Norðanfari - 31.05.1883, Blaðsíða 3

þeirra sagði til nafns síns og enginn vissi um
samkomuna, fyrr en allt var um garð gengið;
2 lúngmannanna voru teknir höndum í Iviel
af lögreglunni, en sleppt fljótt; hafa ]>eir
borið sig upp undan pessu á pingi; öll brjef
peirra eru opnuð af póststjórninni eptir boði
Bismarcks. I Berlinni er mjög tíðrætt um
morðingja, er myrt hefir brjefaburðarmann til
fjár.
í höfuðborg Ungverjalands Buda-Pestu
liefir orðið hryllilegur atburður; forseti pings-
ins, Mailath greifi fannst einn morgun veginn
í svefnlierbergi sínu, allur meiddur og skor-
inn, en blá rönd um hálsinn; maðurinn var
ágætismaður og harma hann allir; peningum
og úri hafði stolið verið, en morðingjarnir
eru enn ófundnir.
Rússland. «Ula brotna bein á huldu»,
sagði Axlar-Björn, og svo mega þeir segja
nihiiistarnir núna, pví fjöldi peirra er fyrir
dómi i Pjetursborg, og fer allt fram fyrir
luktum dyrum, en hver veit nema keisarinn
geti sagt slíkt hið sama með meira sanni áður
niaí þrýtur; pað er fleira en pað á huldupar
austur, ef vel er leitað. í marz rjeði maður
sjer bana með knífi, æðsti póstmeistari Rússa
og skömmu síðar annar ineð skammbyssu og
hefir hann verið í ráðgjafasessi áður; mun
petta af ótta fyrir að fjárdráttur og svik
kæmist upp um þá og; pað í meira lagi.
Slíkt er alvenja, pví embættismenn Rússa
hugsa ekki um annað, en að raka saman íje
sem mestu pá stund, er þeir sitja í embætt-
inu af keisarans náð og gjörir enginn peirra
skyldu sína, nema liann taki fjemútur fyrir
og gangast ekki fyrir öðru. Hversu allt er
orðið rotið má marka af pví, livernig blöð
Pússa komast að orði út af sjálfsmorðunum:
«Um langan aldur er lýgin orðin rótgróin
og ríkjandi; hún eitrar hvert orð og
hverja hugsun og jafnvel loptið, sera vjer
öndum að oss»; eru pessi orð ekki frá ni-
kilistum. Nú fyrst vita menn nafn pess, er
kastaði sprengihnettinum 13. marz 1881, sem
varð honum sjálfum og keisara að bana;
hann hjet Grinivetski. Ekki porir keisari
að kveða á um krýningardaginn eða um,
hverju megin hann leggur leið sina inn í
^foskvu, en víst er, að hún verður seint í
^Oaí; par verða viðstaddir krónprins vor og
Ualdemar bróðir hans, Georg Grikkjakonungur
°g margt stórmenui. Nihilistar búast um í
kyrpey, en pó kom eklci alls fyrir löngu frá
Þeiin auglýsing í Pjetursborg með rauðu letri
°g feigðarlegu; kveðast peir hafa búið um
hnútana og vara menn við að vera nálægt
heisara, ef peir vilji sjá lífi sínu borgið. jpað
kann pví að sýnast sumum feigðarflan að fara
fil krýningarinnar. Undiraldan, sem runnið
hefir yiír pvera Evrópu frá austri til vesturs
^eö sól, er ískyggileg og mörg tákn tím-
auna benda á stórbyltingu um álíuna íyrir
aidamót.
Noregur hefir venjulega verið mjög
ufnndan í útlendum frjettum, en nú er svo
^ógulegt umhorfs og áhorfs hjá frændum
v°vum, að ekki hefir verið jafn tíðindalegt
eíðan 1814. J>að er kunnugt, að mislellur
^iklar hafa verið með stjórn og pingi um
u°kkur undanfariu ár, og hafði pingið sett
uefnd til að rannsaka það mál. 1. apríl
agði nefndin fram álit sitt á stórþinginu; er
^að tillaga meiri hlutans, að höfðað sje mál
ráðgjöfum og sótt íýrir ríkisrjetti.
eru í 3 atriðum og er pað ýkja-
j—, pví við livert atriði heiir Steinn
Jektor hnýtt ótal ástæðum og kærum, en
aun pykir líklegastur til forustu uú, er
‘ 'ei'drup er larinn að eldast.
'^ein kunnugt er helir konungur frestuudi
*«OCi ii ;
^akargiptir
lauSt ski:»I
neitunarvald, og verður sampykkt priggja
stórpinga löggild án hans samþykkis. Nú
segja konnngsmenn, að konungur hafi beint
neitunarvald (absolut Veto) við breytingar á
grundvallarlöguin, því annars gæti pingið
sagt Noreg úr lögum við Svípjóð og undan
konungi. Lögfræðingarnir við háskólanu í
Kristianiu eru á máli peirra. Stórpingið hefir
þrisvar sampykkt lög um að ráðherrar sætu
á pingi, og síðast 1880, en pað er breyting
á grundvallarlögunum og neitar pingið, að
nokkur stafur sje fyrir pví í grundvallarlög-
unum, og konungur hafi neitunarvald í pess
konar málum. J>að er fyrsta og lielzta atriðið
í kæruskjalinu og liafa fádæmi öll verið rituð
um pað utanlands og innan. Hin tvö atriðin
er um lög, sem stjórnin hefir neitað að stað-
festa. Meiri hluti dómenda í ríkisrjetti eru
hliðhollir pinginu, og allar líkur til að ráð-
gjafarnir verði dæmdir frá einbættum, nema
stjórnin hamli pvi ógnarbragði með tíman-
legum sættum. 7. apríi byrjuðu umræður
um nefndarálitið á stórpinginu, en nú sýnist
sem stjórnin ætli að linast og saman að
ganga.
Erá Danmörku er pingsagan helzt til
frásagna; það átti nú svo sem að kasta tólf-
unurn um mánaðamótin, pegar önnur um-
ræða var á fólkspinginu í varnarmáli Daua —;
langar og strangar ræður og fjekk Estrup
með ráðaneyti sínu ekki allfáar linútur. Ný
stjarna hefir komið upp á hinum danska
mælskuhimni, par sem er Kristján Hage;
hann sver sig í hvorugan fiokkinn, en hjelt
pó dynjandi dómfellingarræðu yfir ráðaneyt-
inu; nefndi hann stjórnaraðferð pess «Syv-
soverpolitik», enda hefir petta aðgjörða- og
úrræðaleysi nú gengið á 8. ár. Nokkrir
vinstrimenn sendu konungi ávarp skömmu
eptir fæðingardag lians 8. apríl og biðja haun
hugleida, að ráðaneytið sje dagað uppi, og
hafi setið helzt til lengi í vanpakklæti þings
og þjóðar. Enn þykir Döuum hallaö rjetti
Sljesvíkinga hinna dönsku, er Prússastjórn
hefir kvatt pá til herpjónustu, og heíir komið
nefndarálit íram um pað á pingi. Draeh-
mann hefir nýsamið ágætt leikrit norður á
Skaga og Björnson annað í París; von er á
mörgu fleiru í vor; það er svo margt,
sem seíur um skammdegið, og vaknar með
vorinu. J>ess má geta, að nýstofnað er hjer í
Höfn «Lestrarljelag ísleudinga»; er
þegar komið i pað undir 5U manns og kaupir
pað allar íslenzkar bækur og blöð og at út-
lendum ritum um íslaud slíkt, er Ije leyfir;
auk pess eru fyrirlestrar i pví, og mun pað
vera eitt hið parlasta ijelag, sem Islendingar
hafa stofnað hjer.
Af mannalátum er helzt getandi, að
Gortstjakoff, fyrverandi ráðgjafi Alexanders
2., andaðist á Jpýzkalandi 9. marz, og sama
dag andaðist á Gnkklandi Komunduros
ráðherra, og má kalla hann nokkurs konar
Jón Sigurðsson peirra Grikkjanua; íylgdi
öll Apenuborg honum til gralar. Skömmu
síðar dó Karl Marx, einn af írægustu for-
vígismönnum sósíalista. A íösthdagiun langa
hjeldu ítaiir hátíð inikla í minningu pess,
að pann dag var Rafaei Sanzio, mesti málari,
er uppi hefir verið, læddur fyrir 400 árum;
var hans og miiinst um flest lönd. Sein
dæmi pess hversu áhugi Norðmanna á ping-
málum hefir vuxið á seinui árum, má geta
pess, að fyrir fáum árum keyptu nokkur
liuudruð manna pingtiðindin, en nú kaupa
pau meir en 3000 manns.
Nú i ár eru 900 ár síðan Eiríkur rauði
fanu Grænland, og öll pau ár hafa allir ætlað,
að Grænland væri hulið ís og jöklum pangad
til Noidenskiöld var á Grænlandi 1870;
gaf hann pá út rit, og lætur í pví þáskoðun
í Ijósi, að ísinn sje ekki nema belti fram
með ströndinni, og fyrir ofan pað muni vera
íslaust og jafnvel skógivaxið land, en litlar
ástæður getur hann fært fyrir pví. Danir hafa
farið upp á ísinn, sem er hin mesta mann-
hætta, og seinast og lengst Jensen sjóliðsfor-
ingi 1878. Einstöku fjallatindar standa upp
úr ísbreiðunum, og kallast «Nunatak», en
frá liæðstu tindunum, sem eru eins og eyjar
1 liafi, var ekki annað að sjá, svo langt sem
augað eygði, en gaddfreðið íshaf. Norden-
skiöld ætlar í sumar á skipi pví, er «Sofía»
heitir, og er járnskip, sem þýkir mjög óheppi-
legt hjer. Maðurinn er stórhuga; hann ætlar
að rannsaká í sömu ferðinni austurströnd
Grænlands pá, er veit að íslandi, og ætlar
hann, að par liafi Austurbyggð íslendinga
verið, en allir aðrir ætla, að hún hafi verið
á vesturströndinni, ætlar liann pannig að
vinna tvennt í einu og heíir hann kynnt
sjer vel sögur vorar pær, er koma Gi'ænlandi
við, svo sem Flóamannasögu, Eiríkssögu rauða
o. fl. Eptir pví sem til er ætlazt getur
Nordenskiöld ekki verið meir, en niánaðar-
tíma við austurströndina, og er Dönum næst
að halda, að hann fái þar ekkert aðgjört á
svo naumum tíma, svo mikill atorkumaður
sem hann er, og telja peir á pví mörg tor-
merki.
15. apríl.
Nú er búið að leiða hina írsku spreng-
ingamenn fyrir rjett og líka hina, er myrtu
pá Cavendish og Burke í fyrra, í öðrum
stað. Rossa liefir hótað dauða írskum ping-
manni, er ritaði móti sprengiæðinu. Irar
ætla að halda fund í Fíladelfíu mikinn;
porir Parnell ekki á hann að koma enda
munu sprengimenn ráða þar lögum og lofumu
Morðingi Mailathas forseta hefir náðst eptir
langar leitir, ug vildi Iraiia ?jci ítíeö 3 aXamm-
byssuskotum, en fjekk ekki.
Nýlega er komið upp úr kafinu prenn-
ingarsamband milli Ítalíu, þýzkalands og
Austurríkis; ekki er Bismarek dauður úr
öllum æðum enn, þó liann taki ekki á sjer
heilum, og líkar Frökkum sárilla, semvon er.
í gær var rætt í fólkspinginu um ávarpið
til konungs, sem forustumenn vinstri manna
hafa samið og var pað samþykkt með at-
kvæðaljölda peirra; líkt ávarp fjekk kon-
ungur á síðustu dögum pess ráðaneytis, er
var á undan Estrups ráðaneyti. — í Noregi
leitar stjórnin sætta við stórpingið, en gengur
pó lítt saman.
Svíar fást um pessar mundir á pingi við
að breyta varnarlögum sínum í haganlegra
liort .en áður, og fer pað allt skaplega.
Ekki hefir gengið sainan með Dönum og
Spánverjum enn um verzlunarsamning, og
leiðist peim eigi pófið.
Áður en jeg fer af landi burt, blýt jeg
í nafni Ólafsfirðinga, að láta í ljósi pakklæti
mitt og peirra fyrir gjaíir*ar í vetur, bæði hinar
innlendu og útlendu, sem okkur hlotnuðust.
J>ess hefir ekki verið grunlaust getið aí mjer
i vetur í Nf., að illa myndi fara fyrir oss,
ef vetur yrði harðari en í meðallagi. J>rátt
fyrir allar gjafirnar, var allt bjarglaust um
suinarmál, og pá kunnu fáir að vita hvað
uppi yrði á endanum, en þá ljet hinn rjett-
láti og stjórnsami amtmaður vor til síntaka;
áður en hann vissi hvort nokkrar gjafir
bættust við, pá veitti hann oss fast að 20
tunnum af rúgi, sem sýsluinaður vor vildi
færa niður í 15 og jafnvel meira. — Sýslu-
inaðurinn er hinn a l k u n n i St. Thoraren-
sen á Akureyri. — J>á kvað og við raust