrærðri brá
Á hjartkær barnalík pin ausin moldu.
Nú stend eg hjer og lit og laugast prá,
Likkistu pinni búna gröf í foldu.
J>ú vildir hjer pinn legstað — að vilja Guðs
pað er
Og vinir og frændur kring á leiðum standa;
þeir líkkistu og gröf þína sjá nú fyrir sjer
Og svípinn pinn hreina líta grátnum anda,
Og mjer finnst sem líf mitt sje kolmyrkrað
kvöld,
Svo kvelst mitt hjarta djúpt af ekkapínu;
J>ví hvað er gröf, mót sorg og grátstuna
fjöld?
Sem grefur sjer fylgsni innst í brjósti mínu.
|>á hinnstu nótt er jeg við hjarta pitt svaf
Og hvíldar naut í værum myrkurdvala,
Sálin min leið útá lífsins draumahaf
Og leit pig skrýddan búning kirkjusala.
Altari fyrir stóðstu — eg styn við pessi
ljóð -
Eg starði á pig, pú varst hýr og hlíður.
En kirkjan og garðurinn pyrptist fullt af pjóð,
Eg pekkti fáa; var pað garðsins lýður?
Um altarið birti og brá par fyrir skein
Eitt bjart og stórt ljós, en hvað var mjer
ei dulið ?
það var lífstjarna pín og hún logaði svo
hrein,
En lifs píns síðsta kvöld mjer var pá hulið.
J>ú hófst upp rödd og hendi og blessaðir blítt,
En blævæng sló á ljósið, svo pað deyði,
Og pá datt á myrkur svo pungt og svo strítt,
Eg preifaði í myrkrið, eg tók á köldu leiði.
Æ faðir! eg kveð pig á köldum grafarbeð,
Eg kveð pig með stuni og heitum sonartárum,
Eg kveð pig til míns dauða og grátið star-
ir geð
í gegnum mökk sem skýiir lífsins árum.
Eg veit pú ert sæll og eg sælu grátna met
J>in sál er hjá Gruði, pó moldu lijúpist barmur;
J>ví græt eg pá, pví styn eg og fagnað fljótt
ei get?
J>ví að fögnuður minn í dag er : sorg og
h a r m u r.
Heill sje pinni fögru, miklu, sannleikssál!
Hún syngur Guði lof og dýrð um aldir;
J>angað sem eilíft titrar trúarbál,
Guð tók hana og æðri köllun valdi.
Sof pú lík í friði! pins Ijúfa sonarblóð
Leggur yfir pig pó enn sje vetur:
Blómsveig einn úr tárum og barnsleg
sorgarljóð
pann bezta krans er sál hans veitt pjer
getur.
J. Std. Nðm.
Bindindisvörn og bindindislivöt.
í Nf. 18. árg. nr. 31—32 stendur rit-
gjörð, er mjer virðist óvinveitt bindindi,
bindindistilreyndum og bindindiskenningum.
Undir ritgj. er skrifaður „Húnvetningur“.
Höf. telur pað vott um framfar-
ir, að áhugi sýnist vaknaðurhjá
mörgum að reisa skorður við of-
drykkju' og segir pað sýni grein-
ir, er iðulegakomi út blöðunum.
"petta er satt og rjett. Hann talar sjer í
lagi um ritgjörðir eptir tvo Eyfirðinga,
en líkar alls ekki við pá, hvað b i n d i n d i ð
snertir; en mjer likar hið bezta við Eyfirð-
ingana, enda get jeg talið mig sjálfan priðja
Eyfirðinginn og er hægt að sjá, að honum
líkar ekki hvað bezt við mig. Eyfirðingarnir
og jeg og margir fleiri telja bindindi áreið-
ajegasta og bezta meðal við ofdrykku; af
pessu leiðum vjer skyldu æðri og lægri
stjettarmanna, að efla bindindi hvervetna
um land. Um skaðsemi ofdrykkjunnar
(ofdrykkja er víðari um sig en menn al-
mennt hyggja) ætti ekki að purfa að fjöl-
yrða, um petta eru flestir sammála, pó getur
verið að enginn hafi iýst skaðseminni í
blöðum vorum nðgu rækilega, t. d. afieið-
ingum hennar fram í ættir og pá um leið
áhrif hennar eða víndrykkjunnar á p j ó ð-
e r n i ð. Fáir eða nálega engir hafa heldur
lýst pvi sem vert er og satt er, að áfengir
drykkir til n a u t n a r eru alveg óparfir
nema eptir læknisráði (eða föstum lækna-
reglum) og í kvöldmáltiðinni.
Um leið og höf. virðist vera að reyna
að rýra álit bindindisins, pykist hann vísa
á áreiðanlegra meðal en pað, ogvirð-
its hyggja pað um sjálfan sig, að hann skoði
dýpra en peir sem áður hafa ritað um málið.
Sem einskonar formála finnst mjer hann
setja eptirleit sina á rótum ofdrykkjunnar.
J>essar rætur telur hann helzt: 1. „Litla
menntun einkum æskulýðsins“, 2. „Lítinn
áhuga um almenn mál“, og 3. a ð 1 i t i ð
sje um almennar skemmtanir.
Jeg neita pví með öllu að pessum höfundi
hafi teldzt betur en öðrum að uppgötva or-
sakir ofdrykkjunnar. Jeg neita ekki pví,
að s ö n n menntun deyfir ofdrykkju og
sömuleiðis hinn h r e i n i áhugi fyrir al-
mennri velferð og lika geta skemmtanir að
sumu leyti uppbætt vindrykkju eða komið
í hennar stað (útrýmt henni?—hm!); en
varla er pó hægt að neita hinu, að stund-
um dregur ein skemmtanin aðra eptir sig,
t d. dansleikir og gleðileikir, geta peir ekki
leitt af sjer eða með sjer vindrykkju? Og
hygg jeg pó hvortveggja saklausar skemmt-
anir, og munu fáir játa pað Ijúfar en jeg,
að lióflegar og siðlegar skemmtanir mega
eiga sjer stað, en jeg óska helzt að pær
váeru ætíð ásteytingarlausar (vínlausar)
J>essi höf. hefir grynnri skoðun á ofdrykkju
en peir, sem áður hafa ritað um orsakir
hennar, um leið og hann pó, að mjer finnst,
p y k i s t hafa hana dýpri. O f d r y k k j-
an er synd, lengra verður ekki komizt
og læknast pví af kristindómi, sam-
kvæmt peim lærdómi og peirri menntun, er
vjer höfum b e z t a og áreiðanlegasta.
J>etta er nokkuð rakið sundur i ritgj. peirri
er höf. nefnir í endanum og kallast: „Her-
hvöt gegn pjóðfjanda (óvini guðs og manna)“,
pví ræðan er par framsett í anda hins'
kristilega hernaðar og um leið í 1 ú t-
herskum anda. Yar par, betur en hjá
pessum höf. (að vísu ver en hjá sumum
öðrum) rakin upptök, framrás, afleiðing
og afdrif vín- og ofdrykkju og bent á hið
áreiðanlega meðalið gegn henni, sem áð-
ur hafði reynzt svo, reynist svo nú og
mun ávalt reynast, svo pað lítur annars ut
fyrir pað, að höf. sje ókunnugur bindindi
og bindindisritgjörðum, um pað hygg jeg
mætti sannfærast, ef borin væri saman
hans röksemdaleiðsla og t. d. ritgjörð nolck-
urra bindindismanna í ísaf. Y. 9. 10. 11.,
ritgj. er út kom í Nf. í fyrra sumar eptir
A. B., ritgj. í Nf 26. okt. 1878 og önnur
ritgj. í Nf. 2. nóv. 1877, ritgj, í Skukl II.
árg. Nr. 28—29. (48—49) lika ÍII. 10,
ennfremur „Skuld“ III. 4 etc. og eptir Br.
J. III. 20 etc. og margarfleiri t. d. íNorð-
lingi, fyrir utan liið marga og uppbyggilega
um bindindi i Framfara. Meðalannars virð-
i s t höf. hafa rangminnt pað, að bindindis-
pöstular kenni bann gegn pví að vinföng
flytjist til landsins. Ritgj. eptir Br. J.
(sem höf. raunar hafðí nú ekki sjeð) (og
jafnvel ritgj. III. 4 í Skuld) virðist sjer-
staklega sýna hve lítilsverð eða grunnhygg-
in skoðun höfundarins er, pá er hann pó
pykist betur en aðrir sjá hið rjetta. Jeg
pakka samt höf. af hjarta fyrir stefnu sína
að vilja hvetja til alpýðumenntunar ogjáta
að liún eyðir líka ofdrykkjumyrkrinu sem
öðru myrkri nokkuð, ef hún er byggð á
sannkristilegum grundvelli og innfætir pjóð-
inni sanna siðferðistilfinningu, sem einungis
flýtur úr kristindómsins lielgu lind, peirri
er gefur allri menntun kjarna sinn og
sanna lífsvökva, og p e s s i menntun er pað,
herra Húnvetningur, sem alvarlega
elskar bindindi og bindindisfjelög og sönn
„p j ó ð á s t“ óskar pjóðbindindis og stuðl-
ar að pví og v o n a r pað, pví liin sanna
„pjóðást“ er áföst trú og veit pví, að hinn
almáttugi guð er „g u ð v o n a r i n n a r“.
J>að er pví bezt að bíndindispostular hæli
pjóðmenntun og efli hana, en pjóðmenntun-
arvinir og pjóðmenntunarpostular leggi að
eins pað til bindindis sem er gott og upp-
lifgandi og hvetji til pess, pví ef pjóðbind-
jndi á langt i land, pá á sú menntun
pví lengra í land, sem án bindindisfjelaga
getur útrýmt pjóðlesti vorum ofdrykjunni.
Yjer munum pvi, hvort sem vjer erum
bindindisvinir eða bindindispostular prjedika
bindindi “slíkt sem aftekur“ og munum ð-
sanna með dæmi voru orð höfundarins, að
vjer munum engu verulega til
vegar koma, svo sem öll bindindisfje-
lög um allan heim hafa gjört gagn, hvort
sem pau hafa lifað lengi eða skammt, enda
hafa margir ágætir, merkir og göfugir
menn fylgt bindindi dyggilega. J>etta vita
einkum peir, sem pekkja til bindindis í
öðrum löndum, og er enginn frækleikur, að
kasta ónotum á góð og viturleg fyrirtæki,
úr skýli rangsnúins almennings álits. —,
Höf. segir bindindi „útvortis meðal“
en ofdrykkju „innvortis sjúkdóm“
Ekkert er sannara en að ofdrykkja er
„innvortis sjúkdómur“ sem syndin yfirhöf-
uð. En má spyrja öldina : Er ekki bind-
indisóvináttan innvortis sjúkdómur?
synd, hvort heldur fávizka — breyskleika —•
eða ásetnings-synd? jjví mega allir óhætt
trúa, að bindindi er áreiðanlegt innvortis
meðal, sem kristindómurinn, pví bindindi
er barn kristindóms sbr. ritgj. um bindindi
í Skuld II. nr 19, 4. atriði. J>að má lengi
kalla meðölin útvortis eða pá ónyt, meðan
menn afsegja að taka pau inn. Kristin-
dómur er lika út vortis meðal fyrir Heið-
ingjum og Gyðingum („Gyðingum hneyksli,
Grikkjum lieimska11), en sannkristnum er
hann „speld guðs“ og um leið i n n v o r t-
i s m e ð a 1 “. J>eir s6m skilja bindindi og
bindindishugsjón og ganga svo í bindindis-
fjelag sem góðir drengir og pjóðinni til
heilla, peir finaa vél, að bindindi er i n n-
vortis meðal. En hvað meinar höf.
hjer með útvortismeðali? Er pað
sama sem beiskt meðal? Sje pað, er
slíkt hugsunarvilla eða rangt sambland hug-
mynda. J>ví beiska meðalið getur verið
hollt til inntöku. En hið heilnæma bind-
indi verður æ bragðbetra og ssetara, sem
menn lengur bergja pað óblandað, pótt
droparnir kunni pykja beiskir óvönum (—
peir sem blóta á laun vita ekki hvað bind-
indi er —) En hagur bindindis er lika svo
margfaldur, að hann yfirgnæfir langt allan
ógeðfeldleik. — J>að sem höf. talar um