Fréttablaðið - 09.07.2001, Blaðsíða 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
9. júlí 2001 MÁNUPAGUR
FRETTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 5Í5 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
| BRÉF TIL BLAÐSINS |
Vara en
ekki efni
Bjarni Sveinbjörnsson, sjálfstæður dreifing-
araðili Herbalife, skrifar:
fædubótarefni Neikvæðar athuga-
semdir aðila úr lyfjabransanum
gegn öflugum framleiðendum
fæðubótaefna eru ekki nýjar af
nálinni. Vegna orða Ólafar Þór-
hallsdóttur nýútskrifaðs lyfja-
fræðings í Fréttablaðinu 5. júlí og
Morgunblaðinu nokkru áður um
fæðubótaefni og ofnæmL vildi ég
fá að leggja orð i belg. Ólöf talar
út frá niðurstöðum rannsókna
sinna á ofnæmisviðbrögðum við
notkun fæðubótaefna og er Her-
balife nefnt sem mikill ofnæmis-
valdur. Herbalife International er
fyrirtæki sem framleiðir yfir 200
vörutegundir og notar í fram-
leiðsluna mikið af næringarjurt-
um og náttúruefnum. Það skýtur
því skökku við að r.efna Herbali-
fe, Ginseng, Ripped Fuel, Blóma-
frjókorn og Sólhatt í sömu setn-
ingunni sem einhver „efni“, þar
sem Herbalife er framleiðandi
vöru, en Ginseng, Sólhattur og
Blémafrjókorn eru efni úr náttúr-
unni sem eru notuð í vörur fyrir-
tækja eins og Herbalife og ann-
arra á sama markaði. Þarna
fannst mér sem orð Ólafar væru
meira áróðurskennd en vísinda-
leg.
Ofnæmisviðbrögð hljóta að
vera gríðarlega stórt rannsóknar-
efni sem nær væntanlega til alls
sem við setjum ofan í okkur og
einnig þess sem er í umhverfi
okkar. Áhugasvið Ólafar virðist
vera ofnæmisviðbrögð við notkun
fæðubótaefna. Mér finnst það
sjálfum mjög áhugavert svið og
vert að rannsaka vel. Ég veit að
hagsmunir eiga það nú til að lita
orð manna, og ekki veit ég hvar
hagsmunir Ólafar liggja. Mínir
hagsmunir ættu að vera orðnir
lesandanum ljósir, en fyrir ofan
litla einkahagsmuni okkar mann-
fólksins er ætíð sannleikur sem
við ættum öll að reyna að þjóna
fyrst og fremst. ■
Múgurinn gegn Jóni Steinari Gunnlaugssyni
Miklu væri opinber umræða á ís-
landi fátæklegri ef ekki tækju
þátt í henni skeleggir málafærslu-
menn eins og Jón Steinar Gunn-
laugsson, Ragnar Aðalsteinsson og
Sigurður G. Guðjónsson. Þótt þeir
eigi fátt sameiginlegt þá er þeim
sammerkt að rökstyðja málstað
skjólstæðinga sinna af hörku, sker-
pu og sannfæringarkrafti. En nú
ber svo við að Jón Steinar kveinkar
sér í fjölmiðlum vegna þess að hér-
aðsdómur telur hann hafa brotið
góða lögmannshætti með því að vísa
í greinum og viðtölum í einkabréf
og til þess sem aðeins kom fram í
lokuðum réttarhöldum. Formaður
úrskurðarnefndar lögmannafélags-
ins gengur svo langt að telja úr-
skurð héraðsdóms vega að tjáning-
arfrelsi lögmanna. Og bæði telja
þau að sýknudómur Hæstaréttar
yfir prófessor sem sakaður var um
kynferðisbrot gegn barni sínu hafi
hrint af stað múgæsingu. í þeirra
orðabók er það múgæsing þegar
aðrir en lögfræðingar skrifa í blöð,
send eru mótmæli á Netinu til
Hæstaréttar og umdeildur dómur
er reifaður í fjölmiðlum. Sam-
kvæmt minni orðabók heitir
þetta að beita lýðræðislegum
rétti sínum, og er innan
ramma allra laga. Og nauð-
Mál manna
Einar Karl Haraldsson
ræðir um „múgæsingu" að
hætti Jóns Steinars.
synlegt til þess að réttarfar og dóm-
ar þróist ekki eingöngu í skóla-
bræðralagi embættismanna,
' ksérfræðinga, lögmanna og
dómara.
Jón Steinar Gunnlaugs-
son er þekktur fyrir þá af-
stöðu sína að hægt sé að
komast að einni
réttri lögfræði-
legri niður-
stöðu. Eins
og fram
kemur í
f jölmiðl-
um þá er
það yfir-
leitt sú nið-
urstaða sem er í
samræmi við
sannfæringu hans. Hana er hann til-
búinn að verja og sækja út fyrir
gildandi lög og 'rétt. Þannig hafa
baráttu- og hugsjónamenn alltaf
rökleitt. Veigamesta gagnrýnin á
umræddan sýknudóm Hæstaréttar
snerist um það að málsskjölin hefðu
sýnt fram á kynferðislega áreitni
við börn og en sá sýknaði hafi játaði
á sig gægjuhneigð, sem samkvæmt
alþjóðlegum skilgreiningum er ekki
talin tengjast börnum sérstaklega ,
og sloppið með það. Þar hafi Hæsti-
réttur látið snjallan málafærslu-
mann og sérfræðinga hans snúa á
sig. Hversu réttmæt sem gagnrýnin
á dóminn var er ekki að efa að
hæstaréttardómarar munu ígrunda
hana í sambærilegum málum á
komandi árum. ■
r
Alverið gæti gleypt allt
Hagfræðistofnun HI varar við „timburmönnum“ á Austíjörðum og að álversframkvæmdir
kunni að þrengja að öðrum atvinnugreinum. Engar mótvægisaðgerðir gegn losun gróðurhúsa-
lofttegunda koma á óvart. Kyoto-kvótinn nær uppurinn.
álver Hagfræðistofnun Háskóla
íslands gerir veigamiklar athuga-
semdir við efnahagslega og sam-
félagaslega þætti matsskýrslu
um álver í Reyðarfirði í áliti sem
dr. Friðrik Már Baldursson og dr.
Sveinn Agnarsson hafa samið fyr-
ir Skipulagsstofnun. Það sé ein-
földun í matsskýrsla Nýsis hf.
fyrir Reyðarál að telja að ekkert
geti komið í staðinn fyrir virkjun
og álver á Austurlandi og að
Noral-verkefnið muni hafa veru-
leg jákvæð áhrif á samfélag og
efnahagslíf svæðisins. Vafalítið
yrði mikill þrýstingur á stjórn-
völd og sveitarstjórnir að grípa
til annarra úrræða en þau yrðu þó
aldrei eins fjárfrek eða umfangs-
mikil og Noral-verkefnið.
Einnig er talið að of lítið sé
reifað hvaða áhrif „timburmenn“,
eða sá samdráttur, sem óhjá-
kvæmilega verður að loknum
Geir A. Gunnlaugssn
Snýst um meira en Reyðarál
uppbyggingu."
Varðandi það að álverið klári
nær allan mengunarkvóta íslands
og ekki sé gert ráð fyrir mótvæg-
isaðgerðum vegna losunar gróð-
urhúsalofttegunda, segir Geir, að
ekki sé um annað að ræða en að
vinna innan þess ramma sem
stjórnvöld hafi sett í dag. Það sé
ljóst að álver í Reyðarfirði og á
Grundartanga falli innan hans, og
hvað síðan taki við sé ómögulegt
að ráða í eins og sakir standa.
„Mér vitanlega hefur ekkert
fyrirtæki gengist undir losunar-
kvóta eða sérstakar mótvægisað-
gerðir, einfaldlega vegna þess að
það liggur ekkert fyrir um það
hvernig útfærslán yrði á þéssum
atriðum á alþjóðavettvangi eða
innanlands. Þetta er miklu stærra
mál en að það snúi að einu fyrir-
tæki og ég geri ráð fyrir að við
munum hlíta því sem almennt
kemur til með að gilda um iðnað
og stóriðju. En við getum ekki fyr-
irfram borið fram tillögur á þessu
sviði án þess að hafa hugmynd um
hvort slíkt muni falla að innlend-
um eða alþjóðlegum reglum.“ ■
álver „Við erum að vinna í því
núna að svara ýmsum athuga-
semdum sem
fram hafa komið
við umhverfis-
mat okkar á ál-
veri í Reyðar-
firði, og það er
ekki við hæfi að
fjalla um þær
fyrr en við höf-
um gert Skipu-
lagsstofnun
grein fyrir okk-
ar sjónarmið-
um“, segir Geir
A. Gunnlaugs-
son, inntur eftir
viðbrögðum við
greinargerð
Hagfræðistofnunar Islands. „Ég
get hins vegar ekki séð að það sé
óleysanlegt verkefni að lina
„timburmenn" eftir mikil umsvif
á framkvæmdatímanum meðan
verið er að byggja verksmiðjuna.
Þá tekur við öflugt og stórt fyrir-
tæki sem kalla mun á mikla þjón-
ustu og vinnuafl af svæðinu, og
auk þess þarf að huga að frekari
ÁLVER f REYÐARFIRÐI
Lýsa þarf betur en gert er áhrifum bygg-
ingu álvers á aðrar atvinnugreinar í land-
inu, segir Hagfræðistofnun.
miklum framkvæmdum, muni
hafa á atvinnulíf á Austurlandi.
Hagfræðistofnunin segir verk-
efnið gríðarstórt á íslenskan
mælikvarða, og að það muni hafa
mikil áhrif á íslenska hagsveiflu.
Þess vegna kunni að þurfa að
grípa til mun meiri aðhaldsað-
gerða en Þjóðhagsstofnun geri
ráð fyrir, og svo geti farið að
Noral-verkefnið verði ekki viðbót
heldur komi að verulegu leyti í
stað annarrar starfsemi. Áhrifum
á aðrar atvinnugreinar í landinu
þurfi því að lýsa betur, m.a. vegna
þess að kannanir bendi til að
framleiðni annarra atvinnugreina
geti vaxið hraðar en álframleiðsl-
unnar. Grípa þurfi til verulegra
aðgerða til að „kæla hagkerfið"
m.a. meiri innflutnings vinnuafls
en gert sé ráð fyrir.
I áliti efnahagssérfræðingana
segir að losun Reyðaráls á koltví-
sýringu rúmist innan þess
„kvóta“ sem felist í hugsanlegu
sérákvæði Kyoto-bókunarinnar,
en þó gangi verulega á hann.
Hafa beri í huga að þegar þær
heimildir verði uppurnar muni
frekari uppbygging stóriðju
verða háð því að fyrirtæki afli sér
losunarheimilda með tilheyrandi
kostnaði. Þá komi það á óvart að
ekki sé gert ráð fyrir sérstökum
mótvægisaðgerðum vegna losun-
ar gróðurhúsalofttegunda, t.d.
með bindingu í skógrækt. Loks er
sagt að álver Reyðaráls verði rek-
ið á fullum afköstum á fjármögn-
ungartímabilinu sem er 12- 14 ár,
óháð ytri aðstæðum, en ekkert sé
rætt um hver beri hugsanlegan
halla að lokum. ■
CEIR A. GUNN-
LAUGSSON
Hefur trú á að það
sé ekki óleysanlegt
verkefni að lina
„timburmenn" á
Austurlandi.
Hagfræðistofnun Hí skilar auðu um
Kárahnjúkavirkj un:
Illmögulegt að meta
kosti og galla
landsvirkjun „Engar upplýsing-
ar er að finna í skýrslu Lands-
virkjunar um áætlaðan stofn-
kostnað Kárahnjúkavirkjunar
og verð á seldri orku,“ segir í
niðurstöðu álits Hagfræðistofn-
unar Háskóla íslands til Skipu-
lagsstofunar, vegna umhverfis-
mats Landsvirkjunar á Kára-
hnjúkavirkjun. „Ekki er heldur
fjallað um óvissu og efnahags-
lega áhættu tengdri verkefn-
inu. Því skortir forsendur til að
meta efnahagslegan ávinning
af virkjuninni einni og sér. Þá
ákvað Landsvirkjun að meta
ekki til fjár umhverfisáhrif
Kárahnjúkavirkjunar,enda bar
henni ekki skylda tií þess. Af
þessari ástæðu er illmögulegt
að mynda sér skoðun á mati
Landsvirkjunar á kostum þess
og göllum að ráðast í virkjun-
ina.“ ■
ORÐRÉTT
Hvar varð
r
Utideildin úti?
UNGUNGAR „Þar til fyrir fáum
árum var rekin starfsemi á veg-
um Félagsmálastofnunar Reykja-
víkur (nú Félagsþjónustunnar)
undir nafninu Útideildin. Úti-
deildin var skipuð vel menntuðu
og reyndu starfsfólki sem fór um
götur bæjarins eftir að kvölda tók
og hafði samband við unglingana
á þeirra forsendum, þar sem þeir
spfnuðust saman hverju sinni..“..“
Útideildin þekkti púlsinn í bæn-
um, vissi hvernig ástandið var,
hvað klíkurnar voru að bralla og
hvað kraumaði undir niðri. Starfs-
menn hennar gátu því varað sam-
starfsaðila sína við þegar ofbeld-
isóveður var í uppsiglingu, þótt
ekki væri það þeirra hlutverk að
koma upp um einstaklinga á göt-
unni. Sömuleiðis áttu þeir gott
með að meta áhrif aðgerða stjórn-
valda borgarinnar á miðbæjarlíf-
ið. Af einhverjum ástæðum var
útideildin lögð niður fyrir fáein-
um árum.“
Séra Þórhailur Heímisson, fyrrum
starfsmaður Útideildar, í grein í Morgun-
blaðinu laugardaginn 7. júll.