Baldur - 19.03.1870, Page 1

Reykjavik, M ‘f* Y* T44? *gj Þriðja ár, 1850.
Laugardag, 19.dag marí-mán. J£jj) «Xol» M~á ■ b r %-J Jp|^e
«S«zt r?//c á sannleileanti, ef sópara vantar».
Verb árgangs or 4 mrk 8 ek., og borgist fyrir fram hvert missiri Borgun fyrir auglýsingar er 1 sk. fyrir hverja 15 smáletursstafl
(36 sk.). Kaupendur borga engarr buríiareyri. oinr 3% sk. línan. Kaupeudur fá helmings-afslátt.
Efni: Til „leikmaunsins" í Baldri.— Frelsi og framfarir islands.(frh.).
— „Stjórnarmeun“: „Danskir íslendingar": Danir. — íslendingabragur
(kvæíii á nátum). — Niburskurbarskál (kvæbi). — Pástferbir. — Tibar-
far. — Aflabrógr). —
TIL «LEIKMANNSINS» í «Baldri» II. ár, nr. 21.
Þú ert, «Bökki sæll!» býsna «hryssingslegur» í máli
við «læknakynslóðina» okkar þessa «nýgræddu», er þú kall-
ar. Jeg skal nú láta ósagt, hvort að maklegleikum sje um
nokkra í henni, eður ekki, þó mig uggi, að hún muni
sýna þjer, hvort hún er eins hugdeig og þjer segist frá,
eða fara spár um. En það vildi jeg að eins mega segja
þjer í bróðerni, að vjer Eyfirðingar og Þingeyingar kunn-
um því illa, að hrakyrði og óhróður sje borin á lækni
vorn, herra Þórð Tómásson, eins og þjer hefir «orðið á» í
þetta skipti, þar sem þú lætur hann eiga óskilið mál með
hinum nýgræðingunum þínum1.
Það verður að vísu eigi á móti því borið, að Þórður
læknir gaf út í «Norðanfara«, fyrst er hann kom hingað
sem settur læknir allslaus frá Khöfn, eina af auglýsingum
þeim, er hleypt hafa ólgunni og vindganginum í þig, en
eigi leið á löngu áður hann útvegaði sjer hest og reiðtigi,
sem hann hefir brúkað jafnast síðan, er hans heíir verið vitjað.
Jafnvel þó vjer álítum með þjer æskilegt og nauð-
synlegt, að læknirinn eigi fararskjóta, er hann geti brúkað
þegar á liggur, eins og læknir Finsen gjörði alla þá stund,
sem hann var hjer, erum vjer norðlenzku leikmennirnir eigi
svo lögfróðir, að vjer getum með vissu samsinnt þjer í því,
að það sje lagaskylda þeirra*.
Þú spyrð má ske: hví Þórður læknir hafi þá ekki apt-
ur kallað auglýsingu sína, svo hún ekki hneykslaði þig.
Hann getur svarað þjer, ef hann vill. En jeg vil segja
þjer, að vjer umdæmisbúar hans þurftum þess eigi við —
öðrum ætlum vjer þetta komi eigi við —; því oss varð það
skjótt kunnugt, að hann væri búinn að eignast duglegan
hest, er hann brúkaði, þegar þörf gjörðist, og var það og
er oss nóg*.
Að hann skorist undan að vitja sjúkra og sje örkvisi
á ferðum, fer svo fjarri sönnu, aðvjerhöfum fáa, ef nojtk*©
urn lækni, haft öruggari til ferða og úthaldsbetri, þó færð
sje slarksöm, en einmitt hann. Hann hefir reynzt oss og
er hvervetna álitinn ótrauður, skyldurækinn og samvizkusam-
nr og heppinn læknir; og er hinn sanngjarnasti og hjartabezti
1) Engin regla án nndantekningar; vjer bófum eigi heldur sjeb, ab
ieikmatmrinn talt nm alia unga lækna undantekningarlanst, heldur ab
eins y'fi r höfub. Ritstj. — 2) Leikmaburinn fullyrti aldrei laga-
skyldu lækna í þessu efni, en ab eins, hvab ebiilegt væri. Ritstj.
3) pá hefti lækniriun iíkl. heldur eigi þurft ab auglýsa bestakvúb-
ina, því umdæmisbúar hans gátu jafnt frjett haua á skotspúnum og þetta.
Kitstj.
maður, er eigi fer í manngreinarálit og fer jafnt og líknar,
hvort hans vitjar voldugur eða vesall, ríkur eða fátækur,
og hvort hann getur búizt við ríflegu, litlu eður engu end-
urgjaldi. Hann er og háttprúður og sjerlega viðfeldinn og
kurteys, og yfir höfuð að tala góður drengur.
Þetta er ekkert oflof, og er jeg viss um, að engin sá,
er þekkir Þórð lækni og reynir, vitnar annað um hann.
Vjer umdæmi§búar hans mundum því illa una því, ef
vjer fyrir mannanna skuld fengjum eigi að þalda honum
á meðan hann vill líða súrt og sætt með oss; en eigi er
oss skiljanlegur undandráttur sá, sem þegar er orðinn á,
að veita embætti það, er hann þjónar; samt sem áður ósk-
um vjer og vonum, að stjórnin synji honum eigi um það
svo sem t. d. af þeirri ástæðu, eða þó heldur ástæðuleysi,
að hann hefði ekki gengið undir fullnuma-próf á fæðingar-
stiptuninni í Kaupmannahöfn ; því reynslan mun vera búin
að sýna, að hann kunni að beita «tönginni» eigi síður, en
Reykjavíkur-læknaskóla-kandídatarnir, sem hún þó veitir
embætti óskorað, hvar sem er hjer á landi.
Línum þessum vona jeg ritstjóri «Baldurs» veiti við-
töku í blað sitt sem allra-fyrst.
Ritað 25. janúar 1870. Eyfirðingur.
Athgr.: Vjer skulum með ánægju geta þess, að herra
hjeraðslæknir Þórður Tómásson er, eptir því, Sem vjer þekkj-
um til, að öllu undantekinn frá því, sem í nefndri grein er
sagt um hina nýju lækna yfir höfuð. Allir Ijúka upp einum
munni um, aðberahonumhiðbeztalofsorð,bæði sem manniog
sem embættismanni. — Við sama tækifæri getum vjer þess,
að eptirþví, er vjer vitum til, ætti og hjeraðslæknir Rang-
vellinga að vera frá skilinn því, er sagt er í nefndri grein,
þar eð hann fær orð fyrir að vera duglegasti embættis-
maður. Annað mál kynni að vera um lækni Múiasýslu-
'manna. *’ Bitstj.
FRELSI OG FRAMFARIR ÍSLANDS.
(Framh.). fað er nú svo títt að heyra, sem daglegt/
er, nú í nokkur ár, að ísland þurfi stjórnarbót og sjálfs-
forræði. Þjóðin heimtar það, og segist þurfa þess. Vjer
erum á sama máli. En þá kemur nú fram þessi mikla
spurning: Eru íslendingar fœrir um að talea við sjálfs-
forrœði? f>að mun engum dyljast, þegar nákvæmar er að
gáð, að þessari spurning verður að svara í tvöföldu tilliti.
Það verður að gæta að þessu tvennu, hvort landið sje svo
efnum búið, að það geti staðizt út af fjrir sig, og hvort
landsmenn muni kunna að fara með stjórn sína, og þann-
ig verður þá spurningin að orðast svo: Er ísland fœrt
um að bera sig sjálft ao- efnum til? og Eru .landsmenn
fcerir um að stjórna sjálfum sjer? Þessar tvær spurning-
13