Fróði - 09.06.1880, Blaðsíða 2

14. bl.
F R Ó Ð I.
1880.
6(1
161
161
peningarnir arðlausir, nema annar komi
í millibilinu, betur útbúinn, að pví er
veðið snertir, og fái peningana, svo peir
sjeu á endanum engir til pegar binn kem-
ur aptur, og hann hafi „hlaup en ekki
kaup“. J>etta er nú reyndar hans skuld,
en getur pó verið mjög leiðinlegt fyrir
pann, sem peningana hefir undir hendi.
Enn má geta pess, að sá sem veð Ijær,
áskilur sjer venjulega, eins og eðlilegt er,
að segja pví upp pegar honum sýnist,
°g pað gerir hann pá hka gjarna von-
um bráðara, en skuldanaut veitir pá opt
erfitt að fá nýtt veð eða að borga skuld-
ina; af pessu leiðir fyrirhöfn og ef til
vill vandræði fyrir pann sem peningana
hefir lánað. J>egar til alls pessa er litið,
má eigi dæma pá, er peninga hafa til
að lána út, hai*t fyrir pað, pó peir kjósi
heldur að kaupa ríkisskuldabrjef fyrir
pá, og fá pannig meiri vöxtu af peim
með minni fyrirhöfn.
Úr þingeyjarsýslu.
Ungi vinur „Fróði“!
Af heilum hug óska jeg pjer árs og
gengis.
Jeg álít pað hamingjuvott fyrir pig
að ríra upp til lífs og tilveru í svo góðu
ári sem nú er, að pví sem náttúran fram-
býður, og finnst mjer pví vel hlýða að
pú minntist á og geyrnir í blöðum pínum
nokkuð pað, er einkennir petta pitt upp-
hafsár; eins og pað ætti líka að vera öllum
tamt að minnast hinna góðu daga eigi
síður enn hinna vondu.
Yeturinn sem leið verður eigi annað
enn talinn með beztu vetrum sem menn
munn muna eptir hjer um sveitir; full-
orðið fje var sumstaðar hýst að eins 14
—16 vikur, í staðinn fyrir 30 vikur og
par yfir í sumum hörðum árum. En pó
er vorið til pessa dags paðan af fágæt-
afia, pað er sannkallað „inndælt11 vor,
svo að enginn pykist muna betra og varla
annað eins.
Yottur sást fyrir gróðri mánuði fyrir
sumar; laufgaðir hvistir sáust að sögn
sumstaðar á sumarmálum og nú (20. maí)
er víðirland algrænt yfir að líta, með
pví viða er fullproska lauf á fjalladrapa.
14. p. m. sá jeg sláandi gras, enda eru
tún orðin illhreinsandi fyrir grasi. Skepnu-
höld eru að sama skapi í góðu lagi. Kýr
eru fyrh' löngu gengnar út og purfa eigi
nú orðið gjöf með. I beztu kjarnlönd-
um var geldfje rúið og rekið á afrjett
frá 10.—14. p. m. og varla ber svo ær að
eigi mjólki með lambi fyrstu dagana, og
hafa pó eigi hey smakkað í 8 vikur.
J>essari fögru og sönnu lýsing af tíðinni
getur pví miður eigi samsvarað lýsing á
brúkun hennar. Jafnvel pó dögum opt-
ar heyrist röggsamlegar ræður frá pjer
og öðrum um mögulegleika, ágæti og
arðsvon jarðræktarinnar, pá hygg jeg
mjög óvíða sje haft nokkuð verulegt fyrir
stafni, og pvert á móti pví sem að und-
anförnu hefir jafnan á vorin verið eptir-
sókn eptir verkmönnum, er nú sókt af
peim eptir vinnu, sem fáir vilja kaupa
nema litlu verði; og hvað veldur pessu?
það er eins og hingað sje runnin sú alda.
er í fyrra gekk í hinum suðlægari lönd-
um, hávaði manna standa ráðalitlir og
lafhræddir í skuldafjötrum, og hugsa
mest um að spara og halda sem fastast
um pað sem eptir er og eigi er farið að
forgörðum fyrir vitleysu og vanspilun á
undanförnum tímum; og pað er annað
eptirtektavert merki til pessa, að par
sem næstu vor á undan hefir verið meira
sókt eptir að fá sauðfje keypt enn fengizt
hefir, og verð fjárins með pví hækkað
um of, pá er nú margt fje boðið frain yfir
pað sem nokkur vill kanpa, par sem
pó er allt útlit fyrir að framför og afurð
íjárins verði í betra lagi. þannig ymist
ráfum vjer á eptir eða gönum á undan
tímanum; og við pig, „Fróði“, „inæli jeg
um og legg pað á“ að pú hfir lengi í
„lofsælu gengi“, öldum og óbornum til
fróðleiks; festir upp til fegurðar og nota
hin góðu og rjettu einkenni tímans, en
hin röngu ogi ljótu til „niðurskurðar" áður
enn pau verða að pest; og að pú takir
nú og lofir (mjer) að sjá, meðal annars
meira og betra í búri pínu, pessa stuttu
og ófullkomnu lýsingu á einkennum tím-
ans í miðsveitum J>ingeyjarsýslu í maí
1880.
Breiðda! 11. mai
Síðan jeg skrifaði síðast (sjá 7. blað
,,Eróða“) eru helztu frjettir pær er nú
skal greina: Sama veðurblíðan og áður,
sem haldizt hefir veturinn út og eins síð-
an sumarið byrjaði, nema hvað snarpari
kuldaköst hafa komið síðan pað bvrjaði.
J>essi kuldaköst eru orðin prjú; hið fyrsta
kom um kongsbænadaginn, annað um
krossmessuna og hið priðja um uppstign-
ingardaginn, fraus pá töluvert, 4—6 stig
á Reauru. Ekkert er hægt að finna
að pessari tíð annað enn pað, að hún er
of pur fyrir gróðurog grasvöxt, par sem
vatnsveitingar eru pví miður eigi nógu
almennar, eður eins víða og pær mættu
vera. Kýr voru leystar út víða með
byrjun pessa mánaðar, eigi af heyskorti
heldur vegna veðurblíðunnar, og munu
pau dæmi fá, að kýr hafi hjer gengið
jafnsnemma úti. Heyfyrningar eru líka
með mesta móti eptir veturinn, enda
pótt hey væri með minnsta móti í
haust.
Aflahlaup kom seint í marzmánuði
og var pað lítinn tíma að mcnn höfðu
pess not. Um sama leyti, eða litlu fyr,
kom hnýsuganga mikil, og mun hafa
náðst á Djúpavogi og par í grennd á fjórða ■
hundrað hnýsur. Má pað mikill fengur
heita. Hnýsan er talin að jafnaði gott
6 króna virði, og ætti fengurinn eptir
pví að vera um 2000 krónur, eða vel
pað.
Hákarlajagtirnar „Ingólfur“ og „J>ór-
dís“, eign Örum & Wulffs, sem búnar eru
út til hákarlaveiða á sumrum, en fara
landa í milli haust og vor, komu báðar
nálægt miðjum marzmánuði hlaðnar vör-
um áDjúpavog, en lögðu út til hákarla-
veiða viku eptir páska ásamt priðju há-
karlajagtinni, sem kammerassessor Wey-
wadt á, og hefir „J>órdís“ ein komið inn
síðan með rúmar 100 tunnur af lifui', er
hún hafði aflað á tveim vikum.
Nú fyrir skömmum tíma er priðja
vöruskipið komið á Djúpavog. Yöruverð
er mælt að sje par á pessa leið: rúgur
11 aura pundið, hankabygg 17 a., baunir
14 a., kaffi 96 a., exportkaffi 50 a., stein-
sikur 55 a., hvítasikur 50 a., púðursikur
45 a., brennivín 85 a., munntóbak 2 kr.
Ull er sögð par 50 aura, málsfiskur 4 a.,
undirmálsfiskur 3 a., ísa 2 a. pundið. Á
Eskifirði hjá kaupmanni Túleníus er mælt
að rúgur sje 10 a. pundið, bankabygg
16 a., baunir 13 a., hrísgrjón 15 a., (200
pund 28 kr.), kaffi 95 a., exportkaffi 40
a., steinsikur 52 a., hvítasikur 48 a., púð-
ursikur 35 a., brennivín 80 a., munntó-
bak 2 kr. Ull er sögð 80 eða jafuvel
85 aura.
Eramfaralífið er hjer umhverfis frem-
ur dauft í dálkinn; pað er ekki eins auð-
gert að koma pví í lag og margur hygg-
ur. Samt horfir pað nú með vænlegasta
móti við hjá ymsum mönnum, eptir pví
sem pað hefir nokkru sinni áður verið.
Yið höfum beðið um búfræðing og fáum
hann upp úr hvítasunnunni til að leið-
beina verklega í jarðabótum og pykir
mörgum pað verða í síðasta lagi til pess
að gagn geti orðið af í ár, en par er
undir komið að hinir vantrúuðu geti sem
fyrst preifað á gagnseminni, pví pá leið-
ast peir heldur til að gera einhverjar
umbætur, pegar peh’ geta eigi rekið sjálfa
sig úr vitni um, að gagn megi að peim
verða.
Eyrir nokkru var hjer haldinn fundur
og meðal annars rætt um og pegar byrj-
að að safna til barnaskóla, takmarka
vín- og kaffikaup í sumar og eptirleiðis
sem mest, sem og öll óparfa-vörukaup,
er flestir er fundinn sóktu voru samhuga
um að gera.
Lestrarfjelag okkar Breiðdælinga er
nú tveggja ára og á í sjóði 200 kr. J>ess-
ar 200 kr. eiga að verða undirstaða, er
bætt sje við til barnaskólastofnunar hjer
í sveit. Til að styrkja petta fyrirtæki
hefir verið stofnað til lukkuspils (lotteríes),
og er ætlazt til að helmingurinn af ágóð-
anum, ef svo margir seðlar seljast að
nokkur ávinningur verði, gangi til barna-
skóla, en hinn helmingurinn til búnaðar-
fjelagsins. Lukkuspilið hefir í boði 4
hluti, - alla góða: nýjan hnakk, vasaúr,
saumavjel og forustusauð.
Búnaðarfjelagið var stofnað fyrir einu
ári ; pað hefir enn pá htið fje til umráða.
en parf að eignast sjóð, ef nokkurt gagn
á að pví að verða. J>að eru verðlauna-
fjelögin sem mest gagn gera og mestu
góðu geta komið til leiðar. Yerðlaunin
vekja og hvetja helzt marga til frani-
taksemi og dugnaðar, og pað eru pannig
verðlauniu, sem koma mestum framförum
á stað, koma pví til leiðar að menn ekk