Norðanfari - 11.02.1885, Blaðsíða 3

fyrir slíömmu; eina rak á Melstað hjá sjera
porvaldi B arnarsyni 1884; eina rak í Stykk-
ishólmi 1879 og sendi Hjörtur læknir mjer
hana, og eptir henni málaði jeg haua með
hliðsjón af Gaimards mynd; en oitt hið rnerki-
legasta er það sem Hansen segir, að þrjár hah
rekið svo að segja í einu eða hverjaaf annari,
og eru það eindæmi, það var 1881 á Eyja-
firði. — Við Noreg finnst hún optar, eða pá
menn taka meir eptir henni; hún hefir og
fundist við Eæreyjar og Skotland. Annars
er torvelt og optast nær ómögulegt að geyma
og varðveita svo stór dýr, sem finnast á eyði-
stöðum, par sem allfc vantar sem til parf, og
er pví eigi furða pótt pessir fiskar týnist, eða
sje ekki hirtir, Jeg skal nú segja hið helzta
aí slíöpulagi vogmerarinnar, án pess að íara
út í vísindalega nákvæmni; hún hefir optast
fundist svo skemd að pað hefir varað lengi
áður en menn fengi rjetta hugmynd um
hana.
Hvað sköpulagið snertir, pá verður vog-
merin ekki talin með fegurstu fiskum; hún
er ekki nærri eins liðleg og fiskleg og porsk-
urinn; höíuð-lagið er Ijótara og sporöurinn
stendur upp á við og er nærri pví eins og
hann væn hálíur, samt ekki «heterocerk» eins
og hákarlssporður. Búkuriun er langur, mjór
og punnur, og allur fiskurinn svo fínt byggð-
ur og brothættur, að hann heiir aldrei fund-
ist alveg óskemmdur. J>ó að vogmenn nú
sje orðin svo pekkt, að heita megi hún sje
vísindalega rannsökuð, að frátöldum líferms-
háttum, pá vita menn samt enn ekki ineð vissu
hvernig kviðuggarnir eru, pví af peim hafa
aldrei íundist nema brot; sex geisla-verur
pykjast menn hafa fundið, eu annars varla
nema laut, par sem kviðuggarnir áttu að vera,
og er nú sú ætlan manna, að vogmerin muni
enga kviðugga hafa nema meðan hún er ung;
peir eru pá mjög íramarlega, rjett við höfuð-
ið og beint niður undan brjóst-uggunum. Á
einni lítilli vogmeri, sem Sparre- Schneiðer
rannsakaði 1882, var eiun laugur og digur
geisli og 7—8 minni á kviðugga-staðnum. I
brjóst-uggunum eru 12 geislar, í sporðmum
8; í bakugganum hefir talan verið mismun-
andi: 150, 155, 160, 172, 174, 176. — «Eun-
ið», eða línan írá trýniuu og upp á höfuðið,
hallust niður á við, en munnurinu upp á við
Og er framteygjanlegur. Hliðarlínan er kört-
ótt og ójafnar körturnar, eins og á rauðmaga;
samt minka pær aptur eptir. Augun eru í
föruneyt;. Hann fór til pess að láta göfug-
menni Norðmanna hylla hann sem eptir-
mann sínn. Hann ætlaði eínnig að gjöra
út um festarmál nnlli sonar síns og greifa-
dótturinnar frá Anjou. þegar petta hvort-
tveggja var nú komið í kring með mikilli
viðhöfn og fagnaði, pá bjóst fylgdarliðið til
að ganga á skip og sigla heim.
En er allt var til, gengur maður fyrir
konung, Filz-títephen að nafni, skipstjóri.
Bann mælti: Herra, faðír minn pjónaði
föður yðar alla æfi sína á sjónum. Hann
stýrði skipinu með gullnu veifunni á staln-
iöum, se , faðir yðar sigldi á, er liann för
sigurförina til Englands. Jeg bið yður,
nerra, að veita mjer hinn sama starfa. A
i'öfninni hjerna á jeg fallegt skip sem kall-
aó er „Hvíta skipið“, skipað 50 frægum sjó-
^önnum. Jeg bið yður herra að veita pjóni
yórum pann heiður; að stýra „Hvíta skip-
*hu“ undir yður til Englands.
„Mjer pykir illt“, svaraði konungur, „að
Jeg
er búinn að tíltaka skip handa mjer,
°S get pessvegna ekki siglt með syni pess
stærra lagi; sjáaldurshimnan (iris) silfurgyllt.
Sjáaldrinu er lýst sem aílöngu (líkt og í kött-
um), og liggur pað upp á við á ská, neðri
endi út til sporðs eða aptur eptir, og pannig
var pað einnig í vogmerirmi sem Hjörtur
sendi mjer; en á frakknesku myndinni er
sjáaldrið kringlótt, og er ekxi víst pað sje
rangt; um dýra-myndirnar í frakkneska verk-
inu kom engin lýsing, svo vjer vitum ekkert
frekara um petta (t. a. m. hvort fiskurinn
haíi náðst lifundi, eða glænýr); en jeg gæti
imyndað mjer, að pegar dýrið deyr, pá drag-
ist sjáaldurshiinnan til eða skekkist einhvern-
veginn, svo jeg marka í rauninni ekki alveg
pó sjáaldrið sje aflangt á dauðu dýrinu. Jeg
man ekki eptir neinum fiski með aflöngu sjá-
aldri, og mjer finnst ónáttúrlegt að pað eigi
við sjóardjúpið; samt fullyrOi jeg ekkert um
petta. — Tennur eru svo misjafnar að tölu,
að ekkert verður tiltekið: í eíra skoltí frá 4
tii 16, í neðra 3—22. í hrygnu, sem Robert
Collett fjekk við Kristjánssaud 1873 töldust
honum hjer unr bil 580,000 hrogn, og má
nokkuð murka fjöídanu á pví. Lengd íiskjar-
ins er 4 álnir og paðan af minni, hjer um
bil sex sinnum meiri en breiddin.
það er eiginlega f'yrir litinn að vogmer-
in er frægust, enda hötum vjer enga frægð
af pessu fiskjar-nafui, hvort heldur vjer segj-
um vogmær eða vogmeri. Norskir sjómenn
gefa henni rniklu fegra nafn, peir kalla hana
«Sölvkvéíte» og «Siidekouge». Hliðaruar eru
silíurlitaðar, höfuðið eius, með gylltum blæ;
á hliðunum eru prír eða fjórir stónr blettir
dökkleitir, pó eklu svartir, og daufari hinir
eptri , uggar og sporður hárauðir. — Engan
í heiminum veit jeg sem hali porað að jeta
vogmeri nema Hansen, og er pað í rauninni j
virðingarvert aö gjöra slíka tiirauu; en ef
maður vili hætta á að jeta af hverri skepnu
sem úr sjó keniur, pá væri bezt að hafa eitt-
hvað rneðal við heudina, til að mynda króton-
olíu eða eitthvað sem verkar vel. Að endingn
leyii jeg mjer að flytja mínum gamla vini
og kunniugja eptirfýlgjandi
M ll E 1)1 G T
om den beröinmelige P. H. J. Hansen,
Kjöbstaden Akureyii’s Ærke-Apotheker
og Premier-Piiarmaceut, som opdagede
«Yigeiis Mö» paa Gfjörðs ötrand Áíatt-
en i mellem den 14.—15. ágást 1880.
Hvad glimter der i Stranden?
manns, er pjónaði föður mínum. En sonur
minn með allri sinni fylgd skal fara með
yður á faliega „Hvíta skipinu“, sem er skip-
að kinum 50 nafufrægu sjómönnum“.
Einni eða tveimur stucdum seinna dró
konungur upp segl á skipi pví er hann hafði
kosið sjer, og hin skipin fylgdu honum. þau
sigldu alla nóttina fyrir fögrum og blíðum
vindi, og náðu Englandsströnd um morgun-
inn. Um nóttna böfðu menn á surnum
skipunum heyrt óglðggt óp á sjónum. og
furðað sig á hvaðan pað væri-
Kongsson stje á „Hvíta skipið“ og með
konum 140 tignarmenn, ungir eins og hann
sjálfur; ineðal peirra voru 18 hefðar-frúr af
hæstu stigum. þetta glaðværa föruueyti
með pjónum sínum og liínum 50 sjómönn-
um var samtals 300 sálir, er sigldu á hinu
„Hvíta skipí“.
„Filz-Stephen“, sagði kongsson, „láttu
hina 50 nafnfrægu sjómenn hafa prjár tunnn
ur af víni. Konungurinn faðir minn. er i
sigldur út úr köfninni. Er tirni til pess að |
Hvad funkler der i Sö?
Jeg tror s’ger ta’ mig Fanden
Det er en «Yigens AIö»!
Den har jeg hört omtale
i Kröyers Eiskebog —
lad os nu bare hale
fra Bölgen op det Skrog!
«Hjem gik den tappre Peter
med Möen paa sin Bag —
der blæstes i Trompeter,
det var hans Hædersdag»;
Den bolde Apotheker
sig gjorðe stiv og stram,
saa listig som en Kvæker
han tog sig först en Dram.
Og saa begyndte Hansen
sin Livsphilosophi:
«Nu træder vi i Dansen
til Hegels Melodi:
Indbildningen og Yanen,
Omstændigheder med ____
saa har mig galet Hanen —
er Livets Herlighed».
Tilfældet maa ei glemmes,
thi det bestemmer alt;
lad det alene fremmes,
thi ellers gaaer det galt!
Af Poesien svulmer
mit Apotheker-Bryst!
Vulkanisk Esse ulmer
í Tankens haarde Dyst!
Hver Gang en Stjerne funkler
jeg miudes «Vigens Mö»!
Dens Sölverglands fordunkler
den hele Norden9 Sö !
Som Ereias Bælte skinner
det iyse Dybets Baand,
og gamle Helte-Minder
oplire brat min Aand!
Saa larer jeg mig Piller
af öjets Sölverbund,
og dem í Haanden triller
i tause Midnatstund;
de Einner rosenröde
kanskee jeg salter ned —
jeg æder mig til Döde
af al den Herligked!
Den skæve, smukke Hale
gleðja sig hjer? og ná svo Englandi me
peim seinustu?“
„Kongsson“, svaraði Filz-Stephen, „fyr-
ir morgun skulu mínir 50 og „Hvíta skip-
ið“ fara fiam úr hinurn fijótustu skipum er
fylgja konunginum föður yðar, ef við iörum
um miðnætti“.
þá bauð kongsson að menn skyldu gjöra
sjer glatt í skapi, — og svo drukku sjó-
mennirnir upp hinar prjár tunnur; og kong-
son og allt hið tigna föruneyti ,dansaði í
tunglskininu á piljum „Hvita skipsíns“.
Og að síðustu er pað lagði út úr Bar-
fleur-höfn rar enginn sjómannanna ódrukk-
inn. En seglin voru undin upp og allar
árar gengu fjörugt. Filz-Stepheu sat við
stýri.
(Niðurlag).