Norðanfari - 13.04.1883, Blaðsíða 4

— 36 —
þessu til sönnunar hafa gamlir menn
sagt mjer að í ungdæmi þeirra hafi upp-
blásinn mannabein veið flutt paðan heim
að Kirkjuvogi.
f>að er fróðlegt og gæti verið nauðsyn-
legt að vita nokkuð um ýmsar eyðijarðir
hjer og hvar á landinu, sem getið er um í ls-
lendingasögum vorum, gömlum skjölum og
máldögum, sem lagst hafa í eyði einhverra
orsaka vegna, eða fluttar og byggðar upp á
öðrum stað, og pá stundum með öðru nafni.
Gætu pessar uplýsingar fengist hjá peim
sem kunnugir eru, hver i sínu byggðarlagi.
f>ó jeg láti hjerkoma fyrir almenningssjón-
ir, lýsingu eða skýrslu um nokkrar eyði-
jarðir á Suðurnesjum, pá verður hún all
ómerkileg, i samanburði við pær* sem ann-
arstaðar í ýmsum hjeruðum öðrum kynnu
að fást, par sem sögur vorar geta svo margra
jarða, sem nú ekki lengúr heita pví sama
nafní, enn sem mörgum er kunnugt hvar
verið hafa. Hjeðan af Suðurnesjum hafa
engar sögur farið i foruöld, og fáar land-
námsjarðir nefndar, en samt má frá peím
peim ’ tímum sjá mikil mannvirki á niður-
föllnum stórvöxnum girðingum, einnig á
ýmsum lendinguin við sjó. Gömul örnefni,
eru hjer ekki heldur mörg.
S.
Herra ritstjóri!
Hjer með leyfi jeg mjer að biðja yður
sem fyrst pjer getið, að taka eptirfylgjandi
leiðrjettingu og skyringar við ritgjörð mín'a
í „Norðanfara“ nr. 43—46. í yðar heiðraða
blað; pvi pó jeg líklega hljóti pá æru hjá
mótparti mínum, að eiga sæti í Kálfaflokkn-
um vildi jeg yrði sem greinilegast pað er
jeg sagði, einkum af pvi löggjafarvaldið
hefur talsvert greitt fyrir alpýðumentuninni
siðan hinar seinustu kosningar fóru fram,
með lögum um uppfræðingu barna i skript
og reikningi, og fleiri lögum, pó petta of-
viða strandi á kjarkleysi og sumstaðar á
skeytingarleysi prestanna, og fáfræði sóknar-
nefndanna; sem fyrir pað geta sjálfar ekki
kennt.
f>að sjest af efninu hvar skýringar og
leiðrjettingar pessar eiga við.
1 ofannefndri ritgjörð minni segir:
„J>ótti peim ofmikið að Árni fengi“ o. s. frv.
pó meiningin sje hin sama, sje jeg liðlegra
hefði verið að segja: „Fundu peir að pó
Árni fengi allt að 1800 kr. i eptirlaun ár
hvert“ o. s. frv. Hjer ber pess að geta að
jeg álít hneykslanlegt að láta haldast i lög-
um, að launa með mjög háum eptirlaunum,
öllum embættismönnum, hvað sem peir heita,
pó einkum peim, sem koma fram í embætti
sinu, eins og mjer skilst frjettaritari „Fróða“
og svo mótpartur minn í saina blaði, hafa
bent til uin Arna.
J>að sem vikið er á laun hreppstjór-
anna, pá skal pess getið, að hjer í hrepp
er petta ekki nákvæmt núna sem stendur,
pví pau eru 7 kr., og um næstkomandi ár
er líkara pau (fastalaunin) verði frá 5 til
7 kr. um árið. Hjer sameinuðust 2 jarðar-
partar 1882, svo pað urðu 5 hundr. og aðr-
ir 2 eru skrifaðir saman, af pvi notandi
annars býr á öðrum bæ. Ein jörð 6 hndr.
að dýrleika hefir líka pessi árin að kalla
tekið af sem býli, af vatnagangi, sem jeg
hugsaði yrði sett niður, en pegar til kom,
sá jeg, sem hreppstjóri og sýslunefndarmað-
ur, hvergi fært að bæta pví hundraðatali er
frá henni hefði gengið á aðrar jarðir í hreppn-
um, og var pvi allt látið sitja víð sama. tívo
menn skilji hveruig á pessu stendur, skal
geta pess: að pegar hin gildandi jarðabók
var löggilt, pótti jarðamat hjer ekki hafa
tekist ósanngjarnlega, pó jarðir pá stigju
mikið upp; strax á eptir kom eldflóð úr
Skeiöarárjökli sem tók allar engjar af einni
jörð, stórlega mikið af öðrum premur, og
um tíma mikið af eun öðrum premur; var
pá ekki eptir óskemmd nema pessi, sem
hjer að framan er talin, nú nærri aftekin.
J>essi flóð koma venjulega 5. til 7. hvert ár,
en nú hefir pað ekki komið síðan í byrjun
ársins 1873, er pess pví von á bverri stundu,
og óttast menn mjög pá fari af hjer í hrepp
mestallar engjar, pvi vegna sandhækkunar
innar frá hinum fyrri hlaupum hallar meir
en áður að .löndunum; pegar slík hlaup
koma, fer allt láglendi í kaí langt austur
fyrir íngólfshöfða, og út fyrir Kálfafell á
Síðu. —- J>ó pað komi ekki pessu við, álítjeg
launalög hreppstjóranna purfa lagfæringar,
pað er að segja, að jafna launin. Flestir
sem ætla sjer að leysa hreppstjórn hjer
bærilega af hendi, munu að meðalfali ekki
verja til pess minna en mánaðartíma, á ári,
pví pó til dæmis, jeg álíti skyldu mina, að
gjöra pað gagn sem jeg get, einkum meðan
jeg er svo heppinn að hafa svo rjettsýnan
og eðallyndan yfirmann sem núna er, pá
hlýtur samt flestum að pykja galli á peim
logum, sem búa til olbogabörn, og í gagn-
stæða átt, að hínum sje haldið í helgi, sem
búa til óskabörn pjóðarinnar úr öllum peim
embættismönnum, sem hin eldri eptirlauna-
lög 31. mai 1855 ná yfir, hversu auðvirði-
legir óreglumenn, eða ófulikomnir embættis-
menn sem peir hafa. verið. |>au lög álít
jeg lakari en hundalögin 25. jan. 1869.
Tvískerjum, 19. febr. 1883.
S. Ingimundarson.
F á e i n o r ð
til herra Sigurðar Ingimundarsonar út af at-
hugasemdum hans í Norðanfara nr. 43.—44.
og 45-46 f. á.
J>ingmannskosningin í Austur-Skapta-
fellssýslu haustið 1880, er nú farin að fyrn-
ast, svo mjer pykir óparft að fylla dagblöð
vor, með pví að hafa hana lengur fyrir yrkis-
efni, og ansa jeg eigi orðum S. I. eða ann-
ara framar um pað.
Mjer stendur pað á engu, pótt S. I.
drótti pví að mjer, að jeg sje ófrjálslyndur,
og aptuihaldsmaður. Tillögur mínar, stefna
og breytni í pví falli, eru kunnar pjóð minui,
bæði af alpingum, af blöðum vorutn, og í
hjeruðum, par sem jeg hefi verið. Sleggju-
dómi S. I. leyfi jeg mjer pví að vísa til dóms
allra annara sem pekkja mig.
Jeg ætla að S. I. skipti pað engu, hvern-
ig efnahagur minn er, eða hverjir lánardrottn-
ar rnínir eru. Hann getur liuggað sig við pað
að hann er hvorki einn í peirra tölu, og hef-
ir heldur í engu, mjer vitanlegu, skert efni
sín til pess að bæta mín. Jeg hefi jafnvel
heyrt pess getið, að honum pyki allgott að
búa einn að sínu eigin að minnsta kosti.
Meðan jeg hafði póstafgreiðslu á hendi,
var aldrei fundið að pví scm jeg gjörði með
einu orði, livorki af pcim sem yfir mig voru
hoðnir nje peim sem áttu viðskipti við póst-
afgreiðsluna. Póstmeístarinn gaí mjer góðan
vitnisburð, að skilnaði, fyrir pann sturfa minn,
og býst jeg við hann kannist við pað.
Með pessi örfáu orð verður S. I. að láta sjer
lynda, í staðinn fyrir allar löngu athuga-
semdirnar hans. Jeg veit ekki til, aðjeghafi
í neinu móðgað S. I, persónulega, eða sent
honum nein meiðyrði, pótt við höfum, ef til
vill eigi verið ætíð samdóma í sumum mál-
efnum. Jeg ætla heldur ekki í petta sinn
að sletta neinum persónulegheitum til hans;
en ef hann á sökótt við mig, sem jeg ann-
ars veit ekki von í, býst jeg við, að hann
leiti laganna, og neyti rjettar síns gegn mjer.
jpangað til bið jeg átekta.
J>ingmúla 15. marz 1883.
Páll Pálsson.
Frj,ettir inn 1 en(lar.
Eptirfylgjandi brjefkafli varð óvart eptir,
pá skrifaðar voru upp frjettirnar úr Grímsey,
sem dagsettar eru 28. febrúar p. á. og prent-
aðar eru hjer á undan í nr. 13 —14.
Brjefkaflinn hljóðar pannig:
«J>að er nú, fátt í frjettum að segja nema
heldur bágt. ísinn varð okkur til stórra
meina, svo að við vorum hjer innilokaðir frá
öllu bjargræði og náðum ekki til neinna
manna, nema hvað Norðinenn voru að píra í
okkur ögn af kartöplum og brauði, sem var
í fullu verði; mest hjálpin var í pví inni-
falin, að pegar norska gufuskipið kom hjer
og menn fengu keypt mjölið, 12 kr. tunnuna,
og pótti okkur pað gott matarkaup, pó að
peir, eptir sögn, hefðu getað staðið við að
láta pað með betra verði. J>eir höfðu við
orð, að taka fiður af okkur, ef peir lægju
lóngur, móti mjöli, en ísinn prengdi svo að
peim, að peir gátu ekki legið lengur og
misstum pví af peim. Heyskapurinn varð
hjer með langminnsta móti og nýting paðan
af verri. Skegglu-ungatekja svo að kalla
engin, rjett að pað fjekkst til matar, en engu
safnað til vetrarforða. Fílungsungatekja hálfu
minni en í hverju löku meðalári, svo að
menn eru í stærstu vandræðum með viðbit,
og sumir farnir að borða alveg purrt. Eldi-
viðarskortur er svo mikill, að sumir eru
farnir að brenna lijöllum sínum og endast
peir ekki lengi».
J>að eru og sögð mikil bágindi úr Ólafs-
firði fyrir bjargarskort, pannig: að á 7 bæjum
sje skömmtuð ein máltíð í sólarhring.
Hinar mest verðu frjettir eru, að allstaðar
að er frjetta hina beztu veðuráttu, sem nú
hefir verið um tíma, svo að flestar sveitir eru ..
orðnar örístar; og góðar horfur á skepnuhöld-
um. Hvergi er nú getið almennra veikinda og
engir nýdáið, nema Jón sonur síra Jóns Sveins-
sonar prests að Mælifelli í Skagaf. (4. p. n?.) og.
konan Lilja Sigurðardóttir á Læk í Viðvíkur-
sveit. — Taugaveikinni er nú sagt Ijett af
á Grund i Eyjafirði, en aptur hennar vart á
Stóru-Brekku í Möðruvallaklausturssókn og
einn unglingsmaður par dáið úr henni. önd-
verðíega í næstl. inarzm. liafði gufuskip komið
á Borðcyri fermt matvöru, frá gjafafjelögunum
erlendis. Áf pessari matvöru hafði erlendis
enn verið ráðstafað 1400 sekkjum til vestur-
hluta Húnavatnssýslu. — 24. f. m. liafði
herra kaupmaður Jóhann Möller á Blöriduósi,
komið aptur heim til sín, eptir 8 vikna tíma
úr utanferð sinni. Hann hafði komið með
póstskipi hingað og 3 skagfirzkir íslendingar
frá Vesturheimi. — Fjöldi manna í Húna-
vatns- og Skagafjarðarsýslum hvað nu hyggja
á vesturför og pað sumir efnaðir jarðeigend-
ur. Góður íiskafli er nú sagður syðra og enda
kring allt land pað til frjettist. — 9. p. m.
kom hingað pýzk skonnorta, sem heitir «Anna
Margretha» en skiparinn Oksmann, fermd
salti frá Liverpool á Englandi, sem á að af-
ferma hjer til Jónassens verzlunar og svo á
Hofsós og Sauðárkrók.
Eptir ýmsum einkennum lopts og veðurs,
pykjast nolíkrir hjer nyrðra vera vissir um,
að eldur sje uppi einhversstaðar í eldtjöllum
syðra. — Norðanpóstur ókominu.
Lýsing á óskilafje í Hólahrepp haustið
1882.
1. Svarthyrnd ær tvævetur, mark: Heilrifað
biti framan fjöður apt^n hægra, stýft vinstra.
2. Hvíthyrnd gimbur veturg., mark: Hvat-
rifað fjöður fr. hægra, stúfrifað gagnbitað
vinstra. Brennimark: St.
3. Hvíthyrnd gimbur veturg., mark: Mið-
lilutað í stúf b. apt. hægra, sneitt framan
gagnbitað vinstra.
4. Hvíthyrnd gimbur veturg., mark: Hálft
af apt. hægra, blaðstýft apt. vinstra.
5. Hvítur lambhrútur, mark: Stýft biti apt.
hægra, gat vinstra.
6. Ilvítur lambhrútur, mark: Hvatt hang-
fjöður fr. hægra.
7. Ílvít lambgimbur, mark: Stúfrifað liægra,
livatt biti fr. vinstra.
Sami frestur sem á peim kindum, er áður
eru komnar frá mjer til ritstjóra Norðanfara.
Skarðsá, 28. febrúarm. 1883.
E. Gottskálksson.
Eigandi og ábyrgðarm.: IJJörn Jónsson.
Prentsmiðja Norðanf. B. M. Stephánsson.