Norðanfari - 28.03.1883, Page 4

24 —
tiiuini. Gambeila tarði með því að sækja:
liann sagði deserobermanninum IN'apóleon og
bjöi'ð bans með berum orðum Qá glæpum
þeirra! Allar stjórnir sagði hann keppast
við að gjöra fæðingardag sinn að heiðurs-
degi. En þjer (og þetta er sá óttalegasti
dómur vfir yður því það ber vilni um yðar
vondu samvizku) liaíið aldrei þorað aðsegja:
vjer viljum gjöra 2 desbr. að hátíðardegi
hinnar frakknesku þjóðar! [>að er vel, því
það sem þjer ekki hafið þorað, það viljum
vjer mótstöðumenn yðargjöra: „Yjerviljum
ár eptir ár balda þennan dag í heiðri til end-
urminningar um vora dánui Erá þeirri stund
cr Gambetta með sinni djarflegu allt hrífandi
mælsku, hafði þannig ákært hina óhreinu
napóleonsku stjórn, þá var hann sjálfsagður
að vera ekki einungis meðlimur heldur einnig
oddviti stjórnmálaflokks. Álit hans fór vaxandi
og að sama skapi óx kjarkur hans, hyggindi
og óeigingirni. Eáir þekktu hann þó enn til
fulls. þannig kallaði hinn nafnfrægi Thiers
hann „óða klaufaun" og hinu núverandi
forseti Frakka Grevy sagði að liann myndi
enda líf sitt sem uppreistarmaður. En þeim
skjátlaðist þar báðum. J>ví Gamb. stóð svo
langt fyir ofan samtíðarmenn sína, að mörgu
leyti, að vel geta margar aldir liðið áöur
hans líki finnist. Ollivier, er áður bafði ver-
ið frelsismaður og vinur Gambctta, hafði,
meðal annars, í veizlu, farist svo orð: að
hann vikli ekki lengur vera mótstöðumaður
stjórnarinnar (hann var þá nýkosinn þingmað-
ur Parísar). Allir þögðu. JNú ef yður lízt
ekki á fyrirætlun mína þá hafið á móti henni.
Gambetta svarar: að maður geti fylgt vinum
sínuin að dyrum vissra manna, en maður fari
ckki inn með þeim; stendur upp, fer, og
allir gestirnir fneð honum. Síð.an varð banu
skæður, mólstöðumaður vioar síns Olliviers og
bar honum á brýn hve „svciganleg“ samvizka
hans væri.
JNú kemur stríðið 1870. Prússar höfðu
yfirunnið hina frakknesku herskara. J>jóðin
var höggdofa, óttaslegin og ráöalaus, hver
hugsaði uin að bjarga sjer og hjelt að nú
væri úti um Frakkland. Gambetta var sá
eiui sem eigi Ijet hugfallast, hann trúði á
endurreisn og lífsafl þjóðar sinnar. Hann
varð þá alræðismaður, og má fullkomlega líkja
honum við hina rórnversku alræðismenn. J>að
er komist svo að orði, að hann bafi „stappuð
hcrskara upp úr jörðunni“. J>ví þegar allur
hinn æfði her Frakka var sigraður af Prúss-
um, þá sendi hann hvern herflokkinn af öðr-
um móti þeim, óvant lið og miður velútbúið,
sem von var, en þetta lið veitti þó meira við-
nám en hinn reglulegi her, barðist nær ávalt
af niestu snilld og veitti stunduin betur, en
það >ar ekki við að búast, að þeir gætu til
lengdar staðist móti hinum hervönu, sigur-
sælu og langtum fjölmennari prússnesku
herflokkum, sem streymdu inn á þá; en þó
er ekki hægt að segja hvernig farið hefði, ef
Gambetta hefði fengið vilja sínum framgengt.
Hann setti jafnan hina heztu fyrirliða fyrir
þessa flokka, og Prússum var, ef til vill, cins
annt ogFrökkum að bardaganúm Ijetti. Hann
var allstaðar þar sem mest þurfti við, setli
kjark í þá seni voru deigir og sameinaði hina
suudurlyndu, með hinu allt sigrandi orði
sínu og innra mætti, hvers fegursti hluti var
hin brenuandi ættjarðarást hans. Sumum
hefir þótt hann framhleypinn það verður ekki
dæmt hjer, en hann var þá ungur og óreynd-
ur. Á hinum síöari árurn hefir liann verið
gætnari og sagau dæmir hann ef til vill, sem
einu hinn mesta stjórnvitring sinnar tíðar.
I samkvæmi einu þar sem hinn frægi
hershöfðingi Prússa Moltke var, skömmu ept-
ir ófriðinn, var lalað um Gambctta, urðu
margii' til að gjöra gys að honum og álíta
hann viti sínu fjær, að þora að senda óvana
drengi á móti Prússum þegar þeir voru búnir
að sigra allan frakkneska herinn. Segir
Moltke á þessa leið: Jeg veit ekki hvað
yður sýnist en mjer þótti það óskiljanlegt og
fáheyrt, að þegar vjer vorum búnir að sigra
hina æfðu herflokka Frakka á 2 mánuðum, þá
vorum við í 5 mánuði að berjast við hóp sem
kanske ekki nær því nafni að kallast her, en
sem þó engu að síður gjörði oss marga erfið-
leika og olli rnjer margrar áhyggju og undar-
legra hugsana. f>jer hlaupið yfir þetta, þar
sem þjer njótið ávaxta sigursins án þess að
hafa sjálfir haft neitt fyrir honum.
þegar Gambetta var búinn að gjöra allt
sem hægt var fyrir einn mann og búinn að
frelsa heiður hinna frakknesku vopna og hann
ekki lengur gat fengið menn til að fylgja sjer,
þá ferðaðist bann til smábæjar eins. J>egar
hann kom þaðan aptur, var hár bans oröið grátt
(þá rúml. þrítugur), svo fundið hefir hann til
ógæfu fósturjarðarinnar. Eptir þetta hefir álit
hans farið æ vaxandi. Thiers og hann urðu
nú aldavinir og sagði Thiers að sá maður
sem bezt væri því vaxinn að verða eptirmað-
ur sinn, væri Gambetta.
Gambetta rjeði því að Grevý var kosinn
forseti hinna frakknesku þjóðsljórnar, en hann
hefir einnig ráðið yfir svo miklum kröptum
að eiginlega enginn á Frakklandi heíir ráðið
eins miklu og liann. 1 fyrra haust varð hann
æðsti ráögjafi, en fór brált úr þeirri tign vegna
þess að hann bar upn uppástungu um nýja
kosningaraðferð, sem var feild en hann var
búinn áður að segja, að fjelli uppástungan þá
segði hann af sjer völduin. Eæðu er hann
hjelt þá, dáðust allir að og einnig mótstöðu-
,metin hans. Enginn Jifi er á, að hann bráð-
um hefði oi'ðið ríkisforseti ef dauðiau hefði
eig i hindrað það.
Gamhetta átíi mótstöðumenn, er voru í
fyllsta máta ósvífnir og gjörðu honum allt til
ills og skapraunar er þeir gátu, og báru út
ósannar sögur um hann; en slíkt tók hann
sjer mjög ljett. J>eir báru út, að hann byggi
í glæsilegri höll og væri orðinn stórríkur á
kostuað föðurlandsins; en sannleikurinn var,
að hann bjó í húsi, sem var fátæklegast utan
af öllum húsum þar í grend og innanstokks
var það að sama skapi. Fje hafði hann af
blaði því er hann stýrði „Republique fran-
caise“ og sem vinur hans hafði geíið honum,
það gaf af sjcr 100,000 ftk. um árið. Annar
vinur hans vildi eitt sinn gefa honum ivær
miljónir fránka, en hann neitaði að taka við
þeim, af veglyndi sínu. En góðan. mat hafði
hann á borði sínu, hann hafði líka hinu bezta
matreiðslumann í París, þótti honum jafnan
skemmtilegt að hafa vini sína til matar hjá sjer,
og er honum ekki láandi þó hann vildi gefa
þeim góðan beina. Hann var þá hinn kátasti
og alúðlegasti. Einhverju sinni við slíkt tæki-
færi, hældi hann mjög einum ungum efnileg-
um blaðamanni, eu sá hafði einmitt ritað
óhróðui' móti Gambetta fyr meir. Einn af
þeim sem til borðsins voru minntist þess.
En Gambelta sagði að siíkt Ijeti hann eigi
á sjer festa, þá mundi liann hafa ofmikið að
hugsa.
Margt mætli fleira segja um þennan mikla
mann en það yrði otlangt mál hjer. Allir,
bæði þeir sem voru með og móti honum,
keppast nú um að veita hinni látnu hetju
hinn hinnsta lreiður. Hanu var jarðsettur i
París í viðurvist ótölulegs manngrúá og hef-
ur aldrci, ekki i sjálfri París, verið liöfð slík
viðhöfn við jarðarför nokkurs manns. þaðan
er nú búið að flytja líkið til ðíizza, livar faðir
hans býr, sem er óhuggandi útaf sonarmissi
sínurn. Gambetta á að hvíla í sama reit og
móðir hans er og fleiri skyldmenni þeirra.
Eitt dæmi skal jeg enn setja, sem lýsir
hugsijfearhætti lians.
það var einhverju sinni að hann hafði tal-
að á þjóðfundi, með sinni gömlu snilld, að
einn af tilheyrendum hældi honum fyrir lrver
afbragðs mælskumaður og ættjarðar vinur
hann væri. Jcg þakka fyrir það um ætl-
jarðarvininn, en um mælskumanninn, kæri jeg
mig enga vitund. J>essi orð sem vorrt töluð
blátt áfrarn lýsa honum bezt.
14 janúar 1883.
Jakob Gunnlaugsson.
Árdegis _ 24. pessa mán. kom póstur
Hallgrímur Ólafsson hingað að austan, og
hafði hónum gengið þessi ferð vel fram og
tit ba-ka. Tíðarfar eystra líkt og hjer. Heil-
brigði að kalla almenn. Engir nafnkenndir
nýlega látizt. Hafsíldar- og fiskatli í flestum
tjörðum eystra, eu þó mest í Eáskrúfsfirði.
I vestanroki á Seyðisfirði, hafði bát hvolft
með prem mönnum, 2 af þeim komust á
kjöl og varð bjargað, en 1 drukknaði.
Kaupskipa von eystra eptir miðjan þ. m.
Hafíslaust allt vestur á Skjálfanda, en stangl
af honum komið hjer inn á fjörðinn og jakar
lentir á Odddeyri. — Sem áður er getið, í
næsta blaði bjer á undan, kvað Gunnar Guð-
mundsson frá Vík á Fateyjardal hafa farizt,
ásamt 4 mönnum, í suðvestan roki 1. þ. m.
hjer um 2 mílur norður af Flatey.
A n gl ý s i ngar.
Undirritaður býður mönnum til kaups:
rúgmjöl, sekkinn, 180 pd. á kr. 17,50
grjónamjöl----- — — - — 20,00
haframjöl------—-------------- 14,50
hafragrjón-----—------------ 27,00 p. 16 a.
bygggrjón, ..2QO -------- 24,00 - 12V2-
baunir &25 ----- 25,00 - 11‘/2-
konjakk, hverja tunnu, hjer
um bil 120 potta 160,00
----fínt, fiöskuna á 2,75
aquavít —---------------------- 1,50
kaffi, beztu tegund, pundið 0,60
tegras — — — 2,00
tjöru, finnska, tunnuna á 22,00
koltjöru 14,00
færi, 60 faðma, hvert - 3,50
lóðarstrengi, 50 faðma, hvern 1,60
línuás-hespur, 40 faðma, hverja 1,20, .
og ýms önnur færi og öngultauma.
Akureyri, 14. febrúar 1883.
Olaus Housken.
Ut eru komnar á minn kostnað ný
prentuu af Vorhugvekjur Pjeturs biskups.
Bókin verður seld innbundin á 1 krónu. —-
Ef menn í fjarlægð senda mjer borgun fyrir
6 bækur, verða þær sendar þeim kostnaðar-
laust og þar að auki ein í kaupbætir.
Akureyri, 24. marz 1883.
Frb. Steinsson.
— Tapast hefir utan af Oddeyri og inn
á Akureyri, peningapyngja nreð nokkru af
peninguin í, sem finnandi er beðinn að skila
til ritstjóra „Norðanfara“ mót sanngjörnum
fundarlaunum.
Loptur Jörundarson.
Seldar óskilalcindur í Glæsibæarhrepp
haustið 1882.
1. Hvíthornótt ær, mark: Stýft gagn-
fjaðrað, gat hægra, stýft gagnbitað og
gat vinstra; hornamark: 'Á hægra
horni 2. bitar framan 3. aptan, á
vinstra horni vaglskorið fr. 2. bitar apt.
2. Hvít lambgimbur, mark: Sneitt fram-
an biti aptan bæði eyru.
Rauðalæk, S1/12 82.
Stefán Bergsson.
Eigandi og ábyrgðarm.: líjörn Jónsson.
Prentsmiðja Norðanf. B. M. Stephánsson.