Víkverji - 18.09.1873, Blaðsíða 3

99
und uber die Ordnung der Bezirksverfassung
des islandischen Freistates, Múnchen 1869,
80.—81. bls. Til þess að styðja mál sitt,
hefir Maurer þar tekið fram orðin: «Ef goði
nefnir þann mann í dóm, er frá var skiliðr,
eða nefnir í annan dóm, enhannhafihlotit,
ok er hann útlagr um þat hvárttveggja þrem
mðrkum ok ór goðorði» (Grág. Konungsb.,
20. k.). Þessi orð skilr hann svo, að þeir,
er fóru með in fornu tólf goðorð í Norð-
lendingafjórðungi, hafi að eins nefnt þrjá
menn í dóm hver, og hafi síðan verið hlutað
um, í hverjum fjórðungsdómi hver þeirra
þriggja skyldi sitja. Hér við má bæta öðr-
um stað í sama kapítula, sem hvorki Mel-
steð né Maurer hafa til tínt: «Goði skal ganga
í hamraskarð ok setja niðr þar dómanda sinn,
ef hann viil dóm nefna, og nefna sér vátta
tvá eða fleiri, . . . olc kveða á, í hvern dóm
hann nefnir». þessi síðustu orð skil eg svo,
að goðinn skuli til taka, í hvern af fjórðungs-
dómunum hann nefnir manninn, og eg hugsa
mér þetta svo, að hver sá, er fór með eitt-
hvert af inum fornu goðorðum í Austfirð-
ingafjórðungi, Sunnlendinga eða Vestfirðinga,
hafi nefnt fjóra menn í dóm, og síðan hafi
verið hlutað um, í hverjum dómi hver skyldi
sitja, og goðinn hafi síðan nefnt hvern í þann
dóm, er hann hafði hlolið. En með þvi að
tólf forn goðorð voru í Norðlendingafjórðungi,
þá hafa annaðhvort níu þeirra, er með goð-
orðin fóru, nefnt fjóra menn í dóm hver,
eða þeir hafa allir nefnt menn í dóm, en
eigi fleiri en þrjá hver, og síðan hefir verið
hlutað um, í hverjum dómi hver skyldi silja.
Ef að eins níu menn voru nefndir í hvern
fjórðungsdóm og hver goði nefndi einn mann
i dóm þess fjórðungs, er hann var sjálfr úr,
þá verðr eigi séð, að nokkurs hlutfails hafi
þurft, nema ef menn hugsaði sér, að hlutað
hefði verið um hverir níu goðar af tólf í
Norðlendingafjórðungi skyldu nefna menn f
Norðlendingadóm, en um slíkt hlutfall er eigi
að ræða á áðrnefndnm stað í Grágás, heldr,
í hverjum fjórðungsdómi hver dómari hafi átl
að sitja eptir hlutfafii. Eigi þurfti goðinn
heldr að kveða á, í hvern fjórðungsdóm hann
nefndi dómandann, ef það var sjálfsagt, að
hann nefndi hann ávalt f dóm síns fjórðungs.
(Framhald síðar).
VISITASÍUFERÐIR BISKUPSINS. (Framh.
frá 91. bls.). 12. s. m. fór visitasían fram á
Stafholti; sira Stefán prédikaði og herra bisk-
upinn yfirheyrði þar, eins og annarstaðar,
börnin, er voru komin til kirkjunnar með
foreldrum sínum. Kirkjan er þar, eins og
ílestar aðrar kirkjur í Mýrasýslu, heldr gömul
og hrörleg, en hún hefir safnað 1300 rd.
sjóð, og er því i ráði að byggja hana upp
af nýu. Daginn eptir reið herra biskupinn
um þveran Borgarhrepp og stóru Skarðsheiði
og náði um kvöldið eptir 12 tíma reið til
Hítardals. Kirkjusókn þessi er með þeim
minstu f landinu ; því voru einungis fá börn
komin í kirkjuna, þegar visitasían fór fram
14. s. m., en margir bændr voru komnirfrá
nálægum sveitum og var kirkjan full, þegar
messan fór fram og sira Jónas, er talinn er
einn inn fyrsti ræðumaðr í sýslunni, pré-
dikaði. 15. s. m. visiteraði herra bisupinn
á Staðarhrauni og voru þar komnir bændr
og börn frá Álptártungu, sem er útkirkja frá
Staðarhrauni. Sira Jakob prédikaði og voru
allir þeir, er gátu verið f kirkjunni, komnir.
Daginn eptir var visiterað á Ökrum; þar var
eins og á hinum kirkjunum kominn sókn-
arprestrinn, sira Jón á Hítarnesi, og inir helstu
bændr; eins voru komin mörg börn, er herra
biskupinn yfirheyrði. Daginn eptir var riðið
að Borg og fór visitasían fram þar 18. s. m.
í viðrvist sóknarprestsins sira J>orkels og
inna bestu bænda úr Borgar- og Álptanes-
sóknum. Þar eptir hóf herra biskupinn
heimferð sína til þess að geta verið við staddr
við prestaskólaprófið og kom hingað aptr 20.
ágústm. að kvöidi dags, og hafði hann þann-
ig á 15 dögum, frá 6.—20. f. m., visiterað
10 kirkjur og söfnuði án þess að taka sér
neinn hvíldardag og hafði hann komið á alla
kirkjustaði í prófastsdæminu, nema Hjörtsey,
Álptártungu og Álptanes, en in fyrstnefnda
kirkja er mjög lítil og sækja mjög fáir bæir
að henni. Á Álptártungu var verið að byggja
nýa kirkju, ogáÁlptanesi er nýbúið að endr-