Norðanfari


Norðanfari - 19.12.1883, Blaðsíða 2

Norðanfari - 19.12.1883, Blaðsíða 2
109 — / ■f . j! Hrafn'kellsstöðum i Fljöstsdal 10 |okt. 1833. Háttvirðti ritstjóri Björn Jónsson á Akureyri. Meðfylgjandi grein sem jeg læt fylgja með pessum miða, vil jeg biðja yður að gjöra svo vel að taka af mjer í blað yðar „Norðanfara“. Grein þessi er aðeins litið svar frá mjer uppá nokkra kafla í ritgjörð Lárusar Halldórssonar — sem var prófstur og prestur að. Yalþjófsstað — „Um kirkju- mál“ og sem var prentuð i blaði yðar næst- liðið sumar. Með pví að „Norðanfari*1 færði mjer og öðrum lesendum sínum, nefnda rit- gjörð vænti jeg þess fastlega að pjer sýnið mjer þá góðvild að taka tjeðar athugasemd- ir mínar sem vörn móti ákærura Lárusar Halldórssonar. Hann hefir látið sjer pókn- ast að nefna mig í ritgjörðinni „gamla odd- vita“ og jeg svara honum aptur sem hinn gamli oddviti, en mitt rjetta nafn es* ihjer undirritað. Yirðlngarfyllst yðar Sæbjörn Egilsson. „Ekki er nema hálfsögð saga með- an einn segir frá“ Jeg roinnstist þessa spakmælis pegar eg las i Norðanfara nýlega (árg. 1883 nr. 29. o. 8. frv.) ritgjörð eptir Lárus Hall- dórsson um kyrkjumál. Hann hefir í henni lýst fyrir almenningi sinni skoðun á kyrkj- ■umálum vor íslendinga og sjerstaklega gjört heyrum kunnuga sögu af viðskiptura sín og safnaðar sins næstliðin vetur, útaf breytingu hans á prestspjónustunni. Jafnvel þð mjer virðist hið sama sem rithöfnndinum, áð saga «ú korai ekki öðrum við útifr'i, pá — „til að fyrirbyggja allan misskilning“ — vil jeg •sanít leyfa mjer að gjöra fáeinar atbuga- ■semdir við nefnda ritgjörð, af pvi að höf- 'undinum hefir — á nokkrum stöðum í henni póknast að stefna orðum sinum að rojer <og hann hefir gjört það tneð þeim bætti sem mjer virðist ekki vera vel samkvæmt hreinum sannleika og mannúðj eklu sam- boðíð því bugarfari, sem sá maður ætti að •Stjórnast af, er keinur fram fyrir þjóðina ■sem endurbætandi þess sem honum sýnist rangt eða misskilið. Hið fyrsta atriði sera jeg vil taka til greina er það sem L. H. beinir að brjefrit- aranum (umkvörtunarbrjefsins) að hann hafi ekki treyst sjer til að sanna; að hinu kyrkju- lega trúarlífi (o: kyrkjurækni) hafi farið apt- ur—hnignað meira í söfnuði Valþjöfsstaða- kyrkju, eptir að presturinn breytti siðum sínum við hina opinberu guðsþjónustugjörð en áður. |>að er ætlun mín að brjefritar- inn hafi aldrei verið kvaddur til að sanna þetta- Hans þurfti ekki heldur við til þess því söfnuðurinn veit að þó ekki væri kyrkju- rækni áður svo góð sem æskilegt hefði verið þá versnaði þó mjög eptir hina umræddu breytingu, og það síðasta ár voru það að- eins menn af einstötum, jafnvel vissum heimilum sem sóktu kirkjuná, en þarámóti voru ýms heimili sem áður voru þó kölluð kyrkjurækin, sem urðu svo fráhverf hinum „nýja sið“ að menn fóru þaðan alls ekki nokkurntíma eða þá aðeins og einstöku sinn- um á stangli til kirkjunnar. J>essi þegjandí vottur hefði nú átt að verða prestinum næg hvöt til að leytast eptir vilja safnaðar síns, þó að hann ekki vildí taka til greina orð einstakra manna. sem töluðu við hann um hið sama aptur og aptur á tímabilinu frá því sumarið 1880, að jeg hóf einna fyrstur máls á því við hann einann og þartilseínt í marz 1883 að söfnuðurinn . sendi til Jans 3 menn með umkvörtunarþrjef sem haiin — söfnuðurinn —óskaði og Vonaðist eptir að presturinn mundi géfa gáum að, og þáer hann vissi eindreginu, skýlausann vilja sókn- arbarna sinna, láta að orðum þeirra í því máli sem þeim virtist svo mikils umvarð- audí og- sannarlega var þess vert. J>að sýnist af ritgjörðinni sem bann hafi ætlast til „þegjanda samþykkis11!! Af hverju? Mun það hafa verið af því, að hann hafi imyndað sjer að söfnuðurinn hefði svo ðljósa meðvitund nm lög og slcyldu að bún mundi aldrei vakna. Honum befir vist ekki dottið í hug að „margt er það sem liðið er ura stund þó leyft sje elcki". „Gamli oddvitinn treysti sjer ekki til að sanna setningu sina um sambandið þar- eð hÚB er alveg gagnstæð sannleikanum11, segir ritgjörðin. Jeg liefi hjer á undan sýut frá minu og margra annara einu og sama sjónarmiði, hvernig sambandið milli prests og safnaðar var hjer orðið, og það nokkru áður en áminnst umkvörtunarbrjef var samið. Sambandið eða samkomulagið milli bóndans á Yalþjófsstað og sveitarbænda hafði ekki verið og var ekki slæmt og það hefir vist aklrei verið ætlun þeirra að kvarta yfir þvi við prestinn »ð bann vanrækti borg- aralegar skyldur. í>yð eru líklega ekki heldur í neinu sarobandi kyrkjulög og borg- araleg lög?! Rithöfundurinn talar um 200 króna skakka í sveitarreikningum. þessum reikn- ingslialla verður ekki neitað. Bann varð til eins og margt annað af mannlegri sljóf* skyggni. — En gamli oddvitinn vill ekkj einn bera ábyrgðina. f>að er heldur ekki hætt við því í þessu málí. Sveitarstjórnar- • lögin segja: „Hreppsnefndm ábyrgist öU að reikningurinn sje rjettur“. En L. B- vill af mannúð og sanngirni bera hönd fyr' ir höfuð annara hreppsnefndarmanna en odd' vitans, máske af því bann vorkennir þeiö1 hina óljósu meðvitund. |>eir vita liklega ekki hvað þeir gjöra. En gamli oddvitinu hafði nógu breitt bakið til að bera byrðinu einn ; en til þess að sleppa þessu, en segja reikníngssöguna eins og hún gekk, þá Vil jeg'geta þess : J>egar sveitarstjórnarlögm af 4. mai 1872 náðu lagagildi, var í þess- um hrepp eins og öðruui kominn hrepp3' nefnd, 5 menn- Fyrir þvi kjöri urðu 5 bændur presturinn ekki allir ómenntaðm menn, eins og menn af þeirri stjett eru al' mennt. þessi hreppsnefnd kýs á sínuui fyrsta fundi iriann til að annast fjármál hreppsins og annað sem lögin, ætiast til að oddviti breppsnefndar gjöri. þessi maðuf hygg jeg áð sje binn sarni Sem L. H. þókn- ast að kaíla gamla oddvita og þennan uianu þekki jeg. Hann sat i hreppsnefndinni sömu 9 Ar samfleytt, og þá tið endurkosinn ávalt til sömu starfa spm fyrst, ekki af pvl hann vildi halda svo fast við þau, heldur af binu að enginn annar af breppsnefndínn1 fjekkst til að taka við þeim sömu störfutu- Ásamt öðru á hreppsnefnd að semja jafnað- arreikninga sveitarinnar og senda oddvit9, sýslunefndar innan ákveðins t.ma, og minnir að sýslunefndiri eigi, að rannsaka hvert þeir reikningar sjeu rjettir. Sveitar- . ■ ndin í Fljótsdal samdi og sendí sina reiku' inga ávalt á rjettum tíma sýslunefndar odd- vita, og það veit jeg einnig að „gamli oddvit' inn“ gjörðí ekkert í sveitarmálum án vit' undar og vilja samnefndarmanna sinna. 1 hin áðurnefndu 6 ár voru reikningar þanu- jg samdir og sendir. og aldrei af sýslunefnd — eða nokkruin öðrum — mjer vitanleg* fundið að þeim með einu orði; engan 1 hreppsnefndinni grunaði neitt um skakka Formskýrslna og reikninga hreppsins vorá nokkuð margbrotnari og flóknari en fyn’ bafði verið. Allir óvanir reikningsfærsl'1 sem prestarnir höfðu áður haft á hendi — en þeir hafa líkast til aldreí villst í þeim efu' um. f>að kora þessvegna mjög flatt upp ’ hreppanefndína þegar nýji öddvitinu á þriðj* eða íjórða ári veru sínuar í hrepptium koiu ÆSKUSAGA sjóliðsforingja Demetríos. (Framhald). því, og duttu þær af tilviljun í hrúgu fyrir holuna , og komst hann þannig hjá eptirtekt þeirra. Allt varð nú aptur hljótt bungur og þorsti þrengdu nú að honurn meira en ótti og svo mjög, að hann gat ei haldist þar leng- ur við, það var áliðið daginn og hann hafði ei smakkað matliðlangan daginn! Ilann ruddi sjer nú gegnnm greinahrúguna og litaðist um, en sá engan Tyrkja. Hanu fer mjög liægt niðureptir trjenu og titraði af ótta, og hjelt strax þangað, er hús foreldra hans í gær stóð, en þar voru nú einungís hryggilegar leyfar að sjá. Hann kallaði bæði á föður og móður, eng- in gengdi, engan niann sá hann, Skammt þaðan var hellisskúti eða klettaskora, þar hafði xuóðir hans geymt mjólk og osta, til allrar hamingju höfðu ræningjarnir ekkihittá þetta litla forðabúr, svo hann fann þar nokkuð til að sefa hungur sitt og þorsta. En það !eið ei á löngu áður honum heyrðist vera skotið í fjarlægð, varð hann þá óttasleginn og hljóp . til hælis síns olíutrjesins og varði sig nætur- kuldanum með því að þekja sig með mosa og þangi, er hann hafði týnt. og svaf svo ró- lega og vaknaði ekki fyr en sól var liátfc á lopti. Iíungrið þrýsti nú á ný að honum, og fór bann þá til forðabúrs móður sinnar, þá hann hafði borðað par og drukkið, tólc hann nokkuð af vistura moð sjer og bljóp með til trjesins. Honum hafði vaxið hugur við það, að þetta hafði heppnast honuin svo vel. Eptir nokkrar stundir vogaði hann sjer aptur á stað, gekk úr einum stað í annan þar sem eyjar- manna hús höfðu staðið, en engan fann hann manninn. Hljóp. hann þá til víkurinnar, þar seni fiskibátarnir voru vanir að vera, en þar voru hverki fiskimenn nje bátar þeirra, þar sem hann nú með angistarfullu hjarta virti fyrir sjer eyðileggingju og aðfarir ráasmanna kringum sig, varð honum litið á nokkur lí'1 þar á meðal var móðurbróðir hans; á hnj1’ hans hafði hann setið kveldinu áður en Tyrkj' ar gjörðu áhlaupið. J>essi sjóu fjekk mjög 9 hann, og hljóp hann sem fætur toguðu ti| olíutrjesins, og sat þar grátandi og kveinand1 þar til hann datt útaf í svefni. |>egar hann vaknaði næsta inorguu gre’P hann innileg löngun til að sjásína kæru foi'' eldra, það lá í gruu hans, að þau hefðu ein9 og hana kornist úr húsbrunanum og falið einhverstaðar á eynni. |>ar næst hljóp bann allstaðar þangað þar sem hann var vanur, a*5 sjá foreldra sína vera. Múrveggir hinnar lith1 kirkju voru enn þá óhaggaðir. En allfc hvað inní henni var, bar merki hryggilegrar eyð[' leggingar, og allt hvað íjemætt var, höfðú bfenhúmennirnir haft á burt með sjer. Denae' trio gekk inní hús drottins, ineð skjálfaild1 rödd kallaði haun á föður sinn, en hjer vur og þögn, hann flýtti sjer út aptur hryggur yfir því. liann hafði sjeð. Lönguninn eptlC að íinna síua ástkæru foreldra rak kanu 10

x

Norðanfari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Norðanfari
https://timarit.is/publication/88

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.