Norðanfari - 02.11.1882, Blaðsíða 4

— 68 —
Frakkar efldist aptur á raóti að pví skapi sem
iiinum fór hnignandi; hann tók nú ráðin
öll í sína hönd, fór að húa út herinn af
kappi og hæta víggirðingarnar um Alexandriu
og víðar, ]n’í að honum duldizt eigi, að Englar
og Frakkar myndi eigi svo húið láta standa
ef að líkindum færi, og Ijet all hlíðlega við
Tyrkjasoldán, sera að nafninu til og eptir
lögum er yfirstjórnandi landsins, og sagði að
pað væri lians rjettur og pjóðar sinnar, er
hann vildi halda uppi gegn ofríki og rang-
sleitni vesturríkja Norðurálfunnar, og mun
pað hafa látið vel í eyrum soldáns nieðan
eigi var sýnt, hvert ráð stórveldin myndi
taka. Nú fór stórveldunum, Englum og
Erökkum, ekki að lítast á hlikuna, er Arabi
fór sínum ráðum fram, hvað sem peir sögðu,
og jarlinn, sem nú var orðinn peirra fylgi-
fiskur fullkominn, fjekk engunx sínum til-
lögum fram komið; var nú annað tveggja
fyrir liendi, að leita friðsamlegra úrslita fyrir
milligöngu og fulltingi soldáns eða hæla niður
mótpróa ráðaneytisins ineð hervaldi, og kom
peim saman um að reyna skyldi fyrst liinn
fyrra kostinn. Stórveldiu skipuðu síðan nefnd
manna í Miklagarði til pess að íhuga málið
og ná sampykki soldáns og um fram allt fá
hann til að skerast í leikinn og snúa málunum,
rjettindum Norðurálfumanna í Egiptalaudi,
aptur í sama liorfið sem áður hafði verið.
En soldán setti pvert neikvæði fyrir að liann
gengi að peim kostum, er pá voru hoðnir,
og sagði jafnan að stórvéldin hefðu enga gilda
ástæðu ti.l óánægju og pyrftu alls eigi að
óttast, að peim myndi í nokkru misboðið
verða, og að í Egiptalandi færi allt svo vel
og friðsamlega sem hezt mætti verða. En
meðan á pessu prefi stóð og einkum eptir
pað er útsjeð var um, að soldán mundi að
svo komnu vilja taka í sama strenginn og
leggja höpt á gjörðir Arabi, pá tóku stórveldin,
og pó einkum Englar, að húa lið sitt og
senda til Egiptalands, og kváðust pá sjálfir
verða að skapa Egiptum pá kosti, er peim
sýndist. Sendu Englar pangað nokkra liina
heztu hryndreka sína, svo sem Invincihle*
Sultan, Monarch o. s. frv.; pað var í lok
júnímánaðar. , Nú tóku Egiptar að ókyrrast og
pó einkum peir í Alexandriu, par sem flest
herskipanna lögðust, er peir sáu að stórveld-
unum var full alvara og bráðum mundi að
peim prengja, og urðu Norðurálfumenn peir
er í borginni voru, meiri lilutinn auðugir
kaupmenn og olirarar, fyrst fyrir skellunum;
pað var einn dag, að nokkruin Egiptum og
Norðurálfumönnum lenti saman og urðu hinir
fyrnefndu að lúta, en pað var nóg efni til
upppots af Egipta liálfu og myrtu peir all-
mikinn fjölda Norðurálfumanna á skammri
stundu áður en upphlaupið yrði stöðvað. Af
pessu sló óhug iniklum á Norðurálfumenn og
fiúðu nú hver sem gat, inargar púsundir
manna, út á skipin og leituðu sjer farhorða
undan hættunni til átthaga sinna, en pó
urðu margir eptir, sem annaðhvort óttuðust
ekki eða gátu ekki á hurtu komizt. En í
annan stað hjelt Arabi áfram viðbúnaðinum,
dró lið að sjer úr öllum áttum, bætti kastal-
. ana og hjóst að öllu til öruggrar varnar ef á
værí sótt. J>etta likaði Englum ekki; yfir-
liershöfðiugi peirra, Seymour að nafni, hinn
mesti fuílhugi og ákafamaður, lagði hvað eptir
annað blátt bann fyrir, að viðbúnaðinum
væri áfram haldið, og jafnvel Tyrkjasoldán
gjörði hið sama, en pað kom fyrir ekki, pá
Ijet Arabi menn sína starfa um nætur að
víggirðingunum; en pess urðu Englar bráðum
varir úti á skipunum með pví að hregða upp
rafurmagnsljósum og lýsa kastalana. J>á setti
Seymour Arabi, sem allt petta hafði gjört án j
vilja og vitundar jarlsins, enn af nýju tvo
kosti, annaðhvort hætta víggirðingunum og
gefast upp ella mundi hann tafarlaust láta
hefja skothríð á kastalana; en pessu var
enginn gaumur gefinn og pá hófst skot-
hríðin pegar næsta dag, hinn 11. júlí um
morguninn kl. 7, og höfðu pá Englar lagt
ölluin skipum sínum út úr höfninni og í
röð fyrir framan alla helztu kastalana, er
liggja við sjó fram og hlífa höfninni. Hinni
fyrstu sprengikúlu var skotið af bryndrek-
anum Alexandra á kastala pann, er Ada
nefnist, og pví næst hófst skothríðin frá
öllum hinum skipunum; pau voru alls 11
að tölu; Egiptar skutu í ákafa á móti en
gátu í tyrstu eigi hitt skipin, enda höfðu
peir mjög fáar fallhyssur svo góðnr, að pær
flyttu út að skipinu, er láu í nær 2000 álna
fjarska frá köstulunum; pað voru og talsverð
óhægindi fyrir hvoratveggju að á var blæja-
logn, svo reykjarmekkirnir náinu staður milli
peirra og var pví örðugt að sjá, hvað á vannst.
J>ó liöfðu Englar pegar eptir nokkrar klukku-
stundir sprengt marga kastala í lopt upp og
klukkan 5 eptir hádegi voru allir kastalar og
varnir að rnestu ónýttar og sumstaðar stóð
eigi steinn yíir steini og var pá skothríðinni
lokið pann dag; Englar höfðu misst 5 menn
og nokkrir voru særðir og skipin mjög lítin
skaða beðið; en hversu mikið manntjón
Egipta var er eigi kunnugt, pó hlýtur pað
að hafa verið allmikið. Um nóttina eptir
reyndu peir að hæta pá kastalana, er ininnst
höfðu skaddast, og skutu pá Englar enn
nokkrum skotum daginn eptir, áður en Egiptar
beiddust griða og ljetust mundu gefast upp
að fullu, en peim hjó annað í hug; sá dagur
leið svo að ekki varð af samningum og um
kvöldið og nóttina eptir kom npp eldur á
mýmörgum stöðuui í borginni og daginn
eptir var allur herinn á brottu og mikill
hluti ibúanna, en óslökkvandi eldur geisaði
um meiri hluta borgarinnar, einkum par sem
Norðurálfumenn höfðu áður búið; liöfðu her-
menn Arabi i.nnaðhvort sjálfir gjört bað eða
að minnsta kosti stuðlað að pví, með pví að
peir Ijetu lausa alla óbótamenn og galeiðu-
præla áður en peir fóru. Nokkrum hluta
liðsins var nú skipað í land og stöðvuðust
pá hryðjuverk óaldarflokks pessa að mestu en
eldinn varð eigi við ráðið og liggur nú borg
Alexanders hins mikla að mestu leyti í rústum
og hin iniklu auðæfi, sem par voru saman
kominn að engu orðin. Meðan á skothríð-
inni stóð og par tll er herinn var farinn út
úr borginni dvaldist jarlinn, sendiherra sol-
dáns og peir af ráðgjöfunum, sem eklsi voru
í vitorði og ráðum með Arabi í höllinni
Ramleh og konxust síðan heilu og holdnu
paðan út á skipin og settust pegar aptur að í
borgiuni undir vernd Engla. |>ess má pegar
geta að Frakkar sigldu burt skipum sínunx
frá Alexandríu áður en orustan hófst og hjeldu
til Port Said, sem liggur við pann enda Suez-
skurðarins, er inn veit í Miðjarðarhafið og
ljetu Engla eina um hituna, enda mun peim
undir niðri ekki hafa pótt pað miður, að fá
pví nær einir töglin og hagldirnar í pessu
máli, og nú hafa Frakkar algjörlega skorizt
úr leik og afsalað sjer öllu tilkalli til leið-
rjettingar pessara mála, og var pað inest að
kehna dugleysi og hræðslu ráðaneytis Frey-
cinets, enda riðu pær aðgjörðir pess pví að
fullu, sem síðar skal getið. — Frá pví er
pessir atburðir urðu í Alexandríu, er'nú heíir
verið frá sagt, hafa engin stórtíðindi orðið
par syðra, önnur en pau, að nokkrir Norður-
álfumenn hafa verið xnyrtir á ýmsum stöðuni,
Arabi hefir búizt til varnar nokkrar mílur
j uppi í landi og geíið pví engau gaurn, pó að
jarlinn hafi lýst hann landráðamann ogbann-
að mönnum liðveizlu við hann, Englar hafa
náð Suezskurðinum á sitt vald og sömuleiðis
öllum sjávarborgum, en með pví að pá hefir
vantað landher nægilegan pá hafa peir enn
pá ekki að mun sótt upp í landið, og var
pað mesta yfirsjón Engla að peir höfðu lítið
sein ekki landlið við liöndina pegar í fyrstu
og heíir pví Arabi haft nægan tíma til liðs-
dráttar og viðbúnaðar. En nú hefir peim
hina síðustu daga komið ógrynni landliðs
austan af Indlandi og nokkuð að heiman svo
að nú eru peir búnir pegar hver vill að liefja
eptirsóknina og svo hefir Tyrkjasoldán Ioks-
ins látið tilleiðast að lýsa banni yfir Arabi
og peim, er honum vilja fylgja, og lieitið að
senda lið til Egiptalands á hendur peim
Arabi, en pö eru skilmálarnir fyrir pví full-
tingi en eigi ráðnir, pví að Englar trúa Tyrkj-
um illa og af annari liálfu vill soldán vera
Englum senx minnst háður. En hvað sem
pessu líður pá pykjast allir pess fullvísir, að
Arabi muni innan skamms verða fullkomlega
á knje komið, hann stendur að mörgu leyti
ver að vígi en Fnglar og óvíst, hve lands-
menn reynast honum trúir og víst er pað,
að bændum pykir hann gjöra sjer pungar bú-
sifjar; enn fremur lxefir og heyrzt að í Efra-
Egiptalandi sje nýlega hafin uppreist og flokka-
drættir og að í Súdan sje eigi allt sem allra
friðvænlegast. (Niðurlag síðar.)
25. f. m. kom skonnertan „Ingeborg“
frá Kmhöfn mcð hlaðfermi af nauðsynjavör-
um, og aptur 31. s. m. póstgufuskipíð „Yaldi-
mar“, með gjafakornvöru og hey, sem sagt
er að það hafi aífcrmt í Yestmanneyjum,
Reykjavík, Stykkishólmi, Skagaströnd, Sauð-
árkrók, Akureyri og Húsavík, einnig er von
á gufuskipi frá Englandi með gjafakornvöru
og hey. Alls kvað vera búið að safna i Dan-
mörku 150,000 kr. og á Englandi 86,400 kr.
A u g 1 ý s i n g a r.
N ýj ar bíekur ti 1 sö 1 u.
Ensk lestrarbók með málfræði ogorða-
safni eptir Jón A. Hjaltalín, í stóru 8 bl.
broti. Málfræði 1—40. Lestreræfingar 41 til
132. Orðasafn 133—335. Kostar í kápu
3,50, innbundin 4,50.
Lamlafræði eptir Benidikt Gröndal. í
stóru 8 bl. broti, I—-YIII—310 bls. Kostar
í kápu 2,30 bundin.
Hoiuöopaþisk lækningahúk, eða leið-
arvísir í meðlerð sjúkdóma, pýdd og útg. af
sjera Magnúsi Jónssyni og sjera Jóni Aust-
mann. I stóru 8 bl. broti, 326 bls. Kostar
í bandi 4 kr.
Melablóin. Smá skáldsögur og æfiutýri,
samið af Guðmundi Hjaltasyui. 8 bl. brot
56 bls. kostar í kápu 50 aura.
Hramnur Jóns Jóuhannssonar (Draum-
vitrun) litlum 8vo 56 bls. Kostar í kápu
30 aura.
Söngkennslubók fyrir börn og byrj-
endur, eptir Jónas Helgason. Yerð 50 aura.
Erb. Steinsson.
— 28 september tapaðist á leiðinni frá
Akureyri útað Oddeyri, peningabudda með
peningum í, bæði gull og silfur peningnm,
hver sá er kynni að hafa fundið tjeða peninga-
buddu, er beðinn að skila henni til ritstjóra
Noröanfara, níót rítlegum fundarlaunum.
Hitstjórinn gefur finnandanuni til kynna,
hvcrnig buddan átti að vera í hátt og hvað
hún hafði inni að halda.
Perðamaður.
L o i ð r j e t tliigar.
í síðasta blaði Norðanfara 63. bls. 3.
dálki 12. línu: «á á jafnlöngum tíma», á að
vera: «á jafnlöngum tímabilum». 2. dálki á
sömu bls: «sem útskýringin kæmi ekki fyrr
en löngu eptir», á að vera: «sein útskýringin
um kæmi ekki fyrr en löngu eptir».
Eigandi og ábyrgðarm.: Björn Jónsson.
Prentsmiðja Norðanf. B M, Stephánssoiv