Skuld - 02.05.1879, Blaðsíða 3

og 40 arka strerðin stóð aldrei lengi (út árið),
svo að Skuld er e n n, bæði að arkafjölda og
letrmergð, stærsta blaðið. Síðan um nýár
(1879) er hún líka tiltöiulega ódýrust, ogfyrr
e n )) á hefir hún e k k i talið sér þ a ð til gi ldis
Ritstjóra Nf. viljum vér í bróðorni beuda
á sem gömlum vini vorum, að þó hann sé
enginn ritsnillingr sjálfr og hafi ekkert frá
eigin brjósti í blað sitt að láta, þá hefir hann
æruverðar hærur að bera og heiðarlegs mann.
orðs að gæta, og ætti hann að varast að bletta
það með því, að hieypa bak við það skjól
hverjum óvönduðum manni, sem langar til að
kasta saur á aðra en leyna nafni sínu. Hann
er of gamall maðr til þess og ætti að álíta
sjálfan sig of góðan til þess. Hann ætti að
yfirláta Saurblaðinu slíkar aðsendingar þessa
mánuði, sem það á eftir að lifa, og útbyggja
sliku í lengd og bráð úr Norðanfara. Hann
má trúa oss til þess, Nf. tapar eigi vinsældt
um á því, að láta vera að prenta nafnlaus
aðkast að Skuíd eða öðrum. Ef hann sem
ritstjóri eða einhver annar nafngreindr maðr
hefir nokkuð að segja oss, þá sæmir það bezt
að þeir gjöri eins og vér gjörum: vér ritum í
voru eigi i nafni og heimtum ætíð nafnaföðr-
um sem skilyrði fyrir upptöku greina, ef beinzt
er að nafngreindum. Oss hefir boriztfjöldi af
skammargreinum nafnlansum til Norðanfara
og höfunda í honum, en vér köstum þeim
ætíð þangað, sem þær eiga heima — í eldinn.
fegar vér þykjumst ekki komasthjá að finna
að við Nf., eins og nú t. d., |>á hlaupum vér
vér aldrei í leyni, heldr höfum einurð til að
rita sjálfir.
F 11 É T T I 11.
Ú11 ö n d.
Vetr sá, sem nú er liðinn, liefir
verið inn harðasti viðsvegar um Norðr-
álfu, snjókomur, i'rost og ísalög með
mesta móti. Kaupí'ör bingað til lands
komust eigi almennt á stað frá Höfn
fyr en eftir 20. marz. Póstskip slapp
út pann 5. s. m. I vetr voru ísalög
svo í Byrarsundi, að keyra mátti milli
'Sjálands og Svíarikis á ísi.
Atvinnuleysihefir verið áNorðr-
löndum og Englandi, bankahrun, fjár-
hrögð og verzlunarprettir að vanda.
tílasgo-vv-hankinn (í Skotlandi) varð
gjaldþrota í haust (einn meðal fleiri),
og eru sumir af forstöðumönnum hans'
(Taylor, Inglis o. fl.) dæmdir í tukt-
liúsið skemri og lengri tíma fyrir óráð-
vendni í síjórn bankans, fölsun reikn-
inga o. s. frv.
líaniuörk. í haust urðu pau tíð-
indi á St. Croix, eyju*í 'Vestr-Indíum,
sem Danir eiga, að svertingjar gjörðu
par uppreisn; drápu peir að vísu fáa
(tvo eða svo), en brældu og brendu
bygðir og verkfæri og alt fémætt fyrir
mörgum eyjarskeggjum. Varð skaði
sá fjarska stór, svo að horfði til hall-
æris og jafnvel að nýlendan legðist í
eyði að nokkru leytj, ef eigi yrði bót
á ráðin með fjárhjálp. Danir hafa
löngum af pví gortað, að peir hafi geng-
ið í hroddi pjóða með að hætta præla-
haldi og gera svertingja frjálsa; en
hað er nú á daginn komið, að svert-
mgjarnir á eyjum peirra eru frjálsir
iiezt að nafni, enhálfgjört í prældómi
í rauninni, sem bezt sést á pví,
pótt peir heiti frjnlsir vinnumenn og
megi ráða sig í vist, pá er kaup peirra
ákveðið með lögum (hæst 70 aurar um
daginn), og fékst eigi hreyting á pví,
og pað pótt árgæzka væri á eyjunum.
En auðsætt er, hvers kyns frelsið er,
pegar svona er á statt. Mun pví
mörgum virðast, sem svertingjar heri
eigi einir alla skuld af upphlaupinu,
heldr stjórn Dana á eyjunum og með-
ferð muni eiga meiri skuld á pví, er
svona fór. — En stjórnin í Danmörku
varð að vinda bráðan bug að, að létta
tjónið par á eynni. Uppskera var
mildl í vændum (af sykri o. s. frv.)
en verkfæri, hús og bjargir aðrar
brent og eytt, og leitaði stjórnin til
ríkispingsins um veiting á mikln fé
(1 200 000 Kr.) til að bæta tjónið.
Jpingið (vinstri menn) vildi pví að
eins veita féð, að rannsökuð yrði til-
drög uppreistarinnar og stjórnaratbæfi
alt par á eyjunum, mundi par sitthvað
seyrt vera; pessum og öðrum skilyrð-
um, er peir settu, vildi stjórnin eigi að
ganga, og má vera að húnhafi ætlað,
að pá yrði of mörgum ljósum lýst
að „vinnuhjúareglugjörð“ sinni („Ar-
bejderregulativ“) frá 1848 og fram-
kvæmdarstjórninni vestr par. Tók hún
pað pví ráðs, að hún sleit pingi með
kgsbr. 10. desbr. f. á., og boðaði 13.
s. m. til nýrra kosninga, og fóru pær
fram 3. jan. bvervetna (nema á Fær-
eyjum 12. niarz.) — Aðr en fólkspingið
var rofið, var flokka-magnið par svo,
að hægri menn (stjórnarsinnar) voru
36, meðallióí’s-vinstri (tíokksmenn Hol-
steins Hleiðru-greifa) 39, en Bergs-
menn (yztu vinstri) 32, 4 voru utan-
floklca (meðalhófs-mönnum næstir), og
formaörinn (Krabbe) eigi með talinn.
En nú síðan á ný var kosið eru bægri
menn orðnir 37, Bergs - vinstri menn
35, en Holsteins - vinstri 28; 2 teljast
utan flokka (Dr. Winter og Bajer rit-
stjóri), en munu veita Holsteins-ílokki
til atkvæða. jpóttist pví hægri flokkr
eiga sigri að lirósa, er peim jukust
atkvæði, og reyna peir alt til að sundra
inum tveim vinstri flokkum, sem ann-
ars eru svo langsterkastir, ef peir
fylgjast að. En misjafnlega fengin
lítr út að sum atkvæði, liægri manna
séu, pví að 6 pingmenn peirra, póttu
kosnir með svo tvísýnum brögðum, að
frestað var að sampykkja kosning
peirra, en petta átti sér að eins stað
um einn úr vinstra flokki.
Báðgjafastjórnin danska, sem nú
fer að verða pví vön, að taka alpýðu-
fé án laga, pegar hún fær eigi laga-
leyfi til pess hjá pinginu, brá sér að
og veitti purfaraönnum sínum á St.
Croix V2 millíónar lán, en ærið fé
hefir til eyjarbúa gefizt frá Danmörku
af frjálsum samskotum manna.
Hertoginn af Cumberland (sonr
konungsins sáluga af Hannover, er
Prússar ráku frá völdum) og J>yri
konungsdóttir voru pússuð í hjóna-
band í Höfn á laugardaginn fyrir jól
í vetr. Hertoginn er í miklum fjand-
skap við Prússa, pví bann hefir með
engu móti viljað afsala sér erfðarétti
sinum til ríkis í Hannover; hafa Prúss-
ar haldið 50,000 Kr. af eigum hans
fyrir honum. Nú er hann trúlofaðist
í liaust leitaði hann samkomulags um
að fá fé sitt fram selt; en sá varð
endir máls, að hann vildi eigi selja
erfðarétt sinn af hendi, en Prússar
hirtu skildingana fyrir fult og alt og
gjörðu upptækt. — Vel var hertogan-
um fagnað í Danmörku, sem von til
var; en jajóðverjum pótti sá fögnuðr
úr hófi keyra og kváðu Danisýnahér
sem oftar, yfir hverjum hug peir byggi
til ins pýzka keisaradæmis; illyrtu
danskir og pýzkir blaðamenn hvorir
annara stjórn og pjóð, sem peirra er
löngum vandi, og varð úr inn versti
rígr. Kom nú upp úr kafinu annað,
er Dönum pótti meiri tíðindum og
verri sæta.
Siðan danska stríðið siðasta hefir
mikið verið klifað á „§ 5,“ (o: „fimtu
grein“) samningsins, sem gjörðist í
Prag milli Prússa og Austrríkis-manna;
í peim samningi afsöluðu Austrríkis-
menn sér í hendr Prússum réttinum
til landa peirra, er peir höfðu háðir
af Dönum unnið í stríðinu við pá.
En i „5. gr.“ var svo til skilið, að
íbúar Norðr-Slésvíkr skyldu atkvæði
um greiða, hvoru ríkinu peir vildu
heldr til heyra, Danmörku eða Prúss-
landi, og skyldi Prússar skyldir að
skila Dönum aftr Norðr-Slésvík, ef
svo félli atkvæði landsbúa sjálfra.
j>að var Napóleon III. Frankakeisari,
sem fékk komið pessari grein inn í
samninginn til hags Dönurn. Siðan
iiafa jpjóðverjar dregið uppfylling lof-
orðsins á alla lund, pótt ýmis vand-
kvæði á, og helzt svarað Dönum pví,
sem satt er að vísu, að samningr pessi
var milli Austrríkis og Prússa, en eigi
milli Dana og Prússa, svo að Danir
væri hér eigi málsaðilar, heldrAustr-
ríkismenn, pví poim hefði loforðið gefið
verið en Dönum eigi. Engu að síðr
hafa Danir jafnan klifað á „5. gr.“
og sett alla von og traust til pess,
að einhvern tima yrði pað skilyrði
upp fylt.
Nú í haust sætti Bismark lcarl
lagi og samdivið Austrríkisstjórn um.
að hún gæfi Prússum eftir uppfylling
pessarar „5. gr“, Kvað paðpægileg-
ast að verða pannig á löglegan liátt
laus við skuldhindinguna. tíáfu Austr-
ríkismenn pað eftir. Alt fór petta
leynt framan af, og varð eigi liljóð-
bært fyrri en í vor, pegar rifdeildin
út úr hertoganum stóð sem hæst.
Settu ýmsir pað i samhengi fyrst og
sögðu að |>jóðverjar hefðu sætt lagi
að gjöra petta í hefndarskyni; enpað
S K U L I).
134
III. ár, nr. 11.]
133
t»/, 1879.
135
að