Norðlingur - 19.01.1878, Blaðsíða 3

141
142
SKÓLAMÁLll).
V.
(Framh.) Ver liöfum hör að framan (shr. Norðling 111.31—32),
sýnt framá, hversu ufug og óhagkvæm væri hin fyrirhugaða breyt-
ing á skólaárinu, þar sem hún svipli fjölda skólapilta atvinnu-
vegi sínum um þriðjung af sumartímanum, rneð því að senda þá
úr skóla hálfum mánuði fyrr en hæfileg atvinna fæst, en heimta
þá aplur í skólann hálfurn mánuði fyrr enn venjulegri sumaratvinnu
þeirra er lokið. þella munar ekki svo lítið á, að minsta kosti 60
piltum, því ekki er meira en þriðjungur pilta enn þá sem komið
cr úr Reykjavík. það er því vonandi að þessi óþjóðlega og ó-
liyggilega breyting skólaársins standi eigi lengi. Ilana hafa vafa-
laust sett menn með góðum vilja en því miður með Iítilli þekk-
ingu á því hvernig hagar til hðr á landi, að llvík einni undan-
skilinni, sem þeir líka hafa sör í lagi tekið fram. — Hin önnur leyfi
en sumarleyfið þykja oss hæfilega tiltekin. (sbr. Norðl. III, 25—26).
Við 9. gr. höfum vör ekkert að athuga (sbr. Norðiing III,
27—28). Ver viljum að eins taka það fram sem ko«t á 9. gr.
að hún setur fastan mælikvarða fyrir uppflutning úr bekkjunum,
því í því efni hefir áður ráðið rnáske um of geðþótti einstakra
kennara.
Við 10. gr. reglugjörðarirraær er margt og mikið að athuga.
það er þá fyrst að hún gjörir þá aðalbreyting á reglugjörðinni frá
1850 (sbr 13. gr.) að hún fyrirskipar að tekið sð aðeins árspróf
cða aðalpróf í landafræði, lalnafræði, rú mmálsfræði,
n áttú ru fræ ð i og en s k u (sbr. 11. gr.), sem nú er orðin skyldugrein í
skólanum, einsog hinum námsgreinúm er kendar hafa verið í bekkn-
um, og skal náminu í þessum 5 greinum lokið í fjórða bekk, en
því fer svo fjærri, að aðaleinkunnir skuli gefa í þessum náms-
greinum, er komi tii greina við burtfararprófið úr skóla, að þær
eru engu rétthærri en hinar aðrar námsgreinar er kendar hafa
verið í bekknum á því ári, og einkunnirnar eru settar mjög lágt í
þessum námsgreinum, og þeim gjört svo sem ekkert hærra undir
höfði en þeim »fögum« er ekki skal lokið námi í í 4. bekk. —
J>etta fyrirkomulag þykir oss mjög vanhugsað. |>að liggur f aug-
um uppi, og enda nóg reynzla fyrir því, að þau »fögin« hættir pilt-
um til að vanrækja um of, sem þeir vita að ekki verða talin með við
burtfararprófið, þvi út úr þessum námsgreinum er reynt að «slamp-
ast« einhvernveginn, en það ér naumast von að kennarar nð skóla-
piltar leggi sig i líma við þær námsgreinir er engan bera áviixiinn
er mest á ríður, því verður er hér sem ella verkamaðurinn laun-
anna. J>að er næsta sorglegt að reglugjörð skólans hin nýja, cr
bæta skal l'yrirkomulagið, gjörir sitt til þess að deyfa jáfnt áhuga
kennara sem lærisveinanna á því sem nema skal. Ilefðu kennar-
arnir verið töluvert vinveittir dauðu málunum, þá mælti vel lilynna
að þeim á kostnað þessara 5 lítilsvirtu námsgreina. í þessu efni
er alþýðu ekki láandi þó hún sð grunsöm; hún hefir offrað ofmikl-
um tíma og peningum til dauðu málanna til þess að hún sé
auðtrúa í þessu efni. J>að hefði nú verið mikil bót í máli hefði
þessar 5 lílilsvirtu námsgreinir átt þennan láa sess skilið , en því
fer fjærri. því fáum mun blandast hugur um að sumar séu þær
vísindagreinir settar við burtfararprófið, er lielzt ætti að vera lokið
námi í í 4. bekk t. d. Danska, Frakkneska og guðfræði, en aptur
Þar er svölun þreyttu hjarta,
þar er ró og andleg fæða:
þar er lækning mæðumanni,
munarsár ef ákaft blæða.
# * *
En þú, trúarhetjan hrausta,
lieill sé þér á frclsisdegil
þú hefir mæran minnisvarða,
myndað þér, sem, fellur eigi.
Pú hefir hrakið hindrun megna,
hclgum móði barðist lengi,
þfn mun Saga þakklát minnast,
þú eit frægur lands hjá inengi.
H heíir sýndan hetju huga,
höfðingslund og kosti inarga,
þú hefir fylgt að framför aldar,
frjáls í skoðun, örr að bjarga.
Pú hefir staðið strauins í megni,
stefnt þó beint, sem röskum hæfir;
þér mun hvíld að loknu lagin
listasmfö þar fögur gnæfir.
J. II.
til þessa auðvirðilega og fánýta prófs í 4. bekk hafa verið lagðar
hinar mikilvægustu nimsgreinar, þar sem er landafræði, og þó
einkum uáttúrusagau. það lekur út yfir, að setja þá vísinda-
grein á óæðra bekk, sem mestum framförum hefir lekið á vorum
dögum, og má heita að íleygi áfram dagsdaglega, og sem er jafn-
nytsöm sem fögur vísindagrein. En livað Dönskuna snertir, þykir
ráðgjafanum ekki nóg að gjöra hana að skyldufagi víð burtfarar-
prófið — þvert ofaní tillögur nefndarinnar — lieldur heimilar hinn
svokallaði íslandsráðgjafi tvöfalt! próf í henni þegar úr 4, bekk
og sannast nú eigi lengur eptir þ 'ssu hið fornkveðna: »auðlærð
er ill danska«.
|>egar maðurber þennan dönsku þcmbing í öllum skólanum sam-
an við hina lítilsvirtu nátlúrusögu, verður maður hlessa, og fær eigi
dæmt um, hvort þessa ákvörðun hafi selt maður með öllum mjalla.
Og er það líklegt að alþingi laki hér sem bráðast í laumana. —
Vér viljuin enn taka það fram viðvíkjandi 10. gr. reglugjörðarinn-
ar, sem í flestu er mjög frábrugðin 10. gr. skólamálsnefndarinnar,
að hún heimtar tvöfalt próf í frakknesku þegar úr 4. bekk, og
sýuist eptir því sem hefir verið ávikið hér að íraman (sbr. Norðl.
III. 29.—30.) að minna mætti gagn gjöra.
(Framh.).
GULLBRUÐKAUP.
— Mánudaginn 9. jdlí seinastl. héldu bændahjónin Klemens Klem-
ensson og Ingibjörg þorleifsdóttir gnllbrúbkaup sitt ab Bólstabarbllb,
og bubu þar til vinum og vandamönnum sínum, svo mættu þar og
sjálfboftnir nokkrir helztu inenn úr Bólstafabllliar- og Svínavatns-
breppum ásamt kotium þeirra, sem í heiiiursskyni fluttu þessum
hjónum gyltan silfurbikar, mei á gröfnu letri:
BV i n a g j ö f
á guilbrúikaupsdegi bjónanna
Klemens Klemenssonar og Ingib. þorleifsdóttur
árii 1 8 76“
Vib þetta tækifæri voru tvær ræiur fluttar, önnur af prófasti
síra J. þórBtirsyni á Aufkúlu og önnur af síra Markúsi Gíslasyni í
BiÖndudalsliólum og þótti báírnm segjast vel, og sálmur var sunginn
sem hlýddi uppá tækifærii. Hjón gullbrúikaupsina og synir þeirra
veíttu gestum sínum liib rausnarlegasta, og stóö skemtan tit kvölds
meö söng og samræöum.
þau hjón Klemens Klemensson og Ingibjörg þorleifsdótiir eru
í sönnum skilningi sómahjón. þau hafa búiö vcl og fagurlega, jafn-
ágæít fyrir reglu, dugnaö og þrifnaÖ, sem fyrir mannúö og glaö-
værö hjartans, og þjóökunn aö gestrisni — og svo vildum vér
bændabjón kjósa, sem þau hafa veriö.
5. 15.
LISTI
yfir gjafir til kvennaskóla í EyjaGröi.
Ur Lundarbrekkusókn:
(Framh ). Frá Haldórsstööum, frú Valgeröur þorsteinsdóttír 7 kr.
húsfrú Valgeröur Sigurgeirsdóttir 5kr., Ólöf húsfreyja 2 kr., Sigríö-
ur 1 kr,, Aöalbjörg 1 kr., Jóhanna 2 kr., Guöný 1 kr. Frá Litlu-
völlum, húsfrcyja Margrét 2 kr., Ilelga 50 a., líósa 25 a., FriÖ-
rika 25 a , Sigrííur 1 kr. Frá Stóruvöllum, húsfreyja Aöalbjörg
4 kr., Pálína húsfreyja 2 kr., húsfr. Nanna 1 kr., Hólmfríöur 1 kr.
Guörún 1 kr., Aldís 1 kr., Sylvia 1 kr., Ilerborg 2 kr. Frá
Sandhaugum, húsfreyja Kristín 6 kr., þorbjörg 1 kr. Frá Kálf-
borgará, búsfreyja Sigríöur 1 kr., Guörún 50 a. Frá Jarlstööum,
húsfreyja Karóllna 1 kr. Frá Hrappslööum húsfr. Guörún 2 kr.
Rannveig 50 a., Abigael 50 a., Vilborg 50 a. Frá Sigurharstööum
húsfr. Sigríöur 1 kr., Jónina 50 a., Vigdís húefr. 2 kr. Frá Sand-
vík húsfreyja Ilaidóra 2 kr., Jórunn 2 kr., Kristbjörg 1 kr. Frá
Lundarbrckku, húsfreyja Kristín 4 kr., Sigríöur 1 kr , Anna I kr.,
Kristbjörg 1 kr. Frá Bjarnastööum, búsfreyja Vernika 5 br., Guö-
rún 1 kr. 50 a-, Páll 1 kr, 50 a. Frá Víöirkeri, Jón bóndi 4 kr,
húsfreyja þaríöur 3 kr, Frá Grjótárgeröi, husfreyja Guörún 1 kr.
Frá Svartárkoti, húsfreyja Guörún 2 kr., Guörún 1 kr. Frá Stóru-
tungu, húsfreyja GuÖný 4 kr. Frá Mýri, Aöalbjörg húsfreyja .2 kr.
Margrét 2 kr., Anna 2 kr., Kristbjörg 5 kr. Sigríöur I kr. Frá
Mjóadal, húsíreyja Uailfríöur 6 kr., AÖalg. 2 kr., Guöjón 1 kr.
Aöalbjörg 1 kr. Frá Ishóli, LlólmfríÖur 2 kr , Anna 50 a., Ja-
kobína 50 a. Frá Jarlstaöaseli húsfreyja Aöalbjörg 2 kr., Sigur-
jóna 1 kr., Aöalbjörg 33 a , Jakobína b25 a., HólmfríÖur 20 a.^
Hólmfriöur 1 kr. Frá Brenniási , búsfreyja Sigríöur 1 kr. Frá
Ilrappstaöaseli húsfreyja SigtíÖur 1 kr. Frá HeiÖarseli, Helga 1 kr.
Af Langanesi:
Frá Hóli, húsfreyja HóImfríÖur 5 kr., Konkordía 1 kr., Hólm-
friöur 1 kr. Frá Uvannstööum, húsfreyja Aöalbjörg 1 kr. Frð