Skuld - 02.07.1880, Page 7

IV. ár, nr. 112.—113.]
S K U L D.
117
[2/, 1880.
115
hétu að gera kost á sér sinn í
hvorri sýslu. [jNTiðrl. næst].
F '11 É T T I B.
Útlönd.
Englaml. A fundi, er Gladstone
hélt í Midlothian á undan kosningum,
fór hann peim orðum um Austrriki
meðal annars, að öll sagan sýndi pað
fyrr og síðar, að hvar sem ófrelsi og
prællyndi hefði öðru megin verið, pá
hefði Austrríki ávalt verið á sama
bandi svo sem forvígiskempa pess; og
mörgum fór hann fleirihörðum orðum
og hæðilegum um Austrriki, og munu
margir játa, að hann hafi helzt til satt
mælt. En er hann var forsætisráð-
herra orðinn að afloknum kosningum,
pá lét sendiherra Austrrikis í Lund-
únuin Karolyi hann vita, að sinn herra
keisarinn af Austrríki hefði lesið tölu
hans og pættist með sinni stjórn pung-
lega móðgaðr, svo hann mætti eigi svo
búið pola hans ilt ámæli. — Reit
Gladstone pá bréf til sendiherrans,
kvað pað margt mælt í hita við kjör-
deilur, er forsætisráðherra Englaríkis
mundi aldrei mælt hafa sem slíkr;
kvaðst annars bygt hafa unnnæli sín
að nokkru leyti á fregnum um fram-
komu Austrríkis í seinni tíð, er hann
liefði síðar að raun komizt, að rangar
væri. Vildi hann pví kalla pað aftr
alt, er meiðandi væri Austrrikis-keis-
ara og hans stjórn, og vænti hann að
Austrriki og England mættu samhend
verða um tilhlutun pjóðmála álfunnar,
bað annars keisarann forláts á gífr-
mælum sinum og mælti til vinfengis
við Austrríki. Bréf petta lét hann
birta í blöðunum, og bað sendiherrann
tjá sínum herra keisaranum innihald
pess.
Austrríkiskeisari varð harla ánægðr
við bréfið, og mæltu pað mörg blöð
Austrrikismanna, að Gladstone færi
sem heiðrsmanni. En pað er kom til
enskra blaðamanna, pá var par alt
annað liljóð í bjöllunni. Mótstöðu-
menn Gladstones (Tory-menn) kölluðu
liann gjört hafa sjálfum sér og öllu
Englandi fulla svívirðing. Flokksmenn
Gladstones létu eigi svo rnikið um
mælt, en féll pó illa bréfið mörgum
hvcrjum.
í haust er leið, hafði ráðaneytið,
cr pá var, gefið í skyn, að Afghana-
styrjöldin mundi ekki purfa að kosta
ríkissjóð Engla neitt; fjárhagr Ind-
lands stæði með peim blóma, að út
liti fyrir, að Indlands fjárhirzla gæti
greitt allan kostnaðinn af stríðinu. Nú
er pað kom fram, að heldr en ekki er
tómahljóð í Inclversku buddunni í ár,
_______________ 116_____________________
svo að tekjur ná eigi útgjöldum, livað
pá heldr að afgangr sé til herkostn-
aðar-lúkningar, pábrá mörgumíbrún.
Einn inn nýi ráðherra Fawcett sagði
á pinginu, að Beaconsfields-ráðaneytið
hefði dregið pjóðina á tálar „mót betri
vituncl“ (— hann hefir náttúrlega ekki
verið búinn að lesa einn ónefndan
landsyfirréttardóm frá 1879—); sagði
hann, að auðvitað hefði ráðaneytið
hlotið að vita, hversu hagrlndlands
var. En Bisraelis-ráðherrarnir göralu
risu upp öndverðir; kváðu skýrslu um
hag Indlands, er sýnt hefði tekjuhall-
ann, fyrst hafa komið sér í hendr
eftir að peir höfðu gefið pað í skyn
á pinginu, að hagrinn stæði svo vel
sem ætlað var. Fawcett ráðherra varð
pví að taka orð sín aftr og beiðast
afsökunar. J>ótti mörgum petta leitt
fyrir ráðaneytið, að fyrst forsætisráð-
herrann og svo póstmálaráðherrann
slcyldi verða fyrir pessu hvor rétt á
eftir öðrum. — Styrjöldin við Afghana
hefir til pessa kostað Engla 10 millí-
ónir punda (180 mill. króna) og kostar
’/2 millíón punda (9 mill. króna) fyrir
mánuð hvern, sem líðr. Whiggar horfa
oftast í skildinginn og er pað pví full
alvara innar nýju stjórnar, að reyna
að binda enda á stríð petta svo fljótt
sem unt er.
Gladstone hefir beint miklum á-
liuga að Tyrkjanum og hans málum,
síðan hann tók við stjórn. Er sá einn
aðalmunr í afskiftum hans og Beacons-
fields af utanríkismálefnum, að pótt
beggja mið sé reyndar að sporna við
útpenslu Rássaveldis, pá vildi Beacons-
field gjöra petta með pví, að halda við
lýði velcli Tyrkja í Evrópu, og sporna
við að löncl pau, er undan Tyrkjum
gengju, yrðu sjálfstæð, pví pá óttað-
ist hann pau yrðu Rússum að bráð
eða of meðtækileg fyrir rússneskum
áhrifum, heldr vildi hann veita peim
sjálfræði talsvert og enda sem mest,
en pó undir yfirforustu Tyrkja, eða
sumpart undir handleiðslu vestrpjóð-
anna. En Gladstone hefir andstygð á
Tyrkjanum og öllu hans „barbaríi“ og
vesalmensku; vill hann útrýmahonum
úr Evrópu, en láta lönd hans falla
sum til Grikklands (eftir som pjóðerni
segir til), en sum verða að sjálfstæð-
uin ríkjum. — Gladstone hefir nú
skorað á öll stórveldi Norðrálíu, að
pau verði samtaka Englandi um, að
ganga liart að Tyrkjum með, að peir
uppfylli Berlínarsáttmálann í öllum
greinum.
Nú hefir England og bundizt fyrir
pað (fyrir áskoranir Frakka?), að
haldinn verði annar ríkjafundr (Con-
gress) til framhalds Berlinnar-fundin-
um í fyrra. Skal par ákveðaumtak-
mörk Grikklands, eða með öðrum orð-
um, fastsetja hve mikið land skuli af
Tyrkjum tekið og lagt undir Grikk-
lancl. Höfðu nærfelt öll stórveldin tek-
ið undir petta, er síðast fréttum vér
(12. júní höfum vér séð norsk blöð
síðast) — og er ætlað að fundrinn geti
orðið í sumar.
— Suðr-Ameríka. Peru hefir nú
beðið fullkominn ósigr. Chili-herinn
hefir náð borginni Tacra á sitt vald.
— Rússland. Loriz Melikoff hefir
hingað til pótt fara vel og vitrlega
með einræðisvald sitt. Hann hefir
leyst mörg hundruð manna úr Síberíu-
prældómi og úr fangelsi. Hann beitir
yfir höfuð mildi í hörku stað, og sýn-
ist pað að hafa góð áhrif, par sem
ekkert bólar í síðustu tíð á morðum
og illræðum. Hann reynir og að friða
in ýmsu ólíku pjóðerni, sem eru innan
endimarka Rússaríkis og sem áðr hafa
verið ofsótt af stjórninni. jpannig hefir
hann nú í hyggju að fá upphafið bann
pað, er fyrir 10 árum kom út gegn
pví að prenta mætti noklcurt rit á
„lítil-rússnesku“. — Pólverjar hyggja
og gott til aðgjörða Melíkoffs og vænta
frekari hlynninda en lengi hafa peir
liaft fyrir pólska tungu.
— 3. p. m. andaðist keisara-
drotningin af Rússlandi.
— líorðr-Ameríka. Flokkarnir í
Bandaríkjunum liafa nóg að gjöra að
korna sér saman um, hverjum hvorir
skuli fylgja til næstu forseta kosninga
í vor. — Bandavaldsmenn (republi-
cans) héldu fulltrúa-fund í Chicago
til að velja forseta-efni. Eftir 36 at-
kvæðagreiðslur varð pað ofan á 8. p.
m., að G a r f i e 1 d ráðherra frá Ohio
var valinn. Honum skulu pví banda-
valdsmenn fylgja við næstu kosningar.
Ríkjavalds-menn (democrats) hafa enn
eigi valið sér forseta-efni.
— Noregr. í stjórnarskrá Norð-
manna er sú ákvörðun, að ráðgjafarnir
hafa eigi aðgang að fundum stórpings-
ins, eins og ráðherrar pó hafa í flest-
um pingfrjálsum löndum. Kom stjórn-
in pegar á fyrstu frelsisárum Noregs
fram með tillögu um, að fá pessu breytt
og veita ráðgjöfunum aðgang að pingi
og leyfi til að taka par til máls.
Frelsisflokksmenn voru pessu pá mót-
fallnir, og óttuðust, að ráðgjafarnir
mundu fá of mikil áhrif á bændr, er
peir ætluðu verða mundu stjórninni
helzt til leiðitama með pessu móti;
féll pað mál svo niðr um hríð. Stóð
svo unz Jóhann Sverdrup var orð-
inn forvigismaðr frelsismanna í Nor-
egi. J>á kom hann í’ram með pá til-
lögu, að veita ráðgjöfunum aðgang að
pinginu. Sampykti stórpingið pessa
breyting á stjórnarskránni pá; en nú