Norðanfari - 12.02.1881, Blaðsíða 3

— 31 —
vesían, liefir fjöldi af löndum peirn, sem
eptir vorn í „Nýja ísl.“ fluttsigtil Dakota
í sumar, og tekið sjer lönd í E.auðárdaln-
um i grennd við landa sina par. Nú er
og talið víst, að „Nýja ísl.“ muni gjörsam-
lega i eyði látið innan skamms. Löndum
vorum þykir eigi tilvinnandi, að eyða
mörgum árum til akurgjörðar í „Nýja ísl.“
Þar sem peir geta fengið þvilik afbragðs
lönd svo nærri sjer. J>að væri og hið
uiesta fáræði. í Dakota parf ekkert við
landið 'að gjöra annað en að róta pví um
nieð plóg og herfi til að geta fengið riku-
lega uppskeru. En pó landið sje frjósamt
mjög, og hafi reynst peim fáu, sem par hafa
tekið land, tyrir fáum árum, eitt hið bezta
hveitiland, sem fengist getur í Ameríku. pá
er samt auðsætt. að landar vorir, sem
þangað flytja allslausir, eða pví sem næst,
að öðru en fjölskyldu. sumir eiga par örð-
ugt uppdráttar fyrstu árin.
Enginn skyldi ætla, að «steiktar gæsir»
fljúgi par í munn manni fremur en annars-
staðar. nje lieldur að gimsteinar eða gullstykki
liggi par fyrir fótum manna. Auður landsins
liggur par fólginn í hinni frjóvu ræktarmold,
sem jafnast er 2—4 fet á þykkt (sumstaðar
5—6) og hinu hagstæða veðráttufari. Korn-
tegundir flestar proskast par ágætlega, og
sjerstaklega hveitið, sem hvorki þolir mikinn
hita eða kulda en parf feitari jarðveg. Fyrir
pví er Rauðárdalurinn (í Dalc. Manitoba og
Minnesota) svo afbragðs vel fallinn til hveiti-
yrkju, en hveitið er sú arðsamasta kornteg-
und í Ameríku.
{>að er auðvitað, að landið er eigi miður
fallið til kvikfjárræktar, og allir bændur stunda
liana jafnframt. Nóg er grasið og gott handa
nautum, hestum og sauðfje, nóg má fá af
korntegundum upp úr landinu lianda svínurn,
hænsnum og öðrum alifuglum. — Rauðár-
dalurinn er nú að mestu upptekinn í Manit.
og Minnesota, að minnsta kosti beztu löndin.
öðru máli er að gegna í Dalcóta. J>ar er
enn lítil byggð nema aðeins með «Northern
Pacific» (Norður Kyrrahafs)hrautinni, sem nú
er komin langt vestur í Dakóta og á að
leggja til Portlands á vesturströndinni við
Kyrraliafið, og lengist ár af ári.
Nú er verið að leggja 2 járnbrautir aðrar
inn í suðurliluta Dakóta, og aðrar tvær inn í
uorðurhlutann. Með þessum hrautum hefirí
vor og surnar verið »fjarskalegur straumur
innflytjonda*, að pví mjer hefir verið skrifað,
og cinn hætir pví við, að íslendingum sje
betra að flýta sjer, ef peir vilja ná í löndin
í Rauðárdalnum, (»the Iselanders had better
to hurry if they want to gett hold of the
lands in the Redriver walley«). J>að er hjer-
uni bil víst, að Isl. þurfa ekki að vænta pess,
að peir fái þar lönd geíins, sízt góð, nálægt
löndum sinum eptir 2 næstu árin, því mjög
er líklegt, að allt verði upptekið innan pess
tíma, bæði af innlcndum mönnum og öðrum
Pjóðum. — Jeg vil alls eigi livetja neinn til
»vesturfara» sem einhverra orsaka vegna
lielzt vill iifa 0g deyja lijer á landi, en jeg
vil ráða peim, sem eigi eru ncin sjerleg
«kjöltuböin» landsius, eða pá eigi eru svo
gagnteknir af föðurlandsást, eður svo hagelskir
að peir geta ekki skilið við «eldgömlu ísa-
íold», og að öðruleyti hafa bæði hug á og
ástæður til að flytja vestur, að fara sem allra
íyrst peir geta við komizt. Bæði mjer og
öðrum, sem við «vesturlieimskuna» erum
riðnir, sárnar að sjá þau lönd upp tekin af
öðrurn pjóðum, sem vjer helzt vildum löndum
vorum til handa kjósa, á meðan peir eru að
skoða til veðurs hjer heima, og velta fyrir
sjer hve nær þeir eigi að leggja af stað.
Hjer væri elckert um að tala ef »vestur-
heimskan« væri alveg utdauð hjer á landi,
en mig uggir, að hún liggi að eins í dái um
stund, en gangi aptur innan skamms, og
verði pá, eins og allar apturgöngur, hálfu
verri viðureignar en áður, og miklu erfiðari
til niðurkvaðningar en nú á pessum tímum.
|>að væri sannarlega slys á slys ofan, ef menn
slepptu bezta færinu, en færu svo, ef-til vill,
pegar verst gegndi. — |>að sem hingað til
hefir meinlegast orðið »vesturförum« vorum
er einmitt pað, að peir aldrei hafii fyrirfram
vitað sönnur á, hvar vænlegast væri fyrir pá
að taka sjer bólfestu, pó tjónið af pví hafi
hvergi orðið eins mikið og tilfinnanlegt og í
cNýa íslandi». Á pessu hafa allir, sem
«vestur» liafa farið, mátt kenna rneira og
minna, nema peir einir sem til Minnesota
fóru. |>eir fóru pangað beinlínis með pau
litlu efni, sem peir höfðu, náðu í góð lönd
og fengu strax atvinnu (peir sem purftu)
rjett í kringum sig, enda láta peir vel yfir
sjer, og sumir eru pegar komnir í góð efni.
«TJm hag Austfirðinga yfir höfuð get jeg
eigi annað sagt, en að þeim líði vel og meir
en eptir öllum vonum, pví margir komu
hingað fjelausir og liafa pó eigi liðið skort á
viðurværi til pessa, pað jeg til veit. J>eir,
sem búnir eru að vera hjer 2 ár, hafa brotið
meir og minna af löndum sínum, hafa fjölgað
gripum og eru á framfaravegi. J>eir hafa
góðar vonir um framtíðina og langar ekki til
Islands aptur til búferla, og er jeg einn af
peim«. J>annig skrifaði mjer í fyrra vetur
sannorður og merkur maður í Lyron Co.
Minnesota, og bætir síðan við: »Hjer er að
vísu eigi »fritt« (gefins) land að fá lengur,
en nóg má fá af góðum löndum meðfram
brautum þeim, sem verið er að leggja inní
Dakóta. Fólkstraumurinn er fjarskalegur til
óbyggðu hjeraðanna, en Dakóta er stór, og
má par víst fá lönd fyrst um sinn. En pjer
er víst óhætt að segja þeim áísl. semliingað
vilja flytja, »ið koma sem fyrst, pví ei mun
síðar vænna«. Brjefritarinn talar hjer um
suðurhluta Dakóta, en petta á eigi síður við
um norðurlilutann, einkum Rauðárdalinn,
eins og áður er á vikið. — Hvað atvinnu
snertir í Dakóta, er optast lítið um hana
fyrir karlmenn í hinum nýju byggðum fyrst
meðan pær eru að byggjast, en fyrir íslend-
inga, sem par eru, er skammt til liennar að
sækja, bæði norður til Manitoba og austur
fyrir Rauðána til Minnesota. |>ar að auk er
nú með mesta kappi unnið að járnbrauta-
gjörð í Dakóta, og þar við geta karlmenn
fengið góða atvinnu hundruðum saman. í
landsuðurhorninu á Dak. eru einnig gull-
námur í. hinum svo nefndu Black Hills
(Svarthólum) og sækir þangað mikill fjöldi
manna á ári hverju. Misjafnt er, live fund-
vísir menn eru á gullið par sem anarsstaðar,
en hátt kaup kvað þar goldið af peim,
sem liafa fundið eða keypt par gullnámur.
Jeg lief lieyrt, að einn íslendingur hafi farið
pangað í vor, sern leið, en eigi neitt um pað,
liversu. honum hefir fjenast. — Kvennfólki
er nálega allstaðar í Ameríku (pað jeg til
veit) víst gott kaup (8—12 og allt að 20
doll. um mánuðinn) og eigi sízt í nýbyggð-
unum. J>að eru eigi einungis giptir bændur,
sem pangað sækja, heldur einnig fjöldi ungra,
ókvongaðra manna, sem taka lönd, byggja
hús o. s. fr., og komast svo í líkar kröggur
og Rómverjar forðuin, er þeir höfðu Róma-
borg nýreista og pó verri, pví í Ameríku
helzt yngissveinum oigi uppi að ræna sjer
lconuefnum.
Að endingu skal jeg geta pess, að af
þeim 2 gufuskipa-línum, sem fengist hafa
við fólksflutning hjeðan, er Allan-línan ef-
laust hentari, og ætti menn pví heldur að
fara mcð henni. Eimskip hennar ganga til
Qvebek á sumrum, en til Baltemore á vetr-
um. jpannig verða menn lausir við land-
göngueyrinn í New York sem farpegjar An-
chorlínunnar verða að gjalda, auk fargjalds-
ins, eins og Jón Ólafsson (senior) hefir áður
tekið fram í »Norðanfara«. Allan-línan á 2
höfuðból, annað í Glasgow, liitt í Montreal
(Canada). Hún á pví hægt með að semja um
fargjald farþegja sinna’ við járnbrautafjelögin
í Norður-Ameriku, getur gefið farbrjef hjer
heima fyrir alla leiðina vestur, líklega með
betri lcjörum, en menn annars mundu fá.
Auk pess stendur Allan-línan í sambandivið
Mr. R. Slimon, sem á svo hægt með að
taka farþegja hennar, hvort heldur marga
eða fáa, par sem »Anchor«- eða liver önnur
lína yrði annaðhvort að senda skip hingað
eptir farpegjum, eða ná þeim lijeðan með
»strandsiglinga« skipum vorum, sem er óheyri-
lega dýrt, eins og kunnugt er. Jeg hefi
talað við marga, sem farið hafa landa í
millum með ýmsum flutninga-línum, og
hafa peir látið einna bezt af »Allan-línunni«
pó fargjald og viðurgjörningur hafi verið
líkur, eins og nærri má geta, par sem hver
»línan« keppist á við aðra um allt pesskonar.
»Allan-línan« hefir góð skip, vandað og
pægilegt »fólk« í sinni þjónustu, og er al-
mennt hælt fyrir skilvísi, orðheldni og mann-
úð. — Jeg held yður pyki nú komið nóg af
»vesturheimsku« að sinni, og sumum les-
endum yðar ef til vill of mikið. Yera má
jeg sendi yður aptur fáar línur ef mjer auðn-
ast, að komast aptur vestur að sumri kom-
anda.
Berufirði, 21/ia80
yðar Björn Pj,etursson.
Kafli úr brjefi
frá íslendingi í Ameriku,
---------„það kom mjer ekki alllítið á óvart,
að heyra að pú liafðir frjett um hinar lítil-
fjörlegu tilraunir minar með að smíða nýja
vjel; jeg hafði aldrei nefnt pað í brjefum
mínum til pín, bæði vegna þess, að pess
var varla getandi og að jeg hafði enga
vissu fyrir að mjer heppnaðist fyrirtækið.
Eins og pú manst, var jeg við fiskirí
sumarið 1876 og datt mjer í hug þegar
landburðurinn var svo mikill af fiskinum
að menn gátu ekki gjört að honum og það
sem purfti að biða ósaltað til næsta dags
varð ónýtt vegna hitans, að gott væri að
hafa fiskiverkunar vjel. Jeg fór pví að
reyna til að smiða einhverskonar vjel i
huganum og smíðaði siðan hugmynd mina
úr trje og járni. Vjel pessi var lítil og
ófullkomin i alla staði, jeg reyndi hana
samt og heppnaðist hún illa, en pó sá jeg
að slíkt var mögulegt, Árið eptir bjó jeg
eða ljet búa til aðra stærri, vjel sem tókst
lítið betur, en jeg var pá nærri orðin
peningalaus, pví hún kostaði mig svo raikið,
að jeg var þá ófær að kosta meira til, en
alltaf var jeg samt að hugsa um hana og
sleppti litlum tima lijá til annara starfa.
í janúar 1879, bauðst mjer góður fje-
lagi, sem hafði dálitla peninga, og var
góður járnsmiður, (einmitt pað sem jeg
þurfti), pví einsog þú veizt hef jeg ekki
lært annað smíði en blakkasmíði, sem kom
mjer að litlu gagni við vjelarsmíðið og
kenni jeg vankunnáttu minni um hvað ílla