Norðanfari - 08.04.1881, Blaðsíða 3

— 55
orðum að geta þess lielzta, sem mjer virðist
í stýl færandi, sem er að: Nýlenda þessi
má varla heita meir en rúmlega ársgömul,
því þó að fáeinir færu árin áður, pá var pað
lítil rcynd, en nú hafa landar á þessu liðna
ári flutt svo ört inn að tclja má að komnir
sjeu hjer um bil 150 landtakendur, og cr
Það eigi lítið á svo stuttum tíma, meiri hluti
peirra frá Nýja-íslandi, líka hafa komið nokkr-
<>r fjölskyldur frá Sehavvano Count., Wiscon-
sm og frá Lyon County, Minnisóta, og von
^ fleirum að vori þaðan frá, líka liafa margir
mikinu hug hingað að komast frá Nýja-
^kotlandi, því að sú nýlenda reynist afarrýr,
Þegar fram i sækir til flestra jarðgæða eptir
krjefum þaðan að sjá, líka eru skógarnir þar
svo örðugir og víða rótlausir akrar fást þar
eigi upp utan á tugum ára, og má því telja
víst að landar brjótist þaðan þá geta og hing-
að- Líka hafa landar í Kosseau Ontariofylki
flug' á að komast hingað, og einn kom það-
an í sumar, Baldvin Helgason, ættaður úr
Mývatnssveit. |>að er hvorki von nje við að
kúast, að hagur landa standi hjer hátt í efna-
legu tilliti, sern hafa flestir rnætt meiri og
minni hrakningi síðan hingað komu tillands
og sjer í lagi landar úr Nýja íslandi, sem
komu margir hingað sem rúnir liorgemling-
ar, sjer í lagi þeir sem komu í fyrra, því
að það þurfti að tala við þá par, trúi jegáð-
ur en þoir fóru, af umboðsmönnum eða manni
þar, livað rjettmætt það hefir verið í sumu
vita þeir sjálfir, eu í ár hefir burtförin orðið
mörgum greiðari paðan, sern líklega hefir
komið til af því, að Canadastjórn hefir geíið
umboðsmönnum lausari hendur, þá auðsjeð
var að nýlendan gat eigi þrifist. En þrátt
fyrir allan hrakning og mæðu, sem landar
hafa mátt sæta hingað að, þá lítur lijer þó
út fyrir innan fárra ára, að menn komi vel
til að geta bjargast, og hafi vissari von um
bjartari framtíð, sem að inörgu leyti má —
að fráteknu lahda eigin erfiði — þakka frarn-
kvæmd. og hjálp hins ötula mannvinar sjera
P. porlákssonar, hverja hann hefur útvegað
mest meðal Norðmanna. Nýlenda þessi ligg-
ur út og suður við austurlilið Pembina fjalla,
skammt fyrir sunnan merkjalínu Manítoba
og Dakóta, og eru að eins sárfáir annara
þjóða menn búsettir innan þessarar nýlendu.
Afstaða landsins er mjög falleg; víðast er
jörðin vel frjóf, sumstaðar nokkuð sendin, en
óvíða svo að ónýt sje eða óbrúkandi, sum-
staðar er steinótt land, sem eigi verður
plægt, en það er óvíða, en gott haglendi er
það. Skógar eru með pörtum, sjerílagi með
öllurn lækjum og ám, en gras sljettur þar á
millum, ymist beztu engjalönd, eður þá
plógland, og má víða hjer hafa mikla pen-
ingsrækt. Ein ekra gefur hjer venjulega af
sjer eptir jarðgæðum frá 20 — 30. Búshel
af liveiti, 36 til yfir 50 Búsliel af höfrum
o. s. frv. Tíðarfar var í fyrra sumar, yfir
það heila tekið ákjósanlega gott og góð
meðal uppskera, en veturinn mátti heita
hjer afar harður, eptir sem sögð er venja til,
bæði frosta- og snjóa-mikill; vorið fremur
kalt, svo það tálmaði að sá hveiti eius
snemma og venja er til. Seinni part maí var
rigningasamt, en í júní og júlí voru miklir
hitar öðru hverju, og urðu hjer mestir 96
stig á Fahrenheit 1 skugga. Ágúst var afar
rigningasamur og stundum kaldur, og 6 þ.
m. (okt.) kom fyrst frost. September með
köblum kaldur og með rosaveðrum, en
mildara á millum, en nú hefur verið ágæt
tíð um tírna. Ilveiti sprettur lijer vel í
sumar hjá fleirstum af löndum mínum og
aðrar sáötegundir að því skapi. Heilbrigði
manna má lieita að hafa verið góð nú í
sumar, en næstliðlið vor kvillasamt sjerílagi
og börn nokkur dóu, flest af iðrakrampa,
sem hjer gengur stundum, ein kona dó, sem
var afleiðing af lítt stöðvandi nasablóði.
Gripaeign er orðin hjer töluverð, og
talsvert af vinnandi uxum, svo að plæging
hefur gengið víða vel meðal landa í sumar.
En enginn taki orð mín svo, þó að jeg
hafi sagt um Nýlendu þessa á eina hlið, að
hjer sje gallalaust, nei, það er víst hvergi,
þó aðjeghafi eigi talið þá, því að hjer geta
ogkoma engisprettur m. fl. og eyðileggja akra
og engi; en hitt segi jeg, að ef landar konr-
ast lijer eigi upp að getalifað, sem sjálstæðir,
þá er hjer urn bil út urn þá, utan að dreifast
eða blandast saman við aðrar þjóðir, ogverða
þannig sem að engu, en jeg vona að betur
fari.
F r j e 11 i r.
Úr brjefi úr Kelduhverfi d. s. 7/i 81.
«Hjer liafa látist í vetur 1 hverfinu 2,
sem almenn eptirsjón og söknuður var að.
Hinn fyrri var Guðmundur Kristjánsson bóndi
í Lóni og nefndaroddviti, tengdasonur sjera
Hjörleifs á Völluin. Hann var liið mesta
lipurmenni og ágætlega að sjer í hvívetna;
var hann á hverju sumri með Predbirni
lausakaupmanni og hans önnur liönd, og
fórst honum það í alla staði mæta vel og
hafði hið bezta orð af, og það víst mjög að
maklegleikum. Hanu var að eins þrítugur
að aldri, ljet eptir sig ekkju og 3 börn ung,
Hann lagðist nálægt Mikaelismessu í brjóst-
veiki og blóðuppgangi, sem dró hann til bana
seint í nóvember. Hinn sem látinn er var
húsfreyja Guðrún Árnadóttir á Víkingavatni
kona Jjórarins bónda samast. Bjarnarson-
ar; liún dó af krabbameini í brjósti. Hún
fór í sumar með «Arcturus» suður til Beykja-
víkur til að láta skjera brjóstið af, og
var það eitthvað gjört eða skorin partur úr
brjóstinu, og lukkaðist ekki betur en svo, að
hún fór þaðan mun lakari en hún kom
þangað. Kom hún aptur í haust með síðustu
ferð «Arcturusar» og komst lieim dauðvona,
lagðist alveg í 1. viku vetrar og leið óum-
ræðilegar kvalir og þjáningar og þráði lausn
sína, sem henni veittist kl. 4 J/2 á aðfanga-
dags kvöldið. Jarðarför hennar á að verða
hinu 14. þ. in. Hún var fyrirliyggjusöm og
dugandis búkona, bezta og lieppnasta ljós-
móðir, og liafði í þeirri grein liinu mesta
orðstýr í hverfinu, enn þótt hún ólærð væri.
Hún var fríð sýnum og um flesta hluti,
livort heldur sem eiginkona, móðir eða liús-
móðir, og muu minning hennar geymast í
þakklátri endunninningu hjá íleirum enn
færrums'.
Brjef úr Patreksfirði dags. 7. jan. 1881.
Veturirm lagðist hjer undireins harð-
indalega að með snjóum og liörðum frost-
um, harðast var þó frostið síðari hluta
Jólaföstu og fram að nýári, sjaldan undir
10 gr. en opt 15 og 16 rúmar á jóladag-
inn. J>að er eitt hið liarðasta frost sem
kemur hjer, vart var orðið við hafís jaka.
Svell og klaki var orðinn mjög mikill og
hagar lltlír, eiula þoldu skepnur eigi að
standa úti í slíkum frostum einkum þar
sem harðviðri var af vindi opt með en
snjór á jörðu. Upp úr nýárinu fór að lina
frostið, en dyngdi niður Hokkrúm snjó, eu
í fyrra dag kom góð hláka á sunnan, í
gær var aðeins frost og í dag er aptur góð
hláka, hefur mjög mikið leyst þessa daga,
svo ef vel skilur við jörð, eins og hún er
nú, verða góðir liagar, enda liafa flestir
þörf á því, heyin voru bæði heldur lítil og
sumt af þeim ljett eptir hrakning. Bráða-
pest hefur stungið sjer niður ástökustað til
muna að öðru leyti góð skepnuhöld og heil-
brigði manna almenn. 2 menn köl hjer á föt-
um fyrir jólin, á fjallinu millum Sauðlauksdals
og Saurbæjar, annar þeirra held jeg verði
jafngóður en hinn missir etthvað af tánum.
þriðja til þeirrar trúlofuðu, einn til sonar-
ins, sem var í skóla, og einn til yngstu
dótturinnar sem lá í vöggu,
Hann kom lijer uin bil á hverjum
degi, en var aldrei veitt móttaka og i hvert
skipti skildi liann eptir jafnmarga miða.
Hundrað miðar á einum mánuði, sagði hann
við einn kunningja sinn, en enginn getur
heldur sagt, að jeg láti hamingjuna vera
komna undir einum einasta.
feömuleiðis skrifaði hann brjef bæði
föðurnum og dótturinni, og kvartaði yfir því,
að hann lieíði aldrei tækifæri til að heim-
sækja þau, þegar þau væru heima; en samt
sem áður fullvissaði hann þau um, að vin-
átta sín og ast væri stöðug, og heimfærði
þessi orð eptir Jean Pál til sín og Teresu:
Sálirnar nálgast við aðskilnað lík-
amanna.
Bijef lians voru send til baka, og einnig
fjekk hann skammabrjef frá föðurnum, en
hann hjelt alltaf áirani að skrifa og senda
brjef sin, J>egar honum að nokkrum tíma
liðnum, var neitað um móttöku brjefa, er
voru send frá lionum, í Stokkhólmi, þá sá
liann svo um, að þau voru send frá ýmsum
bæjum i landinu sínum i hvert slciptið.
Eitt af brjefum hans til dótturinnar var
þannig:
„Ástkæra Teresa!
Faðir þinn er fjarska ókurteis, en af
því þú ert svo elskuverð, þá er jeg
óþreytaudi11.
Öllum þeim sendi liann gjafir, faðirinn
fjekk fiugurit um verkstaðavarning, móðirin
guðsorðabækur og dóttirin fjekk skáldsögur
Mad. Colins bundnar í fegursta band, son-
urinn allskonar leikföng og dóttirin í vögg-
unni grænt net, er skyldi skýla henni fyrir
flugum. Gjafirnar voru sendar aptur, en
Dugge sendi þær jafnharðan til baka, og
ef ekki var tekið á móti þeim, þá skildi
liann allt státsið eptír fyrir utan dyrnar.
J>egar Tcresa og sá rjetti heitsyeinn
hennar voru á skemmtigöngu bar það opt
við að aukabiðillinn slóst í förina; hann
ávítaði þá Teresu, en þó með blíðum orðum,
að hún skyldi ganga á almannafæri með
þeim manni, sem hún þó aldréi gæti bund-
ist neinu nánara bandi; einnig vítti hann
von Brage fyrir það, að hann með ofbeldi
vildi ná ungri stúlku, er hlyti að verða
ólánsöm ef hún giptist hermanni, og skoraði
á hann í allra krapta nafni, að veita henni
frjálsræði sitt aptur, svo hún liið allra bráð-
asta gæti valið mannsefni á nýja leik, sem
væri betur hæfur til að gjöra lif hennar
farsælt.
Herforinginn varð fjúkandi reiður og
jós dynjandi skömmum yfir Dugge um leið
og hann hjet honum því, að liann við fyrsta
tækifæri skyldi berja hann sundur og saman.
Jþessar hótanir gáfu Dugge ástæðu til
að segja að jafnvel þó hann bæri virðingu
fyrir þeim herrum hermönnunum, þá gæti
hann þó eigi annað sagt, en nokkurskonar