Skuld - 10.04.1880, Blaðsíða 1

■8 1
a &
P
J2
S ’S
5 ð
S © .
^ _ö f-*
a .os I
a> -*-■
Ö -S r*
- o
03 rj V
‘Sb S •
<D H
►
P3 _
7l
GO M
a §<■£
C3
§ bC
2 <D
rM ra
1
i 'S
k u I
1 8 8 0.
rj; x- M
W o* CD P | B Áv £ •-í B' p
P ct> £ § CK}
<c P* p' $ P B
'77 O cp <§
& œ P UB <T> CT>
6 er ■"
2 ^
o
* 3
5 oq
t t»r p
p p
j C2
o O
e, CJQ
IV. árg. ESKIFIRÐT, LAUGARDAG, 10. APRÍL. Kr. 105.
49 50 51
HTnFBÓBP*.
ið nýja blað af Akreyri, sem peir
Einar Ásmundsson, alþingis-
maðr í Nesi, ogBjörn Jónsson
yngri, prentari á Akreyri, gefa út, er
30 nr. um árið í sama broti og „Skuld“
og kostar árgangrinn 3 Kr. — Fróði
byrjaði við nýár 1880. — Blaðið fæst
á Eskifirði hjá Jóni Ólafssyni
ritstjóra. — Hver sá, sem vill kaupa
nokkurt norðlenzkt blað, ætti að kaupa
„Fróða“ ! „Fróði" verðr frjálslynt,
stefnufast og efnisríkt blað!
Fyrstu '5 nr. pessa árg. eru komin
til mín og geta lystkafendr fengið að
sjá pau.
Jón Ólafssou á Eskifirði.
Til þingmannaefna!
að er í ráði að haldinn verði fundr
í vor um almenn pjóðmál bæði
fyrir Suðr-og Norðr-Múlasýslu; erog
til hugsað, að reyna að halda pá um
leið prófkosningar í pessum sýslum.
J>að er álitið mjög æskilegt, að peir,
sem í huga hafa að gefa kost á sér
til pingkosninga í haust, léti kjósend-
um skoðanir sínar í ljósi við petta
tækifæri, og væri enda æskilegt, að
kjósendr fengi sem fyrst að vita, á
hverjum peir eigi von sem pingmanns-
efnum. Fundartíminn verðr boðaðr
fyrirfram og eins fundarstöðvar, en
líklega verðr petta fyrir eða um miðj-
an júní. Væri pví gott, að pingmanns-
efni vildu fyrir pann tíma gefa sig
fram í „Skuld“, eða í öllu falli sjá
til að gefa sig fram á fundi.
*
* *
Út af framanskrifaði áskoran skul-
um vér geta pess, að tilkynningar frá
pingmannaefnum til kjósenda skoðum
vér sem a 1 m e n n mál, en eigi sem
auglýsingar, svo að vér tökum pær
ókeypis í blað vort. — Oll framboð
frá pingmannaefnum um alt land
og yfirlýsingar um skoðanir peirra
birtum vér með ánægju í „Skuld“.
R i t s t j.
FBÉTTIB.__________
Ú 11 ö n d.
— Rússland. J>að er ofr-tíðinda-
lítið frá útlöndum í pessari tíð. Af
öllum löndum er Rússland pað, sem
einna mesta eftirtekt vekr nú sem
stendr.
Jpað er óhætt að fullyrða, að eng-
in sú pjóð, sem eigi er kölluð hreint
og beint villipjóð, er svo mentunar-
laus eins'og rússneskapjóðin. Harð-
stjórnin og mentunarleysið haldast
par svo í hendr, að ótrúlegt má virð-
ast. — J>að má segja [að bændalýðr-
inn eða alpýðan par í landi sé í pví
helzt frábrugðin skynlausum skepnum,
að hún hefir mál, klæðist fötum,
gengr á tveim fótum og drekkr brenni-
vín. — Aðallinn rússneski og em-
bættismennirnir (að pví leyti sempeir
eru innlendir) hafa að vísu fengið á
sig inn ytri gljáa pjóðmenningarinnar,
en hugsunarháttrinn og siðferðið er
villudýranna. Evrópa hefir málshátt,
sem svo hljóðar: „Dustaðu rykið af
Rússanum, pá sérðu Kósakkann.41
J>ar með hafa menn viljað tákna pað,
að prátt fyrir alla eftirstæling eftir
siðuðum pjóðum í ytri háttum, pá sé
sálin óbreytt undir — sál slafneskr-
ar villupjóðar. Embættismenninnir eru
böðlar og mútuprangarar, réttvísi ekki
til í stjórninni allri hvorki hátt né
lágt. Lög liafa ekkert að segja, að
minsta kosti ekki gagnvart peim, er
lítið eiga undir sér. J>að parf hvorki
málsókn né dóm til, að senda fólk
púsundum saman í prældómsútlegð til
Síberíu; umboðsvaldið hefir vald til
slíks án allra rannsókna. Blöðin eru
múlbundin eins og liundar í heitu
löndunum eru í hundadögunum. Lög-
reglustjórar lesa alt, áðr en pað [er
prentað, og stryka út hálf eða heil nú-
mer með einum pennadrætti, 'ef peim
sýnist svo. Blöðin fá ekki einu sinni
að segja aðrar fréttir, en pær, sem
stjórninni eða embættismönnum henn-
ar póknast.
Alt fram að síðustu tímum 'fékk
enginn að ferðast úrlandi, nema fyrir
sérlega náð, svo öll pjóðin var gjör-
ókunnug álfu vorri og allri mentun
hennar. Reyndar getr keisarinn enn
bannað hverjum pegna sinna, sem hann
vill, að fara utan, en pó eru núutan-
landsferðir farnar að tíðkast meira
meðal ungra manna af aðalsstéttinni
og borgarastéttinni. Rússneskir að-
alsmenn ferðast nú til Parísar og ann-
ara staða í Norðrálfu, og rússneskir
stúdentar sækja til ýmsra háskóla í
Norðrálfu, enda rússneskarkonur sækja
til háskólanna í Schweisz og hlýða par
fyrirlestrum og taka par lærdómspróf.
Stundum hefir pá stjórnin fengið hjart-
veikisflog af pví, að námið mundi ekki
sem hollast, og hefir pá stundum skip-
að peim öllum með harðri hendi að
hverfa heim pegar. J>á lætr stjórnin
pað varða sig, hver útlend rit og blöð
að pegnar hennar kaupi og lesi. Bann-
ar hún lestr allra peirra blaða, er
henni pykja of frjálslynd, og leggr
harða hegningu við, ef pau sé flutt inn
í landið. Með pessu ávinnr hún pað,
að engin útlend rit og blöð eru jafn-
mikið lesin í Rússlandi, sem pau, er
forboðin eru; pví menn hafa par, sem
annarstaðar í heiminum, löngun eftir
forboðna eplinu, og hafa ótal ráð til,
að lauma pessum ritum inn í landið.
J>að er nú engin furða, pótt æsku-
mönnum frá öðru eins villimannalandi
hafi orðið starsýnt á frelsi Korðrálfu-
pjóðanna sumra, og pótt peir hafi
orðið helzt til næmir á blóðugar stjórn-
leysiskenningar jafnaðarmanna eða pó
heldr sameignarmannanna frakknesku.
pað er ekkert óeðlilegt, pótt æskulýðr-
inn rússneski af inum heldri flokkum
hafi orðið auðleidclr á ýmsa afvega og
auðnuma á ýmsar óproslcaðar kenn-
ingar.
Frelsishugmyndirnar hafa gagn-
tekið inn rússneska æskulýð af borg-
ara- og aðals-stéttinni, sem notið hefir
betra uppeldis en alpýðan. Reyndar
eru pað óstjórnar-hugmyndir, fremr en
frelsishugmyndir, sem fylla sálir inna
svo nefndu „Nihilista“ í Rússlandi.
En pó er líka mjög ýkt um petta,
einkum í hrákasleikjublöðum hirðanna
í Norðrálfu.
En svo mikið er víst, að pó margir
inna ungu manna, er fylla flokk Nihi-
lista, sé hálfærðir af æðis-kenningum,
pá eru líka prýðilega mentaðir menn
og frelsisvinir peirra á meðal, og
margir tignir menn af æðstu stigum
munu vera á peirra máli. pað er
hægt að áfella pessa menn, kalla pá
æðisgengna blóðhunda, af pví peir
myrða böðla sína og pjóðarinnar og
hlífast eigi við morðbrennum og hvers
kyns hryðjuverkum. — pað er fjarri oss
að vilja verja nokkur glæparáð eðr spill-
virki, pótt í frelsisins nafni sé framin. En
af pví vér sjáum, að öllblöð vor bergmála
liugsunarlaust formælingar og skamm-
ir um Nihlistana eftir hægriflokks-
blöðum Dana, pá pykir oss vert að
geta pess, að pó Nihlistar sé sannar-