Norðanfari - 23.04.1883, Blaðsíða 4

— 40 —
Tival, þá gæti það cins átt alla reka tiltölu í
ílornseyjum, Óslandi, Hellir Mikley, Króka-
látursey, Borgey og á Garðeyjareyrum og öll-
um eyrum norðaustanmegin Hornaíjarðaróss.
jutð væri því sterkasta hvöt til að reka rjett-
ar fjóðjarðarinnar Horns og Bjarnanes presta-
kalls væri rannsakaður á þessu sviði og að
lögfróður maður væri skipaður til að gæta hags-
muna þjóðjarðarinnar, því óviðkunnanlegt hlýt-
ur það að vera fyrir umboðsmann Bjarnanes
umboðs, að tvískipta þannig samvizku sinni,
að gæta undir eins rjettar prestakallsins og
þjóðjarðarinnar. j>ó jeg riti línur þessar út
af áminnstu brjefi, þá er það engan veginnaf
því að jeg álíti að prófasturinn hafi ekki und-
ir eins gætt rjettar þjóðjarðarinnar sem presta-
kallsins, og það hlaut hann að gjöra sem um-
boðsmaður, en af því jeg hefi verið á gagn-
stæðri skoðun við hann um umræddan reka-
rjett, fannst mjer rjett að lýsa skoðun minni
á þessu máli í blöðunum, úr því herra pró-
asturinn fór að gjöra það þar að umtalsefni.
Jeg vona því að hinn háttvirti ritstjóri Nf.
taki línur þessar í blað sitt.
Arnanesi í febrúarm. 1883.
St. Eiriksson.
Að j>rastastöðum á Höfðaströnd, andað-
ist 7. júnimánaðar fyrra ár, tæpra 86 ára að
aldri, ekkja Sigurbjörg Indriðadóttir, Jónsson-
ar og Ingibjargar Helgadóttur, er þá bjuggu
á Breiðabóli á Svalbarðsströnd, ólst hún upp
hjá foreldrum sínum, sem að 4 árum liðn-
um íluttust að Leifshúsum; þaðan giptist hún
1840 Jóni Hallssyui og fóru þau lijón uin
vorið vistferlum í Málmey á Skagafirði. 1844
byrjuðu þau búskap á Hólkoti í Unadal, það-
an viku þau búferlum að j>rastastöðum í sötnu
sókn 1855. j>eim hjónum varð 8 barna auð-
ið og lifa uú einungis 3 af þeim. Mann
sinn inissti hún 16. máimánaðar 1871. j>au
hjón voru samvalin að dugnaði, enda græddist
þeim fje, prátt íýrir alla peirra einstöku gest-
risni, sem þeim var báðum svo eiginleg. Sig-
urbjörg sál. var mesti kvennskörungur, ein-
einarðleg hver sein í hlut átti og starfsemin
óþreytandi, hún var og kona hin guðrækn-
asta, sótti kirkju síua manua bezt, og ljet lest-
ur guðsorðs i heimahúsum ávalt sitja í fyrir-
rúmi fyrir veraldlegum störfum, böru sín ól hún
upp með aga og umvöndun til Ðrottins, jafn-
iramt og hún brýndi fyrir þeim yðjusemi og
dugnað í stöðu sinni. j>ótt hún yrði einstæð-
nígur, minnkaði ekki rausn hennar í neinu
við gesti og gangandi, því lundin var höfð-
ingleg, samfara hjartagæzku, svo hún mátti
ekkert auint sjá, enda munu margir hjer í
byggðarlagi, blessa minningu hennar.
G. H. G. S.
F r j e 11 i r i n n 1 e n d a r.
Úr brjefi úr Axaríirði 17/3 — 1883.
«Hjer í byggðarlagi ber fátt markvert til
iíðinda, heilbrigði manna er ytir höfuð hin
'bezta og engir látizt. Veðuráttan á þessum
'vetri helir verið okkur lijer mjög æskileg og
æ því beiri, sem lengra líður fram á, má
lieita, að nú sje orðin alauð jörð, hafa menn
því litið þurít að kosta fjenað sinn að heyjum,
enda koin sjer það betur, því að heyíöng
inanna voru bæði lítil að vöxtum og skemmd
.eptir bið afárbága sumar, og jafnvel þó fleiru
væri lógað í haust af fje og stórgripum, en
vaualega, var almennt sett á í mestu vogun,
eða rauuar með þeim ásetniugi að skera, ef
■illa færi að, eu á pvi hefirekki þurftaðlialda
,til þessa tíina, sem náttúrunnar herra sje
lofaður fyrir. Gjafakorni því, sem þessum
liluta sýslunnar hlotnaðist, er enn eigi búið
að ákveóa, hvernig varið verði í hreppunum, og
jafnvel þó engin sjerleg neyð sje hjer manna á
nieðal sem stendur, þá er þó margur þurfa-
lingurinn, -eru menn almennt mjög þakklátir í
anda hhium veglyndu gefendum, væri líklegt
að yhrsfjikn lands pessa þakkaði þeim opin-
berlega fyrir höud þjóðarinnar, sýndist það
ekki ótilhlýðilegt, að það yrði látið verða eitt
hið fyrsta verk alþingis, og umfram allt að
seiida skýrslu í útlend blöð, um árferði lijer
undanfarið og afleiðingar þess, svo Guðbrandur
«matarilli» og aðrir, geti sjeð, að ekki hafi
geíið verið að óþörfu, jafnvel þó mannfellir
væri þegar ekki byrjaður, enda hefðu gjaíir
þá ekki komið að liði, hefði svo báglega að
borið.
þegar minnst er á þingið, kemur mjer
til hugar ritgjörð, sem borizt hefir í 94. bl.
Eróða þ. á., eptir herra J. Sigurðsson á Gaut-
löndum, og ætlazt hann til, að tjeð ritgjörð
fræði alþýðu um hin yíirgripsmiklu störf
alþingis; hvað gott og nytsamlegt af því leiði
og hvað ekki, einkum á seinni tíð, eða á hinu
hásæla frelsistímabili Isl., sem nefnt er.
þetta er líka alveg nauðsynlegt, þar eð
þingtíðindin sjást aldrei fyrri en löngu á
eptir tímanum þegar bezt gegnir, en hver,
sem nær til að lesa þau, getur sannarlega
sagt og sannað með J. S., að þingið sje í
barndómi. J>að er eitt atriði í nefndri grein,
sem mörgum ekki gezt að, jafnvel þó fleira má
ske mætti íinna, og sem bændur hjer munu
seint fallast á, nefnilega: að löggilding verzl-
unarstaða, sje eitt hið óþarfasta verk alþingis.
J>að gegnir allri furðu, að herra Jón
skuli láta sjer þetta um munn fara, hann,
jafn skynsamur maður og sómi stjettar sinnar,
skuli vera á sama máli og mannfýlur þær,
sem því máli eru ætíð öndverðastar, sem
má ske láta auðvirðilega hagsmuna von og
eigingirni mæla fyrir munn sinn, og orsaka
þannig heiluin sveitum og hjeruðum alhnikið
tjón. En aðdáanlegast er það, að hinir sömu
menn láta svo sem sjer sje mjög annt um
að efla samgöngur, bæta vegi o. s. frv., og
álíta landsbúa annars heillum horfna, eins og
það, að leyfa uppsiglingar, og sem þægilegust
viðskipti á hentugum stöðum, lieyrði ekki
undir þá grein að efla samgöngur, og það,
sem um fram allt er nauðsynlegt, að Ijetta
íiutninga. Mikill munur þykir nú bændum
hjer, að taka nauðsynjar sínar á Iíópaskersvogi,
heldur enn að sælija þær á Húsavík og
Kaufarhöín á hinum dýrmæta en stutta
bjargræðistima, skiptir það hundruðum króna
árlegum hag, bæði beinlinis og óbeinlínis,
var þó af sumum allfrækilega banzt móti
þvi með hnúum og hnefum, að þar fengist
verzlunarleyfi, þó hinir mættu betur, sem
vel vildu. J>að mun naumast vera synd, að
geta þess tií, að hnna J. myndi hafa oiðið
í broddi fylkingar um að beiðast verzlunar-
leyíis nær sveit sinni, ef annars nokkurt
lagaleyíi hefði getað stytt leiðina fyrir Mý-
vetningum, því heyrzt hefir, að þeim ætíð
þætli kaupstaðarleið sín ærið löng og erfið,
sein líka er. J>að væri lieldur talandi, að
álíta óþarft af þinginu, að ræða þessi upp-
siglingalög þing af þingi, lieldur í eitt skipti
fyrir öll, að veita slíkt, hvar helzt sem vera
skal, og kaupmenn og bændur koma sjer
sannin um, annars virðist í því efni vera
beitt ófrelsi í stað frelsis. Sumt annað af
þingmálum, sýnist freinur, að gjarnau hefði
mátt vera órædd, svo sem titlingalögin, sem
eru jafn hlægileg og þau eru ópörf, par og
óliklegt er, að nokkur fari að ofsækja aumingja
snjótitlingana og þeirra líka, dæmalaust mun
það vera hjer nyrðra, að það hah skeð. Sömu-
leiðis virðist litill framfaravegur, að sumum
ræðum þingmanna, sern ýmist eru eintómur
uppjetningar og meiningarleysa, kryddaðar með
smekklitlum sneiðyrðum til ýmsra þingmanna
á víxl, sein líklega á að álíta snillyrði og
merki göíugrar sálar, t. d, að þessi eða pessi,
hafi lesið þetta eða þetta, eins og gainli karl-
inn sje vanur að lesa ritninguna. Slikt er
nú fremur leiðinlegt að heyra eptir þingskör-
ungana okkar, og líkist það lremur baðstofu-
hjali þrætugjarnra griðkvenna, sem aldrei sitja
á sárshöfði, en ræðum meuntaðra manna á
alþingií.
Úr brjefum af Fateyjardal i þingeyjar-
sýslu 24/a og SU ~ »3.
Vorið næstliðna var framúrskarandi hart
bæði með frost og snjókomu, einkum áfellið
sem kom í 7. viku sumars, þá dreif niður fá-
dæmin af snjó, svo að ekki sá nokkursstaðar
á stein. Geldfje var sumstaðar komið til íjalls
og var því óvíst, en ekki var hugsandi til að
leita það uppi íyrir dimniu og ófærð; þegar
loksins uppbirti og farið var að leita að fjenu,
sem illa gekk ófærðar vegna, fannst sumt lif-
audi, eu sumt dautt, og hatði það hungrað
til dauðs óg sumt farið í hættur, og á einum
stað hröpuðu skepnurfram af böklium. Lömb-
in hrundu niður sumstaðar, svo að alveg varð
lambalaust. J>á urðu menn alveg heylausir
fyrir fje, svo að ekki var hægt að gefa ám
meir en þriðjung, mest lielming gjafar. |>á
hefði landi vor, herra Guðbranduf þurft að
vera horfinn hingað til að litast um og sjá
aðfarirnar, og þótt hann hefði þúrft að draga’
skíðum nokkrar bæjarleíðir var ekki
eptirsjáandi. Kýr voru ekki leystar út fyrri
en í 9. og 10. viku sumars, vegna gróður-
leysis og kulda. Túnin voru ekki hreinsuð
fyr en í 11. og 12 viku sumars, sláttur ekki
byrjaður fyrri en 15 vikur af sumri, og þá
kom ófögnuðurinn mikli mislingaveikin, sem
bæði varð skæð og langsöm, úr henni dóu
hjer 8 börn og 3 kvennmenn fullorðnir, þ. e.
Vio af fólkstölunni hjer í Flateyjarsókn. Hey-
afli manna varð svo lítill (hjá nokkrum inn-
an við 10 hesta af útheyji), að enginn man
slíkt. Af túnum fjekkst ‘/2 2/3 minna en
vanalega, og náðist ekki fyrri en hralcið og
skemrnt og þá illa þurrt' og skemmdist þó
enn meir eptir að það var inu komið, svo
töður urðu fast að bruna; þær fáu kýr sem
enn lifa hafa því sýnt lítið gagn. Úthey-
skapur varð svo lítill, að hanu er vart telj-
andi, enda var hann sóttur til fjalls og heið-
ar, því að hvergi var hægt að festa Ijá ájörð
nema þnr sem var margra ára sina. Af.
þessurn orsökum þurftu menn i haust að fækka
svo tje, að ekki er eptir nema helfingur til
4/5 parts færra enn fyrir 2 árum, og á suin-
uin bæjum ekki nema kýrnar og nokkrar
ær, það fækkaði líka talsvert í fyrra haust,
því að þá var lítill útheyskapur. Fiskafli
kom seiutog varð því mjög lítill sumaraflinn,
haustafli í ineðallagi, Ékki hvarf ísinn al-
veg fyrri en i '19. víku sumars, svo eigi var
furða þó kalt væri og illa viðraði hjer utan
í landi. það kom hjer nokkur snjór í haust
eptir göngurnar, en tók fljótt upp aptur.
Vetur þessi hefir mátt heita góður og sjald-
an tekið fyrir jörð, en heldur óstillt og hvass-
viðrasamt. Nú er hjer kominn háfíshroði og
allar lendingar fullar, en ekki sjest neitt á
liafinu af honum, og eróskandi, aðekkikæmi
nú meira af honuin enn komið er, því ekki
eru menn lijer vel undir það búnir, að mæta
köldu ísavori. Nú er eptir að geta um aum-
ustu og sárustu frjettirnar úr þessu plássi,
sem er skipskaðinn, sein hjer varð. Hinn
28 febrúar p. á., fór Gunnar skipstjóri Guð-
mundarson frá^Vík á Flateyjardal við 5. mann
í hákarlalegu, rúma mílu norður af Flatey á
norskum fiskibát, og lá þann dag og nóttina
fram á finnntudagsinorgun 1. dag marzm. og
sást úr Flatey hvar hann lág. þann morgun
geklc upp veður og fór í fjarskalegt rok, eitt
liið mesta er menn muna til að hjer hafi
komið. Jafnskjótt og rokið var komið, hurfu
þeir sjón manna I Flatey. Hásetart ir voru:
þorsteinn bróðir Gunnars og Sigurður Bjarna-
son vinuumaður, báðir frá Vík. £
Jóhannesson bóndi frá Jökulsá, 6-mlionu^og
6 börnum þeirra, og Árni Indriðason, ungl-
ingsmaður frá Heiðarhúsuin. Allir sem til
þekkja, ^akna þessara manna. það er ekki
einasta pað heimili frá hverju Guntíar sálugi
var, óbætanlegur og sár missir, að sjá hon-
um á bak, uf eptirlífandi foreldruin, ekkju og
öllum ástvinum, heldur og öllu þessu byggð-
arlagi, 1 íka voru þau hjón búin að missa
fulltíða dóttur sína i haust úr mislingaveik-
inni, svo að pau hafa missit 3 börn sín, vel
gefin og efnileg á sama missirinu».
— 1. dag aprilm. 1883, er landshöfð-
ingja Hilmar Finsen veitt embætti i
Kaupmannahöfn af konungi, sem nefnt er
„Overpræsediet“.
— 20. þ. m. kom norðanpóstur aptur hing-
að sunuan. — Að kvöldi liins 22. þ. m,,
höfnuðu sig hjer 2 kaupskíp, anuað til
Höepfners og Gudinmns verzlananna, en
hitt til Gránuverzlunarmnar á Oddeyri, og
daginn eptir kom þriðja skipið, sem einnig
er til Höepfners og Oudmanns verzlana öll
með hlaðfermi. Fyrir nokkrum tíma er og
sagt hlaðfermt skip komið á Húsavik.
|J!^r’£2 sauinavjclar lítið brúkaðar, önnur
stór en hin minni, eru með góðu verði til
sölu hjá undirskrifuðum á Akureyri.
Pjetur Sæmundsen.
Eigandi og ábyrgðarm.: lijörn Jónsson.
Prentsmiðja Norðanf. B M. Stephánsson.