Tíminn - 04.09.1873, Side 2

82
bug«, því hann veit, að margir hafa heyrt Ara
fróða getið, og hefir hann því fyrir skálkaskjó[.
Allar ritgjörðir í hinum dönsku blöðum um oss
eru afbakanir og afmyndanir alls sannleiks, enda
má og bjóða Dönum hvað sem menn vilja af því
tagi, því þeir hafa ekkert vit á högum vorum og
eðli, sem ekki er von, þar sem þeir ekki skilja
eitt einasta orð í máli voru, en ímynda sjer að vel
megi skilja mannlegt ástand án þess að skilja
mannlegt mál. Benidikt Gröndal.
ATHUGASEMD.
í 19. tölublaði «Víkverja» stendur alllöng grein
um útfarir af landi hjeðan. Mikill hluti greinar
þessarar er skynsamlega ritaður, en sumt í henni
er að minnsta kosti óglöggt, og sumt öldungis
rangt og villir sjónir fyrir mönnum.
Höfundur greinarinnar telur «það einn hinn
fyrsta og fremsta kost við það, að útfarir fara að
tíðkast, að landbreinsun getur hlotnast af þessum
útförum», svarar siðan þeim, er segjast sjá dug-
andismenn fara af landi brott, með þessum hreysti-
orðum: «fósturjörð vor er köld, en hún hefur þau
gæði, er önnur lönd eigi hafa, og nóg munu vera
til að halda hinum beíttu sonum hennar heima
hjá henni». Fyrir þessu svari ber hann Kristján
sál. skáld Jónsson, en mjer er eigi kunnugt, að
hann hafi nokkuru sinni kveðið nje ritað slík orð,
og jeg mótmæli því gjörsamlega, þangað til höf.
sannar mjer það af hinum prentuðu ritum skálds-
ins, því vísa sú er höf. hefir tekið sem einkennis-
orð fyrir grein sinni segir allt annað. Vísan er
svona:
Köld þó að þyki Kjartans-grund,
jeg kasta ei á hana þungum steini.
þótt margur hennar mögur kveini,
gefur hún mörgum glaða lund.
En þeir meiga fara fyrir mjer,
fara og leita að gæfu sinni,
því hana að finna ekki er.
hún á eigi heima í veröldinni.
Þessi vísa segir að mínu álili ekki annað en
það; þótt skáldið eigi hafi getað lofað ísland í
samanburði við önnur lönd, — þótt hann megi
til að kasta á það s t e i n i að því leyti, þá vill
hann, af ást til fósturjarðar sinnar, eigi kasta.
þungum steini á hana; þótt að hann verði að
játa, að margur íslendingur kveini af bágindum,
sem hljóti að fylgja hinu kalda hrjóstuga landi,
þá vill þó skáldið þó bera í bætiflákann fyrir eymd
þessa lands með því að margur fái þó notið daga
sinna með gleði á landi voru. En þótt hann, sem,
eins og allstaðar skín í gegnum kvæði hans, var
mjög þunglyndur maður, og leit mjög á hinar
sorglegu hliðar allra hluta, telji hvergi gæfu að
finna í veröldinni, og segist þvi vilja una heima
kyr, sannar það hvorki, að allir beztu mennirnir
verði kyrrir, nje heldur hitt, að eigi sje jafnbogið
við hag þeirra er eptir verða, sem hinna er fara,
enda má víða sjá á orðum Kristjáns, að hann taldi
sinn eigin hag frábærlega þungan og gæðasnauðan.
— Jeg lýsi því slíka meðferð á orðum Kristjáns,
sem Víkverji viðhefur, alveg órjetta.—Jeg skilheld-
ur ekkiíþví, hverning höf. sem telur «fremsta kost
útfaranna, að landhreinsun getur hlotnast af þeim»,
og kveður íslands sjerstaklegu gæði halda hinum
beztu sonum þess heima, jeg skil ekki i því hvernig
hann getur sjeð» í útförum þessum merki þess,
að það fjör og sú framtakssemi, er einkenndi for*
feður vora, sje aptur að koma fram i þjóðinni».
Eptir eigin orðum höf. að dæma, verða beztu
synir íslands heima kyrrir, en þeir lakari einir fara,
og fremsti kostur þess, er landhreinsunin, eða það
«að landhreinsun getur orðið afþessu», en í þess-
um lakari sonum, þessu landhreinsunarfólki, þar
sjest fjör og framtakssemi forfeðra vorra. Jeg
vil ekkert dæma um hvort þessi hugsun sje rjett
eða röng, hún dæmir sig sjálf; hitt vil jeg segja,
þungskilin er hún, og ekki erum við nú slakir
karlarnir, er heima verðum, fyrst hið forna fjör
og framtakssemi fæðist hjá þessum Ijelegri mann-
skepnum er ekki geta þrifist hjerna hjá okkur. Ætli
forfeðrum vorum þætti ekki súrna í augum, ef þeir
risu upp af haugum sínum og læsu «Víkverjann»
þann arna?
Enn fremur vil jeg biðja höfundinn að telja
mjer eitthvert af þessum gæðum er ísiand hefir,
en sem önnur menntuð lönd hafa ekki. Jeg þekki
ekki þesskonar gæði, og verð að ætla að höf. þekki
heldur ekki neitt, þangað til hann hefir nefnt eitt-