Norðlingur - 09.07.1878, Blaðsíða 3

5
6

Grund og Saurbær. Fundurinn álítur æskilcgt og vcl lil-
tækilegt, að Saurbæjar- og Grundarbrauð verði samcinuð þann-
ig, að fremri hluti Saurbæjarsóknar sæki að Hólum, en Saur-
bæjar- Miklagarðs- og Grundarkirkjur leggist niður; aptur sð
kirkja bygð í Samkomugerði, en Grundarsókn austan Eyja-
fjarðarár leggist til Munkaþverar. En þareð fundinum er alveg
ókunnugt um, hvort Samkomugerði fæst lil kirkjustaðar, svo og
um vilja eigendanna að Grundar- og Miklagarðskirkum, þá ser
fundurinn ser ekki fært að gjöra þessa brauðasameiningu að
beinni uppástungu, og leggur því til, að bæði Saurbæjar- og
Grundarbrauð haldi scr að svo komnu. Samþykt með 15 al-
kvæðum.
Varauppástunga: Ef brauðanefndin getur ekki fallizt á
þessa sameiningu Grundar- og Saurbæjarbrauða, að þá verði
Miklagarðs kirkja lógð niður, og sókninni skipt ’upp milii Saur-
bæjar og Grundar. Samþykt með 10 atkvæðum.
jþví næst var borinn upp undir atkvæði fundarins tillaga
frá einum fundarmanni á þá leið, að iundurinn fallist á þær
breytingar á skipun brauða og kirkna sem nú eru greiudar,
með því skilyrði, að ekkert af því fé, sem prófastsdæmið heflr
til þess að halda presta og kirkjur fyrir, gangi út úr þessu
prófastsdæmi, og var það samþykt með 18 atkvæðum.
2. J>á var tekið til umræðu um gjöld eða laun presta, og var
þetta liðað sundur og borið upp til atkvæða þannig:
a, þarsem prestar hafa jarðir til umráða og afnota, haldi þeir
þeim til allra sömu umráða og afnota sem fyrri og eins
aukaverkum. Samþykt í einu hljóði.
b, Tíund, oífur, lambseldi og dagsverk rcnni saman í eina
gjaldagrein með sömu upphæð sem þessar gjaldagreinir
ncma eplir seinasta brauðamati og sama forgöngurétti sem
þær hafa nú eptir gildandi lögum. Samþykt með 22 sam-
lilóða atkvæðum.
c, Ný lög séu gefln um að helmingi hins nýja gjalds sé jafn-
að niður á lausafe og fasteign, jafnt á hvert hundrað, hvort
sem búandi menn eða búlausir njóta, nema prestur af á-
búðarjörð sinni og lausafé, og goldið af þeim er nýtur, en
hinum lielmingnum sé jafnað niður af hreppsnefndinni á
alla, sein tíund gjöra, eptir efnum og ástandi.
Fyrir hönd Grímseyjarprestakalls sé sama regia höfð
um prests-fiska -fugla -egg. Samþykt með 22 samhljóða
alkvæðum.
d, Að fengnum niðurjöfnunarlista frá hreppsncfnd og líundar-
iista frá hreppstjóra innheimti preslurinn alt þetta gjald
sjálfur. Samþykt með 13 atkvæðum gegn 4.
e, Tillaga fundarins um launaliæð brauðanna í prófastsdæm-
inu var þannig:
1 Grímsey........................... 1000 krónur.
2. Hvanneyri.......................... 1000 —
3. Iivíabekkur og Iinappstaðir .... 1050 —
4. Tjörn.............................. 1200 —
5. Yellir og Stærri-Árskógur .... 3300 —
G. Möðruvellir og Klómsturvellir (Glæsíbær) 1400 —
7. llægisá............................ 1300 —
8. Akureyri........................... 1500 —
9. Grund.............................. 1000 —
10. Saurbær........................... 1200 • —
Sá afgangur, sem verða kynni af tekjum prófastsdæmisins,
þegar brauðin væru þannig launuð; leggist til barnaskóla-
sjóðs fyrir prófastsdæmið. Samþykt með 15 alkvæðum gegn 2.
Viðauka uppástunga, að ef Saurbæjar- og Grundarbrauð
verða sameinuð, verði hið sameinaða Saurbæjar- og Grund-
arbrauð 1400 kr. Samþykt með 15 samhijóða atkvæðum.
3. Síðan var tekið til umræðu umsjón og viðhald kirkna, og var
þetta mál borið upp í atriðum þannig:
a, Ilvort ckki sé uitækilegt, að söfnuðirnir taki að sér umsjón
og viðhald kiikuauna, þannig að allar kirkjur á opinberu
góssi verði seldar söfnuðunum í hendur, en bændum, sem
kirkjurnar eiga verði sett það í sjálfsvald. Felt með 13 at-
kvæðum gegn 11.
b, Að þeir er gjaida til kirkju, fái rétt til að kjósa 2 leikmenn
til ráðaneytis prestinum og kirkjueigendum á bændaeignum,
eða umboðsmönnum þeirra um fjárhag, bygging og viðhald
kirkna. Samþykt í einu hljóði-
c, Að tekjur kirkna verði hinar sömu og nú eru. Samþykt
með 17 samhljóða atkvæðum.
sækti a Munkaþverá, ab Gurudarkirkja yrtii lögíi nihur, og Saurbæjar- og Gruud-
arbiauíi yrtiu sameinut); en ef sameiniugin fengi eigi framgang, þá erum vér viss-
ir nm ah flestir ef eigi allir fundarmenn bafa álitib Bjálfsagt at> fremri hluti
Akureyrarsóknar fengi sína innilegu ósk uppfylta meb at> mega siekja ai Gtund
heldut en Muukaþveiá. Eitst.
4. Um eptirlaun presta og prestaekkna var það samþykt með 9
atkvæðum gegu 4 að við sama skyldi standa, sem vcriðhefir.
5. Iíom fram tillaga um að ræða um launaliæð presta um alt land.
Feit með 11 atkvæðum gegn 2.
6. Uppástunga um það, hvort fundurinn fallist á að skrifa ai-
þingismanni Einari Ásmundssyni á ðiesi, að liann sem nefnd-
armaður í nefnd þeirri, er kosin er til að búa þresta- og
kirknamál undir alþingi, fyigi því fast fram, að á líkan hátt
verði hagað til um alt land um laun presta, sem þessi fuud-
ur hefir gjört fyrir þetla prófastsdæmi. Samþykt með 12 al-
kvæðum gegn 2.
Fundargjörðirnar upplesnar og samþyktar.
Fundi slitið degi siðar en í upphafi greinir.
Davíð Guðmundsson. Á. Jóhannsson.
Rétt eptirrit staðfestir.
Davíð Guðmundsson.
LANDBÚNAÐARLAGAMÁLID.
eptir
Jón Sigurðsson alþingismann.
(Framh.). Nokkurra fleiri athugasemda höf. við 8. kap. frumvarpsins
vil eg geta, sökum þess mér virðast þær sprotnar af misskilningi,
og ckki á sem réttustum rökum bvgðar. Á 106. bls. 3. d. leggur
hann þann skilning í 80. gr. frv. að ef leiguliði fellur frá eðaflyt-
ur burt frá ábýli sinu, og skilur eptir hálfgjörðar jarðabætur, t. a.
m. túngarð í kringum hálft túnið, þá geti hann eptir nefndri gr.
ekkert endurgjald fengið fyrir störf sin. f>etta ætla eg ekki sö
réltur skilningur. Eptir greininni á leiguliði að fá endurgoldinn
helming þess er jörðin hefir batnað eða rýfkað í verði fyrir jarða-
bætur hans. Nú verður hver maður að játa, að túngarður vel
gjörður og í góðu standi, er mikii og veruleg jarðabót. enda þótt
hann taki ekki nema í kringum hálft túnið, og að liann rýfkar
jörðina að mun, og væri því ranglátt að svipta leiguliðann endur-
gjaldi þótt garðurinn væri eigi fullgjör, enda gefur greinin enga
átyllu til þess. Á bls. 107, 3. d. telur höf. það ósanngjarnt, að
leiguliði skuli missa tilkall til endurgjalds fyrir jarðabætu1-, ef hann
að 15 ára leigutímanum liðnum kýs að búa kyr á jörðunni næstu
15 ár, með sömu kjörum og áður. En hvað getur verið eðlilegra
og sanngjarnara en þessi ákvörðun? Leiguliðinn má sjálfur kjósa
um, hvort heldur haun sleppir jörðunni við landsdrottinn, gegn því
endurgjaldi er bonum ber að fá fyrir þær umbætur er haun hefir
unnið á henni, eða hann situr kyr með sömu kjör og áður og nýt-
ur handarvika sinna um næstu 15 ár. J>að væri ósanngjarnt að
ætla landsdrottni að leggja út borgun fyrir þær jarðabætur sem ef
til vill væru eyðilagðar að næstu 15 árum liðnum, og án þess
hann mætti færa upp landskuldina um einn eyrir. f>á fer höf.
mörgum orðum um það á bls. 110—111, að leiguliðum sé altof
miklar og margbrotnar skyldur ætlaðar ( frumv., en landsdrottn-
um engar. þetta hlýtur nú annaðhvort að vera misskilningur, eða
rangsýni, og getur hver sem les frumv. með athygli sannfærst um
það. Fyrstu 6 greinir kapít. (62.—67. gr. frv.) liljóða einungis
um skyldur landsdrottna álirærandi byggingu jarða, og eru sumar
þær ákvarðanir fullstrangar. 69., 70. og 71. gr. eru einungis um
réttarsambandið milli fráfaranda og viðtakanda, að því er snert-
ir afnotarétt þeirra til jarðarinnar, og koma þvi eigi beinlínis
landsdrottni við sem slíkum. f 73., 74., 75. og 78. grein
eru fólgnar hinar eiginlegu leiguliða skyldur, og verður naumast
sagt með sönnu, að þær séu strangari en með þarf til að tryggja
landsdrottna gegn því að eignarrétti þeirra sé misboðið af ágeng-
um eða óduglegum leiguliðum. Hinar aðrar greinir 8. kap. hijóða
um réttarsambandið milli landsdrottins og leiguliða, og held eg að
hver óhlutdrægur maður verði að játa, að réttur leiguliða sé þar
mjög mikið bættur frá því sem nú er. Getur verið að svo sé sem
bðf. segir: »að landsdrottnar geti eins hér eptir sem hingað tll
málað út heilar arkir með óuppfyllanlega skilmála, en fyrir það
mun eigi unt að girða með lögum, því þó lögákveðið væri eitthvert
vist form fyrir byggingarbréfum, mundu landsdrottnar geta farið í
kringum þau svo sem þeim sýndist. Hver getur t. a. m. meinað
landsdrottni að gjöra sérstakan samning við leiguliða, sem enginn
getur vitað um nema þeir tveir, og sem engu að síður getur verið
bindandi ef ieiguliði er svo grunnhygginn að gangast undir hann.
Annars ætla eg getgátur höf. um ágengni og ásælni landsdrottna
við leiguliða, yfir höfuð að tala ástæðulausar, því reynslan hefir
sýnt það og sannað, að leiguliðum liættir engu síður til að mis-
bjóða landsdrotlnum mcð ágengni og óforsvaranlegri ábúð, en iands-
drottuum þeirra með ranglátum byggingarskilmálum.
(Framhald).