Norðanfari - 21.06.1881, Blaðsíða 1

\ORDW\IU.
20. ár.
Sýslui'undur Skagíirðinga.
Ár 1881, föstudaginn 27. maí, var að Ási
í Hegranesi lialdinn aukafundur sýslunefnd-
arinnar í Skagafjarðarsýslu. Fundinn sóttu
auk oddvita nefndarmennirnir í Holts, I'ells,
Hofs, Hóla, Viðvíkur, Akra, Lýtingsstaða,
Seilu, Sauðár og Skefilstaða lireppum, en
nefndarmennirnir í Staðar- og Rípurfireppum
hafa lýst forföllum. Af utannefndarmönnum,
var viðstaddur umboðsmaður Ólafur Sigurðs-
son í Ási.
Á fundinum voru tekin til meðferðar
pessi máf:
!• Búnaðarskóli.
Aukanefnd sú, er sýslunefndin kaus á að-
alfundi í vetur (6. fefi.), til að undirbúa mál-
ið nm stofnun búnaðarskóla fyrir Húnavatns-
og SkagaQarðarsýslur, fjet pað vera sittfyrsta
verk, að fala til kaups Hóla í Hjaltadal fyrir
skólasetur. Að vísu vildi pað eigi ganga
greitt, pví að áður fiafði annar maður, por-
kell Pálsson á Frostastöðum, fengið vilyrði
uin að sitja fyrir pví kaupi. Og var hann
við fyrstu eptirleitun 19. febrúar ófáanlegur
að sleppa tilkalli sínu til jarðarinnar, með
peim lcostum, er pættu aðgengilogir. En síð-
an tókst pað við nýja tilraun 19. marz., að
vinna porkel til að koma eigi í bága við
glíólástofnunina, með pví að filaupa í kapp
við sýslunefndina, pó pví að eins, að' fiann
fengi meðal annars 500 kr. tilgjöf. Sama dag
var gjörður samningur um Hólakaupið, með
peim borgunarskilyrðum, að af söluverði jarð-
arinnar 13,000 kr. væru 1000 kr. greiddarpá
pegar, 9000 kr. fyrir næstu fardaga, en 3000
kr. skyldu fyrst um sinn standa í fijáleigunni
Hofi. Hinn 25. apríl var kaupið fullgjört
við eiganda jarðarinnar Benidikt Jónsson, og
sýslunofndinni veitt afsalsbrjef fyrir fieima-
jörðinni Hólum með fijáleigunni Hofi, Hag-
anum og Kolbeinsdalsafrjett, kirkjunni og öll-
um húsum, er standa á fieimajörðunni, og
jarðarfiúsum peim, sem fijáheigunni fylgja,
pannig, að heimajörðin seljist í núverandi á-
sigkomulagi, án pess að seljandi sje skyldur
að skila kúgildum peim, er henni eiga að
fylgja^ e^a svara öðru álagi en uppbót frá á-
búendum peim, sem nú eru, en fijáleigan af-
fiendist með 2 kúgildum og fullu álagi frá
leiguliða eptir úttekt á sínurn tíma. Verð
eignarinnar telst:
a. Söluverð jarðarinnar . • 13,000 kr.
h- Andvirði 6 kúgilda er kaupa
parf sjeístaklega . . . • 500 —
c. póknun fyrir að sleppa til-
kalli til jarðarinnar . . . 500
14,000 kr.
Jafnvel pó ti]gjögn j>orkels Pálsson-
ai pyki í hæsta lagi, álítur sýslunefndin pað
fiafa vel ráðist, að láta eigi pá hækkun verðs-
ins standa í vegi fyrir að festa kaup í fiöfuð-
bólinu Hólum, enda sampykkir nefndin skil-
mála pá, er settir hafa-verið, og gengur að
kaupinu að öllu leyti, eins og hún í lieild
sinni fiefði um pað samið. Til að fullnægja
ákvcðnum fiorgunarskilyrðum, voru fyrir fram
fenguar að láni 1000 kr., er seljanda voru
greiddur við affiending kaupsumningsins, og
Akureyrl, 21. júní 1881.
síðar fiefir fiann meðtekið 3000 kr. standapá
eptir 6000 kr., er seljandi fiefir fieimting á
um fardagaleitið. TJpp í pessa skuld fiefir odd-
viti fyrir fiönd sýslunefndarinnar, sótt um lan
iir viðlagasjóði, er landshöfðingi fiofir veitt með
brjefi 6. p. m., að áskyldu sampykki amts-
ráðsins samkvæmt 43. gr. sveitarstjórnarlag-
anna.
Eptir að sýslumaðurinn í Húnavatnssýslu
hafði eptir tillögu sýslunefndarinnar hjer í
sýslu hvatt pá Erlend Pálmason í Tungunesi,
Benidikt Blöndal í Hvammi og Pál Pálssson
í Dæli, til pess af hendi Húnvetninga að semja
við Skagfirðinga um stofnun sameiginlegs bún-
aðarskóla, komu erindsrekar beggja sýslnanna,
allir nema Páll í Dæli, saman til fundar að
Geitaskarði 6. p. m. Fundarmenn voru all-
ir á einu máli um, að búnaðarkennsla sje
einkar áríðandi til framfara i landbúnaði, en
til pess að fjárskortur verði síður fyrirtæk-
inu til’ hnekkis, og stofnuninni aukist frem-
ur afl til framkvæmda, komst fundurinn
að peirri niðurstöðu, að fiaganlegast sje, að
einn búnaðarskóli verði stofnaður fyrir allan
norðlendingafjórðung, á pann fiátt, að amts-
sjóður leggi til verð jarðarinnar og laun kenn-
ara, en búnaðarskólagjaldi pví, er safnast hefir
að undanförnu og eptirleiðis á fellur sam-
kvæmt tilskipun 12. febrúar 1872 verðivarið
til húsbýggingar og verkfærakaupa. Jafnframt
ráðguðust fundarmeun um fyrirkomulag slíks
skóla, og sömdu frumvarp til reglugjörðar fyr-
ir fiann. Til að flýta fyrir samkomulagi
sýslanna, peirra er fijer eiga filut að máli, ritaði
fundurinn enn fremur áskorun til sýslunefnd-
anna, í Eyjafjarðar- og þingeyjarsýslum, urn að
verða Húnvetningum og Skagfirðingum sam-
taka um stofnun búnaðarskóla áHólum, og sendi
peim jafnframt eptirrit af fundargjörðunum og
frumvarpinu, með peirri ósk, að nefndirnar láti
amtsráðinu í ljósi álit sitt nm málið fyrir
fund pess í janúarm. til undirbúnings und-
ir alpingi í sumar. Jafnvel pú sýslunefndin
á fundi sínum í vetur áliti pað eigi frá-
gangssök fyrir Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslur, samkvæmt tilætlun amtsráðsius, að vera
einar um stofnun sjerstaks búnaðarskóla fyr-
ir pær sýslur, getur pað eigi dulizt að ept-
ir pví sem skólinn hefir meira fje til um-
ráða, pví fiægra á hann með að fullnægja
ætlunarverki sínu. Nefndin fjellst pví algjör-
lega á tillögur Geitaskarðsfundarins um sam-
einingu alls Norðlendingafjórðungs í eitt skóla-
hjerað, og pað pví fremur, sem Eyfirðingar
og Jiingeyingar hafa nýlega í blaðagreinum
látið á sjer skilja. að peir sjeu meðmæltir
svofelldri sameiningu. |>ar eð Landshöfðingi
hefir í brjefi 6. p. m. falið hlutaðeigandi
sýslunefndum að semja frumvarp til skóla-
reglugjörðar, var par að lútaudi frumvarp Geita-
skarðsfundarins lagt til grundvallar. Linnig
voru framlagðar til filiðsjónar breytingartil-
lögur, er við frumvarpið fiafa verið gjörðar af
sýslunefndinni í Húnavatnsýslu á fuudi 16. p.
m., og sjerstaklega lúta að pví, að frumvarpinu
verði skipt í tvö frumvörp, annað til laga um
j stofnun skólans, stjórn, kennaralaun ognáms-
I greinir m. m., en fiitt til reglugjörðar um
í ætlunarverk skólans, iuntöku, námstíma, kjör
-81 —
Nr. 45—46.
pilta, leyfi, próf og fleira. Eptir að skjöl
pessi fiöfðu verið upplesin og vandlega ífiuguð
fjellst sýslunefndin á formbreytingu pá, er
Húnvetningar fiafa farið fram á, pannig, að í
lögin um stofnun skólans sje tekin ákvörðun
um, að skólinn skuli standa á Hólum, er borg-
aðir sjeu af landssjóði og að landsjóður einnig
greiði laun skólastjóra og kennara. En að pví
er snertir efni reglugjörðarinnar, er frumvarp
Geitaskarðsfundarins eptir nokkrar umræður
sampykkt með litlum breytingum í einu hljóði.
Um skólasetrið fiefir pað frá uppfiafi verið
eindregið álit Skagfirðinga, að skólinn sje fivergi
betur settur en á Hólum, bæði fyrir kosti
jarðarinnar og eptir afstöðu, einkum cf fiann
vcrður sameiginlegur fyrir allt Norðurland.
En par eð pað pótti eiga vel við, að jörðm
væri fyrir fram skoðuð af búfróðum manni,
var búfræðingurinn Jósep Bjarnarson kvaddur
til að framkvæma pá skoðunargjörð, er var
fyrirtekin 25. p. m., og nú framlögð til sýnis.
Að endingu var oddvita falið að senda
amtsráðinu álit um málið, og leita sampykkis
pess til lántöku sýslunefndarinnar upp í
Hólaverðið, og að gefa út skuldabrjef fynr
láninu í umboði nefndarinnar, ennfremurað
undirbúa málið til alpingis, og fá pað í fiöndur
pingmönnum sýslunnar til flutnings.
2. Kvennaskóli.
Á sýslunefndarfundi í vetur (5) var ráð-
gjört, að byggja fiið fyrirhugaða kvennaskóla-
fiús á kristfjárjörðinni Ytra-Yallholti, og
leita par til sampykkis umráðanda jarðar-
innar. En af pvi að til orða kom á fund-
inum, að eigandi Áss í Hegranesi, mundi
tilleiðanlegur að leyfa byggingu skólafiússins á
eignarjörð sinni, ef pess væri farið á leit, án
pess pó að vissa væri um pað fengin, heiir pvi
verið frestað, að sækja um Vallholt fynr skóla-
setur, par eð nefndarmenn eru á pví máli,
að skólinn sje eigi annarstaðar betur settur
en á 'Ási, sem er ein með beztu jörðum í
sýslunni, og liggur nálægt miðbiki hjeraðsms,
og mcð pví eigandi jarðarinnar Ólafur Sig-
urðsson, er pví eigi mótfallinn fyrir sitt leyti,
að húsið verð.i byggt par, er pað sampykkt
af sýslunefndinni, og um pað gjörður samn-
ingur við hlutaðeiganda.
í annan stað var pvi hreift a fundinunx
í vetur, að skólafiúsið yrði, ef til vill, allt of
lítið, eins og fyrst var áætlað, én af pví pá
var búið að panta fiusviðinn, var stærðinni
eigi raskað pað sinn. Nú fórst pað fyrir, að
sú pöntun kærnist áleiðis, svo að eptir
| ummælum sýslunefndarinnar, vai pöntuninni
! pannig breytt, að fiúsið verði 12 al. á hvern
veg og tvíloptað, með kjallara undir annari
hlið, og áleit pað fyrirkomulag gefa mest
rúm með minustum kostnaði. Að vísu má
búast við, að kostnaðurinn fyrir pessa breyt-
ingu, stigi fram yfir pað, sem í fyrstu var til
ætlast, en að pví leyti sem fje kann að bresta,
filýtur pað að koma til sýslunefndarinnar', að
útvega lán til að fullgjöra skólafiúsið.
3. jpjóðjarðasalan.
í brjefum dagsettum 10. og 16. p. m.
hafa ábúendur umboðsjarðanna Pafastaða,
Litlugrafar, Hafsteinstaða og Heiðar með
hjáleigunni Breiðstöðum, Stefán Jónassou, J>oi-