Norðanfari - 05.07.1880, Blaðsíða 3

91 —
eigi lotið. í Berlíii var að eins ákveðið að
Tyrliir og (rrikkir slcyldu koma sjer saman
um landamærin, og ef þeim semdi eigi þá
skyldu stórveldin skora úr Tyrkir hafa eigi
viljað ganga. að kröfum Grikkja og, er nú
Georg konungur þeirra farinn að heiman á
fund stórhöfðingja til pess að leita sjer full-
tingis og ætlar hann um leið að heimsækja
frændur sína hjer í hæ. pegar Gladstone
var á kosningarfundum í Skotlandi talaði
hann illa og óvirðulega um Austurríkiskeis-
ara og stjórn hans (haiin sagði að aptur-
haldsmenn á Englandi ættu sammerkt yið
kúgunarmennina í fýzkalandi og Austurríki
auk annars verra). Ku hefir hann sent auð-
mjúka hragarbót og afsökun til sendiboða
Austurríkiskeisara í Lundúnum og var það
hrjef auglýst á prenti og þykir flestum iing-
lendingum það hin m'esta sneypa.
|>ýzka þinginu var slitið 12. þ. m. Jeg
gat síðast um tilraunir Bismarks að svipta
Hamborg tollfrelsi. fingið tók málið fyrir
og skipaði nefnd í það , hún kvað svo á að
stjórnin mætti eigi hreyta tollskipuninni við
Elíina án laga. Bismark kom þá á þing 4
dögum fyrir þinglok og liefir hann eigi sjezt
þar fyr undanfarið þingár; hann var venju*
framar stóryrður og harðorður og skútaði
einkum lcatólska flokkinn fyrir að spilla öllu
er ríkinu mætti verða til gagns og styrktar.
J>rátt fyrir þessa ræðu var málið eigi fellt,
en því var vísað til nefndarinna aptur, og
híður það svo næsta þings.
|>ing Dana hefir samþykkt flotalögin og
eru þau allaðgengileg fyrir stjórnina og mun
sundurlyndi vinstri manna valda því. Stjórn-
in kernur herlögum sínum aldreigi fram í
því formi, er hún vill kjósa og verða þau
víst að bíða samþykktar hennar eitt ár enn
þá. |>ingi Dana verður víst ekld slitið fyrst
um sinn. í miðjum þessum mánuði var
þingi Svía slitið og hefir það staðið í 4mán-
uði, scm vandi er til, Svíar draga eigi þing-
setuna eins lengi og Danir, og segja menn,
að orsökin til þess muni vera sú, að þing-
menn Svía fá um árið vissa borgun, hvort
þeir sitja lengur eða skefiiur á þingi (mig
minnir að það sjeu 1200 kr.). Margir þing-
menn Noregsmanna hafa beðið Oskar konung
— hann var nýlega staddur i Kristjaniu —
að staðfesta lög stórþingsins, er jeg hef áður
getið, um setu ráðgjafannaá þingi. Ivonung-
ur svaraði þeim með liinni mestu Ijúfmennsku
og kurteisi, en lofaði þeim engu og það er
talið liklegt að stjórn hans samþykki ekki
þessi lög. Björnstjerne Björnsson hefir fall-.
ið það sárt, að þingið skyldi krjúpa konungi
og fara hónarveg að honum í stað þess að
krefja þessa sem rjettar. Hann og fleiri tala
jafnan berlegar um að koma á lýðveldi í
Noregi. j>að kvað vera nýfundið fornt vík-
ingaskip í hól ekki alllangt frá Björgvin og
er það furðanlega vel héilt enn þá. Nú er
verið að grafa í kringum það, sagt er að það
sjo einar 30—40 álnir milli stafna. — í vet-
ur 1. dag febrúarmánaðar var haldið fólks-
tal um alla Danmörk og taldist þá mann-
fjöldin að vera tæpar 2 milljónir í Dan-
mörk að Eæreyjum meðtöldum hjer um hil
(1,980.000 og 11,000) liefir fólksfjöldinn auk-
ist um 10 af hundraði í 10 ár, frá 1. fehrú-
ar 1870. Jeg hef áður getið um að forseta-
kosning á íram að fara í Bandafylkjunum í
haust, því að Hayes á að fara frá þann 4.
marz 1881. Báðir flokkarnir , repúblíkanar
og demókratar kjósa nú þegar menn til þess
að koma sjer saman um einhvern einn, er
svo allur flokkurinn á að styðja. 2. júní
koma rebúblíkanar saman í Chicago, og er
sagt, að flestir þeirra filji kjósa Grant, hers-
höfðingja, næst honum kvað Blaine, ráðhérra,
hafa flest atkvæði. Grant hefir, Sem kunn-
ugt er, verið forseti tvisvar áður, og mælir
það mjög á móti kosningu hans, því að ýms-
ir ágætismenn vestur þar hafa ráðið frá því
að endurkjósa nokkurn optar enn einu sinni,
því að það lcynni að draga til einveldis og
konungstjórnar, og vildi Wasingthon sjálfur
eigi taka við kosningu í hið 3. sinn. 3 vik-
um síðar koma fulltrúar demókrata saman,
og mun Tilden standa næstur vali, sá hinn
sami, er beið ósigur fyrir Hayes síðast.
Kínverjar vopna lið Sitt og senda það
norður að Amúrfljóti og hafa þeir keypt
90,000 apturhlaðninga frá Bandafylkjunum.
j>eir kaupa og herskip og byggja torpedóbáta
(sprengivjelar niðri í sjónum). Ef Rússar
hyrja ófriðinn hafa Kinverjar í huga að brjót-
ast inn í Síberíu og vinna þar lönd undan
Bússum.
Nýdáinn er Fonnesbech, sem eitt sinn
var innanríkisráðgjaíi Dana og stýrði ráða-
neytinu 1875.
Landi vor, Sigurður Hansen, er um lang-
an tíma hefir verið skrifari Bókmenntaíje-
lagsdeildarinnar lijer, er og nýandaður.
Rússadrottning er. einnig sögð nýlega
önduð.
Dönsk lestrarhók með stuttu mál-
frœðiságripi og' orðasafni eptir Stein-
grím Tliorsteinsson er nýkomin út í
Reykjavik á forlag Kristjáns O þorgrímsson-
ar. Hennar hefir þegar verið getið í sunn-
lenzku blöðunum, ísafold og þjóðólfi, oglok-
ið þar á hana lofsyrði að maklegleikum.
|>egar um lesbækur er að ræða ekki sízt
handti byrjendum, teljum vjer það fyrsta og
helzta kostinn, sem þær þurfa að hafa, að
efnið sje vel valið. Vjer hljótum að viður-
kenna að herra forleggjara Kr. forgrímssyni
hefir prýðilega tekist með þessa lestrarbók,
þar sem liann fjekk Steingrím Thorsteinsson
til þess að starfa að henni, því þar valdi
hann þann mann, sem bæði er kunnur að
vandvirlcni og fegurðarsmekk, og sem hefir
sýnt og sýnir enn á ný með lesbók þessari,
að hann kann vel að velja, Efni bókarinn-
ar er bæði skemmtilegt, fróðlegt og fagurt,
og því vel fallið lianda unglingum. Skemmti-
lðgar fyrir unglinga eru dæmisögurnar (bls.
1—13), sem enda eru og lærdómsríkar, kímn-
issögufnar (bls. 14—17) og skemmtisögurnar
(bls. 18—31). J>á eru sögur alvarlegs efnis
(bls. 32—59); eru flestar þeirra þannig, að
þær hijóta að vekja og glæða góðar og fagr-
ar tilfinningar í hjörtum óspilltra unglinga.
Ein hin bezta saga af þessum er «Engillinn»
eptir H. C. Andersen, sem einna bezt allra
skálda hefir tekist að vekja og hræra hjörtu
ungmennanna með sumum hinum undur-
fögru skáldsögum sínum. í>ar er og prent-
að liið hjartnæma kvæði: «Hið deyjandi
barn» eptir sama liöfund. Sumar sögurnar
geta haft áhrif á unglinga til dáðar og dreng-
skapar eins og 4 síðustu sögurnar, sem eru
fögur dæmi til fyrirmyndar. J>á eru orðs-
kviðir og spakmæli (bls. 60—62) og eru þau
vel valin. Lesgreinir að efni ýmis konar
(bls. 63—123) eru þá næstar. Allar eru
þær fróðlegar, sumar úr náttúrufræði, sumar
úr mannkynssögunni; sumar eru lífsreglur
t. a. m. úr hinu ágæta almanaki Richarður
liins snauða, er Benjamín Franklín ejnhver
hinn mesti ágætismaður mannkynssögunnar
gaf út. Síðast el-u nokkur fögur og alkunn
ljóðmæli og sálrnar (bls. 124—144) eptir
sum liin ágætustn skáld Dana. Vjer hefðum
betur kunnað við, að nöfn höfunda hefðu
verið sett undir kvæðin og merkari sögur og
greinir í bókinni; vonum vjer að þess verði
gætt, þegar bókin verður gefin út í annað
sinn, sem eigi mun verða langt að bíða. A
blaðsíðu VII—XXI er ágrip af dönsku mál-
fræðinni. J>að er svo Ijóst samið, að auðvelt
er fyrir hvern meðal ungling að gáfum að
læra það, en á hinn bóginn nægir það til
að kenna nemanda, að þekkja parta ræðunn-
ar og veitir næga þekkingu á danskri mál-
fræði.
Frá bls. 145—242 er orðasafn yfir öll
dönsk orð, sem koma fyrir í bókinni; að
vísu viljum vjer eigi fullyrða að ekkert orð
kunni að liafa gleymst, þó vjer höfum eigi
orðið varir við það enn, því þó mesta kost-
gæfni sje við höfð getur vel eitt orð slæðst
eptir, Orðasafn þetta sýnir hvaða partar
ræðunnar orðin eru, endingar, kynferði o. s.
frv. J>ýðíngar orðanna eru góðar og viða
heppilegar; sumstaðar heíir höfundurinn
myndað orð og farist það sem fyr vel úr
hendi. Að eins örfá orð líkar oss eigi t. a.
m. sjálfsuppoffrun, sem er þýðing á
danska orðinu SelvopofreTse; vjer kunn-
um betur við að segja sjálfsoffran. Höf-
undurinn hefir og sett spurnarmerki við þetta
orð (sbr. formálann).
jpegar ræða er um ytri búning bókar-
innar getum vjer .eigi annað 6n lökið lofs-
yrði á forleggjaran fyrir liann; hefir hann
auðsjáanlega gjört sjer far um að hafa hann
sem beztan. Að vísu er bókin prentuð í
lakari prentsmiðjunni í Reykjavík (Einars
prentsmiðju), en hún er þó þokkalega prent-
uð, og svo vel, að vjer höfum eigi sjeð þá
prentsmiðju gjöra það í annað skipti betur.
Bókin er seld í bandi, -sem forleggjarinn hefir
látið búa til erlendis; er þáð bæði fallegt og
sterkt, og kostar að eins 60 aura; mundu
bókbindarar hjer á landi eigi geta bundið
jafnsnoturt band fyrir liálfu meira verð. í
þessu bandi kostar bókin 2 kr. 60 aura.
Hve mikil þörf var á bók þessari og hve kær-
komin hún mun verða almenningi, um það
er engin þörf að ræða hjer. J>eir, sem hafa
viljað komast niður í dönsku og liafa eigi
haft færi á að njóta tilsagnar, muúu finna
það bezt. Vjer höfum og heyrt haft fyrir
satt sunnan úr Rvík, að bókin muni verða
útseld í haust, þó að upplagið liafi verið mik-
ið, og er það von, því allur almenningur sjer
hve nauðsynlegt er fyrir osS að kunna danska
titngu.
— i.
jggjp' ÖHum þeim mömium, æðri og
lægfi, sem leitast hafa við, með velvilja
og hlúttekningu, að ljetta undir mínum
þuughæru sorgarkjörum. við missir míns
elskaða sonar, Ólafs Magnúsar,
og að síðustu þann 26. þ. m. heiðr-
uðu jarðarför hans með nærveru sinni,
votta jeg mínar innilegustu hjart-
ans þakkir.
Akureyri, 28. júní 1880.
J. Chr. Stephánsson.
t
Matthiídur Jóliannesardóttir.
Hví þvingar liarmurinn sári
hjörtu svo margra?
hví streyma bogarnir beisku