Skuld - 23.10.1878, Qupperneq 4

II. ár, nr. 30.]
S K U L D.
Hio 1878.
358
sínu. — Ein er sú, að safna öllu pví,
er pá pykir fegrst úr skáldskap pjóð-
arinnar á öllum tímum; og virðist pá
eðlilegast að skipa niðr kvæðunnm eftir
cfni (aispctisk skipting), eins og t. d.
er gert í inni ágætu safn-bók enskra
ljóðkvæða, sem Dana hefir út gefið
(„The Household Book of Poetry“).
— Onnur aðferðin er sú, að safna
eftir pá höfunda, er með nokkru móti
mega til skálda teljast, pví einu, er
p á pykir hezt og fegrst af ljóðum
peirra; og virðist pá einsætt, að raða
eftir höfundum, og peim eftir aldri.
— J>riðja aðferð er sú, aðsafnaöllu
pví, er á sinni tíð hefir bezt og fegrst
pótt, að pví leyti, en slíkt má vita,
og pvi, sem einkennilegast or
eftir hvern höfund fyrir hann og öld
hans; og virðist einnig pá sjálfsagt,
að raða eftir aldri kvæða og höfundum.
In fyrsta af pessum aðferðum
hefireingöngu paðmark ogmið, aðsafna
í eitt í handhægt safn pví fegrsta,
som til er í pessari tegund hókmenta
pjóðarinnar, og eru slík söfn nytsöm
peim, sem eingöngu leita sér and-
legrar nautnar í fegrð skáldskap-
arins, og hafa pau pví eingöngu fagr-
fræðilega (aispetiska) pýðingu, — In
priðja aðferðin hefir pað mark og
mið eingöngu, að sýna smekk og ald-
arhátt pjóðarinnar á öllum tímum í
skáldskaparlegu tilliti, og pað einkum
með pví, að gjöra pað úrval úr kvæð-
um hvers höfundar, sem sýni al-
hliða-mynd af honum sem skáldi.
Slík söfn verða einkum nytsöm peim,
sem vilja afla sér yfirlits yfir pessa
grein hókmenia-sögunnar og fá hug-
mynd um skáldlega veru og pýðing
ljóð-höfundanna. — (|>að er auðvitað,
að lík söfn má gera af ritum höf-
unda í óbundnu máli). — Slík söfn
hafa fyrir pann, er stundar bókmenta-
söguna, líka pýðing eins og landa-
hréfin fyrir pann, er landafræði skal
nema, eða myndir úr náttúru-ríkinu
fyrir pann, er náttúrufræði vill stunda.
J>essi söfnhafapvíeinkum sögulega
og heimspekilega pýðing. — In
önnur aðferðin er (eftir kringumstæð-
um) meir eðr miðr heppileg samein-
ing heggja hinna.
Ljóða-söfn, lík pví, sem að ofan
er lýst, nefna útlendar pjóðir anpo-
logíur, er merkir orðrétt „blómsöfn“.
l>ví að menn hafa hugsað sér útgef-
endr slíkra safna, sem mann, er safn-
ar blómum í urtagarði skáldskaparins.
— En eins og vér vitum í daglogu lífi
að blómum er safnað í ýmsum til-
gangi, eins er pað í skáldskapnum. —
Sumir menn safna jarðarinnar hlóm-
um til að hinda úr skrautlega hringa
eðr blómvendi eðr annað fagrt og
yndislegt, og velja peir pau bló.m til
pessa, er litfegrst pykja og ilmbezt.
Eius fer sá að síuu lcyti að, sem velr
__________________35i) _____
eftir inni fyrstu aðferð, er vér nel'nd-
um. — En náttúrufræðingrinn les sér
hlóm í öðrum tilgangi; hann velr in
heztu sýnishorn tegundanna, og vill
eiga sýnisiiorn af pví, er vex undir
hverju himinhelti o. s. frv. — Sviplíkt
fer sá að, er velr eftir inni priðju að-
ferð.
Eigi nú að heimfæra til vorrar ís-
lenzku „Snótar“ pær kröfur, ervérhöfum
á vikið, og heimta að liún sé trúr speg-
ill pess, sem slíkum ljóða-söfnum,
eftir pví, sem að framan er ritað, er
ætlað að sýna, pá verðr dómr hennar
engan veginn vægr; pví hún liefir satt
að segja fá ’eðr engin einkenni pess,
að kvæðaval hennar sé gjört eftir
nokkrum peim reglum, er andans eða
hugsjónarinnar kröfur fyrirskrifa.—
Snót er engan vegin safn inna fegrstu
eða á nokkurn hátt merkilegustu ljóð-
mæla islenzkra skálda; í hana vantar
margt eða pó talsvert, af inu fegrsta
og merkasta; og hins vegar er yfrið í
henni af pví, sem óneitanlega verðr
að teljast til ins ríra í kveðskap vor-
um.
Onnur útgáfan var nú að vísu
auðugust af ómerkilegum leirhögum.
En að pað hafi eigi verið fegrðar-
kröfur eða yfir höfuð neinar kröfur
til innra gildis kvæðanna, er nokkru
sinni hefir ráðið valinu í „Snótar“-út-
gáfum, pað sést hezt á pví, að í 2.
útgáfu var slíkr urmull tekinnupp af
eldri kvæðum, sem útg. pví höfðu átt
kost á í 1. útgáfu; og er pó vart ætl-
andi, að pau kvæði hafi orðið fögr
á timabilinu milli 1. og 2. útgáfu. —
Nú í 3. útg. er aftr aragrúi úr feldr
af pví, sem var í 2. útg., og er pó vart
ætlandi, að pau kvæði hafi öll orðið
ófögr síðan 2. útg. kom út, hafi
pau vcrið fögr p á.
(Framh. næst).
F II É T T I II.
Frá útlönduni.
Yér höfum fengið hréf og hlöð
til 19. sept. og er par fátt fréttnæmt í.
Ið lielzta er petta:
Jjýzkaland. ]>ar mun pað pykja
helzt tíðinduin taka, að Doktor Nobi-
ling, sá er síðast veitti Yilbjálmi keis-
ara inum gamla og sigrsæla bana-
tilræði, lézt úr áverka peim, er hann
fékk, er hann vildi ráða sjálfum sér
bana rétt eftir tilræðið við keisarann.
Andlát hans varð i öndverðum septem-
her, og höfðust engar sagnir af hon-
um, er að pví lyti, íiverjir verið mundu
hafa fleiri í banaráðum við keisara.
Yfir höfuð pykir pað víst og sann-
að, að Dr. N. hafi verið sósialisti að
skoðunum; en als ósannað og óvíster
pað, að sósíalistar hafi nokkurn pátt
átt í fjörráðunum. — Engu að síðr
vildi stjórnin nota pað færi, er in tvö
banatilræði við keisarann í sumar huðu
_________ _ 300 ____
henni, til að kenna petta sósíalistum,
og sæta lagi til að fá strangari lög-
vörnum fram komið gegn peirra kenn-
ing. Bar stjórnin pegar í sumar upp
frumvarp fyrir löggjafarpingið um að
takmarka samkomufrolsi og ritfrelsi
sósialista um hríð. Inn frjálslyndari
ílolckr á pingi, sein Bismarck átti pó
einmitt helztu stoð undir í pinginu,
varð pó á móti pessu; sögðu, senx
skynsamlegt var, að hætt væri við að
slíkum takmörkunum yrði beittvið fleiri,
en sósíalista, ef pær yrði í lög leidd-
ar; enda væri sá tíðarandi nú, að lítt
mundu skoðanir, hverjar sem væru,
verða hældar með sporhundum lögregl-
uvalds og kúgun, enda mundi pað
sízt miða til að hefta xithreiðslu só-
síalista-kenninga, að gjöra fræðimenn
peirra og forvígisnxenn að píslarvott-
um skoðana sinna; svo væri og sósíal-
ista-kenningar nú fluttar af prófess-
órum frá kenslustólum ýmsra liáskóla,
og væri pá ránglátt að meina embætt-
islausum mönnurn pað málfrelsi, sem
cigi pætti sampýðilegt við vísindalegt
kennifrelsi, að svipta pá menn, er pó
væri launaðir af stjórninni.
(Framh. næst).
Auglýsingar.
— Auglýsing a-verí) (hvert letr sem er):
lieill dálkr kostar 5 Kr.\ hver 1 |mml. af
lengd dálks: 50 Au. Minst auglýsing: ÍHÍAu.
Auk peirra hóka, sem cg hefi
áðr haft til sölu og upp eru taldar í
17.—18. nr. „Skuldar“ p. á., liefi ég
nýfengið pessar hækr:
„Snót“, 3. útgáfa með mörgum
nýjum kvæðum.
Matreiðslubók þóru Jónsdóttur;
Afmælisgjöf handa unglingum;
Stafrófskver.----Allar pessar
hækr eru bundnar.
— Nú liefi ég og sumt bundið ííf
hókunum peim í sumar.
— Ennfremr hefi ég fengið til sölu:
Réttritunarreglur V a 1 d i m a r s
Asmundarsonar. handhægt kver og
lítið, sem hver maðr ætti að eiga. —
Kostar 50 Au.
— Ég hefi og til sölu:
SÁLMASÖNG8BÓK
með prem röddum
eftir Pétr Huðjónsson.
Hún kostar 4 Kr. heft, en fæst líka
í handi.
—- Loksins hefi ég og fengið
LANDABRÉF
yfir allan heíminn með náttúrufræðis-
legum og pjóðfræðislegum myndum.
Verð 2 Kr.
— J>au tíjúga út, svo pú færð ekk-
ert í haust, ef pú kaupir pau ekki
str ax.
— Ég hefi líka vasahækr fyrir 50 An.
Jón (Maí'sson
á Eskifirði.
Eigandi og ritstjóri: JÓIl ÓlafsSOIl.
Prentsmiðja „Skuldar11. Th. Clémentzen.