Skuld - 25.08.1880, Blaðsíða 4

IV., 121.]
8 K U L I).
[25/8 1 880.
214
Heimskringla.
(Smágreinir eftir útl. blöðum og tímaritum).
Nýjustu rannsóknir Kudolf
Falbs. — Fyrir premr árum eða svo
fór pjóðverskr stjarnfræðingr nafn-
kendr borg úr borg í Norðrálfunni
og hélt fyrirlestra í ekki færri en 50
bæjum. Fé því, er liann vann sér inn
með fyrirlestrum sínum, varðihanntil
ferðakostnaðar handa sér til að ferð-
astítvö ár til Suðr-Ameríku-ríkjanna
Chili, Bolivia og Peru; þar er eld-
fjallalína lengst í heimi (700 mílna
löng), og par vildi hann framhalda
rannsóknum sínum um orsakirjarð-
skjálfta og fullkomna pær. Sú er
skoðun Falbs, að jarðskjálftar komi
afeldgosumíjörðniðri, sem eigináyíir-
borði jarðar; en pau eldgos orsakast
af kólnun og samherpingi jarðlíkam-
ans, er setja í hreyfing pau eldbráðin
efni, sem enn finnast í iðrum jarðar.
Aðdráttarafi sólar og tungls hafa nú
áhrif 4 in fijótandi efni í iðrum jarð-
arinnar eigi síðr en á hafið og gufu-
hvolfið, og par af leiðir, að jarðskjálft-
ar koma fram nokkuð reglubundið.
J>essi skoðunFalbs á jarðskjálftunum
hefir fengið merkilega staðfesting við
eldgos inna síðustu 10 ára, og hefir
Falb tekizt að segja fyrir jarðskjálfta
og tiltaka timann nákvæmlega. Bæði
á norðr- og suðr-hveli jarðar verða
jarðskjálftar tíðastir um 1. janúar, 1.
apríl og 1. október; verða pá áhrif
tunglsins sterkari, en ella, par eð jörð-
in er pá sólu næst. J>að pykir nú og
fullsannað af rannsóknum Falbs í
Chili, að tunglið hafi áhrif á regnmagn
og hagl og óveðr (og voru menn áðr
rétt horfnir frá peirri skoðun alment).
— J>ess má hér geta, að samkvæmt
pessari kenningu og eftir nákvæma
útreikninga hefir Falb fundið að inn
nafnkendasti jarðskjálfti, er sagangetr
um, nl. sá við Krists dauða, hafi virki-
lega átt sér stað, svo að sagan um hann
er áreiðanleg. Á föstudaginn 3. apríl
árið 33 hittist svo á, að almyrkvi var
á tungli og áttu pá sér í einu stað
allar pær orsakir, er jarðskjálfta mega
valda. J>ar sem guðspjallið segir, að
„grafirnar opnuðust41, pá átti líkt sér
stað í mikla Kiobamba-jarðskjálftan-
um 1797, er pau umbrot urðu í kyrkju-
garðinum, að nálega öll lík peyttust
upp úr jörðunni. — F1 ó ð i ð mikla
(,,Nóa-flóð“), er nálega allar pjóðir
hafa sögur af, segir Falb að muni
verið hafa 23. sept. árið 4000 f. Kr.;
áttu pá í einu Öll pau hlutföll sér
stað, er valda mega ofsaveðri og vatns-
flóðum. Ið sama rnu- <,(. . % e',? sér
stað 21. marz U-j'... •' og n
árið i> 3; munu pá vovL..;^ feikna-
flóð flauma yfir hnöttinn, jörð skelfa og
eldfjöll gjósa; pá munu „grjótbjörg
gnata, cn gífr rata“ eins og Edda segir.
215
SMÁYEGIS.
— Erlendis er pað víða siðr blaða,
að bjóða „premíur“ kaupendum sínum,
t. d. olíuprentmynd, úr, lceðjur og pví
líkt; er pað gjört til að hæna kaup-
endr að blaðinu. Einn blaðeigandi í
Yestrheimi hefir í sumar fundið upp
á nýjungu í pessari grein: hann býðr
hverjum, sem kaupir og borgar fyrir
fram einn árgang af blaði hans, k o n u
í kaupbæti eða premíu. Yngismeyj-
arnar hafa sjálfar boðizt fram, svo
útgefandann kosta premíurnar ekkert.
Vér höfum, pví miðr, ekki séð nafn
blaðsins, svo vér getum eigi leiðbeint
peim, sem kynnu að vilja kaupa einn
árgang og fá sér einapremíu. Meyj-
arnar hafa allar sent nafn sitt og
ljósmynd á skrifstofu blaðsins, og geta
kaupendr valið um meðan byrgðir
hrökkva til. Dálkar blaðsins eru fullir
af lýsingum á fegurð „premianna"; á
meðal peirra finnast „ungar ekkjur“,
„yngismeyjar 16 til 20 ára“, „afbragðs-
fríðar ’dömur’ 25 ára og eldri“.
Til Dhrr. Nordmæml!
I „Et par Bemærkninger“ til „den
islandske Sildefangstlov“, som Hr. Ke-
dacteur Jón Olafsson for nylig har
udgivet i Trykken, kommer han til det
Iiesultat med Hensyn til de saakaldte
Kundkast, at de maa bedpmmes efter
Jonsbogens Yragbalk Cap. 2, og at
der derfor ikke skal betales Landlod
af et Rundkast som ligger udenfor
(Tarnsætningspladsen (netlög), men
efter nævnte Lovsted var netlög „der
hvor en 20 Masker dyb Sælliundenot
har Bund ved Lavvande" osv.
Men dette Raisonnement er urig-
tigt og vildledende, allerede af den
Grund at Bestemmelsen om „netlög“
i Jonsbogen ved Forordn. om Jagten
i Island 20. Juni 1849 § 3 er for-
andret derhen, at „ligger Grunden ved
Sókanten, tilkommer Eieren Jagtret
paa Havet i en Afstand af 60 Favne
fra Land ud ad Soen til, beregnede
fra Ebbemaal i Springtid, eller fra
det Punct hvor Spen da staaer lavest,
hvilken Afstand udgjor hans Garn-
sætningsmaal11.
Men skjpnt et Rundkast ligger
udenfor „Garnsætningsplads“-linien, er
derfor aldeles ikke udelukket at der
af Fangsten skal betales Landlod;
hvis f. Ex. Rundkastnoten henlægges
til Torring paa Andenmands Grund,
eller Fangsten saltes der, skal der
utvivlsomt for den Benyttelse af Grun-
j den svares Landlod, og Landlod kjen-
Hes ikke anden end i')0 ai Fangsten.
— § 1 i Sildefangstloven sætter det
ikke som Betingelse for Indtrædelse
af Pligten til Ydelse af Landlod, at
der stænges op til Andenmands Grund,
Betingelsen er den naturlige: at An-
216
denmands Grund benyttes til Driften
af Sildefiskeriet.
Disse Bemærkninger har jeg ikke
villet tilbageholde, da jeg er bleven
vaer at ovenomtalte „Et par Bemærk-
ninger“ om Rundkast liave vakt en-
del Tvivl.
Eskifjord, d. 24. August 1880.
Jón Jolinseii.
Auglýsingar.
J>areð bólusótt geysar í Christianiu
í Noregi og líkl. víðar par, aðvarast
menn um ekki að hafa nein mök við
slcip, sem koma hingað til landsins frá
Noregi, og öllum hreppstjórum og um-
boðsmönnum með tilliti til siglinga
uppáleggst að skipa slíkum skipum
tafarlaust að sigla beina leiðtílEski-
fjarðar, hvar læknisrannsókn og sótt-
gæzla mun fara fram ef pörf gjörist,
og láta mig strax vita ef einhver ekki
vill hlýða. Sjá Stjórnartíðindi 1880,
B. deild, bls. 119.
Skrifstofu Múlasýslna 23. ágúst 1880.
Jón Jolinsen.
Hérmeð er skorað á erfingja
vinnukonu Ólafar Eyjúlfsdóttur, er dó á
Arnaldsstöðum í Fljótsdal pann 4. júlí
síðastl. að gefa sig fram og sanna
erfðarétt sinn fyrir skiftaráðandanum
í Norðrmúlasýslu fyrir næstkomandi
nýár.
Skrifstofu Norðr-Múlasýslu, 21. ágúst 1880.
Jón Johnsen,
(settr).
Ein eða tvær duglegar
stúlkur geta fengið vistir frá
september-byrjun til krossmessu.
Snúi sér til ritstj. „Skuldar“.
Ég verð enn að ítreka við
pá, sem skulda mér, að ég get
ekki lengr umliðið pá. Ég
bið I>ví alla, sem skulda mér,
hvort lieldr er eldri eða yngri
skuldir, að borga mér nú án
undandráttar eða tafar.
Eg er neyddr til
að heimta inn all-
ar skuldir mínar í
haust.
Jóu Ólafsson, á Eskifirði.
Eigandi ogritstjóri: JÓn ÓlafsSOlí.
Preptsmiðja ,.Skuldar“. Th. Clementzen.