Norðlingur - 14.05.1880, Page 1

V. 19-20.
Kémur út 2—S á mánuði
31 blöð alé tim árið.
Akufcyri 14. Maí 1880.
KostarSkr. árg. (erlendis
4 fer.) StiVfe nt. 2Ó. atir'á.
1880.
Nokkiir atllttgaiiiál
eftir
Árnljót Olafsson.
IV.
Nú skulUm vér draga saman í sem styzt ttiál bæði
tilefnin til hinnar miklu ftamfærsla Og úrrmði vor til
að gjöra oss vðrzlanina hágfeldari. Verzíttn vór er, Sem
vér allir vitum, dóttir einoksvetzlunarinttar, og er
tíáttúrlegt að henni kippi I kyn, með ptí húii tók áð
erfðum kanpskaparlag hennar og auda, og hafði stranm-
fall tímans svo lengi með sér, pað er, gamían hngsan-
hátt lattdsnianna og fákænsku hið iftrira, en bágborin
kjör og eymdarhag hið ytra. |>ótt verzlatíhaftið tæri
rýinkað 1786 -7 og aftr 1854, pá var sú rýmkvun ciri-
göngu fólgin í nægari og hægari aðsókn og aðfifttn-
íngum til landsiris. Kaupmönnum fjölgáði og verzl-
anin óx áFitlega, og httgðu irienn pví að alt væri í góðn
lagi. En framfærslan hélt sér mjög svo. |>ó mun hún
lækkað hafá um stund, en heíir sókt sig aftr á síðari
árum einlcum síðan vörumagnið í landinu óx lítið eðr
enda mínkaði, sakir fjárkláðans, liarðinda og eldgösa til
lands og fiskileysrs til sjávaf. Löggjáfar vorir, er töldu
alt gott, ef aðsókn og verzlaft yxi, gáðu pess eigi, að
slikt er eigi néma önnur hlið verzlunarinnar, og pað
mjög svo kaupmítnna’hliðin eingöngu. FramfærsFatt eðr
verðlag varnínguírts er' kofftið undir samkeprii í kaupuiri
og sölum, undir kappverzlun. En pess her að gæta,
er löggjafar vorir eigi gætt hafa að undanförriu, að kapp-
verzlun er eigi áðéins samkepni milli kaftpmaftria sjálfra
iiinbyrðis að koma út vöfu sirini, held'r, ög páð eirikan-
lega, samkepni milli kanpmanna af eirini álfu og íánds-
mánna af annarri, pað ef, samkepni milli framhoðs á vöru
og fölunar hennar, milli salsgirni ög kívupfýsi. Prhm-
færslan er rétt og verðlagið cðlilegt, hvefsu hátt sem
hvorttveggja vera kann, ef hvorirtVeggi, kaupmenn og
ÍandsMéhn, s'tafida jaföt áð Vígi, Íiáfa jafnt vit á máffe-
aðintiiri, jafha íyrirhyggjtt fýrif hágsiriunutri síriiiih, jáffta
pörf og Íöngutí, jáfnán mátt og jrrræði til að eigá kaup
S'attlán éðr tóta pað ógjört vérá. Sé aftr aðriftív'ofír
itíeira máttar og meífa vits, færíst vefðlágið ög ffairi-
færslari peiiri liinum sörriu í hág. «Sá vefðúr að vægja
er váldið hefir minna». p>ettá ef aimerií lögfriái, og á
sér eigi fremf stað í kanpSkap éri öðfum viðsfeiffurn
manná. íilefriin til pess að frrfnifaéfslari ef svö fjafska-
lég á flestum úflérizkum varníngi hljótrf pví, áuk eðti-
legs tilkostnaðáf,. að félast í yfirburðum' káupmánria yór
öss landsmettn, og tilefnttm péssufn’ verðr eigi rutt úr
vegi rieffta með pvf einu ifíóti að vér gjörumst jafn-
snjallir peim og stöndum peim jáfnfætis eðr að rninsfa
kosti á sporði. Nú skulum véf sjá hvar ráð til pess
Jiggjá-
Enginn getr ætlast tií áð alpýðumerin liáfi kaup-
skaparvit á við kaupmenn, peSs prirfum vér og erigan
vegmn til pess pó að stánda peiiri á sporði. Tér purt-
um eiginlega báfrf að vita og pekkja p’að tvent: 1. vörri-
gæði og verðlag á úflénZiíuití og inriierizkrim vafriírigi á
markaði etleftdts, elttkaAÍega um kariptíðinn’. eðr frá pví
á vorift og ffaift á harist, og 2. hfað oks ér h'ágánlégf að
kaupa, livað nytsamt, bvað nauðsýftlégt, og' hv'dð ókeypt
lata, og hvrfð’ oss sé hagánlegt rfð áélja’ og hvað eigí. fiin.
fyfri greiftin um markáð'sveTð'ið eðr gáftgvérðið er svo,
að dkghlöðift ætti aí gefa oss næga skýrslu tíöi páð iftáí,
í flestriiri greiriiím. Vörugæðin getuiri véf kýnt oss
úokkttrn tegirirt- af sariiaftbúrðí á áðfluttum vörtím hjá
ýmsum káuptíiöriiium. IIin síðari greinih snertir al-
tíienna hagsýni, fyrirliyggjri og búVit, er allir mutiu telja
skylt áð témjá sér, sem frámást pöim er anðið. Á sturid-
um er pó torveit að' vitá rétt'á térðlagið. Vér vitum
eigi, til dæmis, hvað íslenzkir hestar seljast á Skotlandi
upp og ofatt, pótt Ver vitum pað úiri stöku hest; skips-
leigu undir hestinn vft.uift vér áf farskrá gufuskips-
Til
Professors W. Fiske.
Nú ieiztu landið frera,
Und Ijósri norður-átt,
Hváf' bláar heiðar bera
Við breða dfagið' grátt,
E'mr hátt uixi klotta-klungnr
Hann kaldán byggir stöl,
Og gljáar belgir bungur
Við bjartri hiittifts sól.
Vbrs pjððíífs vöggri vætia,
Hinn væra dal, pú leizt,
Með hlið og hjalla græna,
Og hamra-beltin reist,
Með brattra gljúfra bttgi,
Og bjarka smáan skóg,
Með fbss- í herigí-flttgi,
Og fönn í klettaí-'pr'ó.
Og pjóðar vafera vörðinft,
Hinn vota Stéfar-grám,
Við silfrinn sÚstu fjörðinn
í sumar-rtœðis ham :
j>á blakta lsðtur lokkinn
Við landsifis liðgvært sllrúð,
Og haddinn hærtt-stokkinii
Um hála keriibir fluð'.
Og liflð’ Sáátu’ i sveitttm —
j>ess svipur vaf pér nýr —
Hvar pögl í púfna-réitum1
Vor polná íatækt býr.