Fróði - 12.08.1880, Blaðsíða 3

1880.
F R 6 Ð I.
19. bl.
223
224
reynsia er fyrir því, að ofdrykkja get-
ur svo heltekið ekki að eins einstaka
raenn heldur heil byggðariög, að henni
verði alls ekki buitu rýmt nema með
algjörðu bindindi. Það sje því fjærri
snjer aðlastajafn lofsverð samtök eins
og bindindisfjelögin eiu : en svo fer
þö bezt, að vandlætingasemin einnig
í þessu efni sje itinan sinna rjettu tak-
marka, en það virðist hön ekki vera,
ef hón vcldur fáþykkju inilii sveitunga,
eða ef fara ætti að reyna til að svipta
inenn borgaralegnm rjettindum, þó alls
engir ofdrykkjumenn sjeu, nema þeir
gangi í algjört bindindi. Þannig heíir
heyrst. að eitt bindindisfjelag hjer í
sýslu, sem að vísu er f bernsku, ákveði
f löguin sínum að enginn megi hafa á
hendi þar í hrepp opinbcrar skyldu-
sýslanir, svo sem : hreppstjórn, sveitar-
stjórn o. s. frv., neina hann sje í al-
gerðu bindindi. (Framh.)
Skaptafellssýsln, 11. júlí.
— '— Sama öndvegistíðin hjer í sýslu
sem annarstaðar. Síðara hlut vorsins
hefir að vísu verið fremur þurkasamt,
og kuldakast upp úr Trínitatis kippti
mikið úr gróðri og spillti einkum vexti
á kálrófum, sem pá var nýsáð. j'ó eru
hjer tún og flest harðlendi í hezta lagi
vaxið, og mun allstaðar vera farið að
slá; votengi hefir dregizt aptur úr.
Heilsuf r manna er gott, pegar á allt
er litið, pó nú sje farið að votta til
kvefveikinda.
Vel tókst innsiglingin á nýja verzlun-
arstaðinn Hornafjarðarós. Gránufjelags-
skipið lagði par inn 19.? f. m. og hefir
par ágætt lagi. Verzlun er par hin líf-
legasta, og væri óskandi að fjelagið
vildi setja pa-r hús sem fyrst. það eyk-
ur mjög vinsældir fjelagsins hjer, að
hinn ágætí drengur Sigurður Sæmundsen
stendur fyrir verzlun pess, en honum
ann hver skiptavinur fjelagsius hjer um
slððir hugástum.
Miður er í petta sinn sagt að tekizt
hafi við Jökuisá á Sólheimasandi. Kaup-
ma.ðnr Bryde frá Vestmannaeyjum bafði
að vísu sent þangað upp skip, en sagan
segir eigi til annans enn að fæla aðra
frá aðkoma pangað aptur.
f'tlciidar frjetíla*.
Kaupmannahöfn, 30. júlí.
A Englandi var mikið uni dýrðir,
þegar Tarýarnir voru orðnir undir í
kosningunum og peir Gladstone komnir
að völdum. þjóðin var oi’ðin preytt af
ófriðinum, og bjóst nú við að ný friðar-
öld mundi koma með Viggunum. J>etta
hefir þó algjörlega. brugðizt henni enn
sem komið er, og Gí-ladstone hefir næst-
um gert hvert glappaskotið á fætur öðru,
síðan hann tók við, enda er talsvert far-
að draga úr lofsyrðunum um hann í
ensku blöðunum. Á fjármálefnum hefir
hann gott vit, en í utanríkismálum hefir
hann æfinlega verið grunnhygginn, og
farizt pau klaufalega úr hendi. Svo er
og enn. í Afganistan lofaði hann að
koma öllu í lag á skömmum tima, svo
að enski herinn par gæti fengið heimfar-
arleyfi. Eins og jeg gat um seinast var
enska stjórnin pá að semja við einn af
frændum Jakobs Kans, sem Abdurr-
haman heitir. það gekk saman með
peim, og Abdurrhaman kom til Kabul,
lofaði öllu fögru og fjekk Emírstignina
yfir Afganistan. Mörgum pótti pó pessi
ráðabreytni nokkuð fljótfærnisleg og í-
skyggileg, pví að Abdurrhaman hafði
verið mesti vin Bússa og Hfað á þeirra fje
áður, og aldrei mundi Beaconsfield gamh
hafa farið svona að ráði sínu. |>að sást
og á, að þeir Gladstone voru ekki alveg
búnir að bíta úr nálinni með pessu, pví
að í fyrradag (28.) kom sú hraðíregn
paðan anstanað, að Ayub nokkur Khan
hefði ráðizt á eina herdeild Englendinga
nálægt borginni Kandahar, drepið porr-
ann af þeim og tvístrað hinum í allar
áttir. Síðan hafa Afganar spilk rafseg-
ulþráðunum og er engin frjett pví kom-
in síðan. |>essu varð Indlandsráðgjafinn,
Hartington, að skýra pinginu enska frá
deginum eptir að hann færði pví gleði-
fregnina um samninginn við Abdurr-
haman. Nú er pó enskur her á leið-
inni til Kandahar, en líklegt er að
nokkuð dragist þangað til Englendingar
hafa komið par öllu í lag aptur eptir
þessi tíðindi.
Ekki gengur Gladstone heldur betur
í austræna málinu. Soldán tók
Goschen, sendiherranum nýja mjög pur-
lega, þegar hann kom til Miklagarðs og
ljet hvorki fá á sig ráð hans nje hótan-
ir. Á fundi þeim sem erindsrekar stór-
veldanna hjeldu í Berlín í sumar, var
pað ákveðið á nýjan leik, að Tyrkir
skyldu láta laus við Grikki hjeruð pau,
sem Grikkir áttu að fá eptir Berlínar-
samningnum, en pað er |>essalía, Janína
í Epíra.s og lítið eitt meira. Tyrkir
hafa a.lltaf látið petta dragast svona úr
hömlu, og beðið alvarlegri átekta, en
Grikkir hins vegar búið og aukið lier
sinn af öllum mætti, svo að hann á nú
að vera orðinn um 40 púsundir. Georg
konungnr hefir ferðast um á meðal stór-
veldanna, nema Rússa, og hefir máli
hans allstaðar verið vel tekið. Nú fyrir
nokkrum dögum hafa öll stórveldin í sa.m-
einingu heimtað skriflega af Soldáni að
láta hjeruð pessi af hendi við Grikki, og
hótað honum afarkostum ella. En hann
Ijet sjer ekki bilt við verða og svaraði
um hæl aptur, að petta gæti hann með
engu móti og kvaðst rnundu verja lönd
sín með vopnum, meðan nokkur sinna
manna stæði uppi. J>ctta kom flestum
á óvart, pví enginn bjóst við að hann
mundi pora að standa upp í hárinu á
öllum stórveldunum í einu. En pví munu
Tyrkir svona stæltir, að peir pykjast sjá
í hendi sjer að stórveldin mundu ekki
koma sjer saman, pegar á á að herða.,
og að almenn barátta verði um lönd
peirra í Norðurálfu, ef ríki þeirra par
líður undir lok. |>essa mun og ekki heldur1
svo illa til getið, pví að allir vita t. d.
hver vináttan er undir niðri milli Frakka
og jjjóðveija, Breta^og Rússa, og Aust-
uiTíkismanna og Itala, og verður pví
samvinnan líklega erfið. Erakkar eru
Grikkjum einkar hlynntir, og pað var!
var pví ekki óhyggilegt af Tyrkjum, að!
þeir snjeru sjer til |>jóðverja nú fyrir j
skömmu, og báðu þá um menn til að
reyna að kippa einhverju í lag hjá sjer,
einkum fjárhagnum, sem allt af er bág-
ur. Bismarck hrást undir eins vel við
og sendi þeim mann, nokkurn er Wettin-
dorff heitir, og nokkra fleiri með honum
til Miklagarðs. |>eir eru nú ný komnir
þangað, en ekkert heyrist enn um að-
gjörðir þeirra. Stórveldunum mislíkaði
stórum svar soldáns, sem við er að bú-
ast, og nú er fullyrt að pau sjeu orðin
ásátt um að senda í sameiningu her-
s'kipaflota til Tyrklands, til pess að
225
neyða soldán til að láta undan, og eins
að Grikkir ætli pegar að hefja ófriðinn.
j>að er pví líklegt að pað sje hver sein-
astur fyrir Tyrkjum, ef peir ekki annað-
hvort láta undan, eða ef missætti kemur
upp á milli stórveldanna, og aldrei hafa
þeir staðið ver að vígi enn nú, þegar á
allt er litið. Arabahöfðingjar eru hvað
eptir annað að hefja uppreist, í Litlu-
Ásíu er hallæri og óstjórn, að vestan
eru Grikkir að byrja ófriðinn, norður af
i peim eru Albanar og Svartfellingar að
j berjast og að norðan gerir óþjóðalýðnr
peirra Bolgaranna og Búmelanna peim
| allt pað ógagn, sem hann getur. J>að
má pví með sanni segja, að austræna
jmálið hefir aldrei staðið ver
j en n nú.
Áður enn jeg skilst við petta mál,
! vil jeg geta viðburðar eins, sem varð á
Tyrklandi fyrir fám dögum. Rússnesk
greifafrú, móðir Skobelews, liershöfðingj-
; ans mikla, var á verð um Bolgaríu og
Rúmelíu og hafði með sjer ógrynni fjár,
og gaf af pví til sjúkrahúsa og annars.
; Einn af fylgdarmönnum hennar hjet
j Uzatis og var rússneskur undirforingi,
sem hún hafði miklar mætur á. • Hann
skildi við hana í horginni Philippspel,
og hún hjelt leiðar sinnar með einum
pjóni og tveimur pernum. Skammt fyr-
ir utan horgina kom Uzatis að þeim með
prjá menn, drap frúna og háðar stúlk-
urnar og særði manninn 8 sárum. Síðan
tóku illvirkjarnir peningana og flýðu, en
maðurinn komst til bæjarins aptur með
veikum burðum, og var pá undir eins
farið að leita. Spellpirkjarnir urðu kró-
aðir í gjá einni, og þá skaut Uzatis
sjálfan sig, en iinir náðust, og fá þeir
án efa makleg málagjöld.
Á FralMandi hefir talsvert gengið
á um pessar mundir. þing peirra sam-
þykkti, að halda skuli hátíð um allt
Frakkland 14. júlí ár hvert í minningu
pess, að pann dag var varðkastalinn
mikli i París (tLa Bastille’) unninn af lýðn-
um 1789, og er því sá dagur talinn upp-
hafsdagur lýðvalds á Frakklandi og stjóm-
arbyltingarinnar miklu. f>cgar að peim
degi kom nú, óskuðn ráðherrarnir pess
af þinginu, að öllum sökudólgum, sem
eptir voru frá Parísaruppreistinni væri
gefið heimfararleyfi. Eptir langa rimmu
fjellst pingið á pað, en pó með þeirri
takmörkun, að pjófum og morðingjum
skyldu eigi gefnar upp sakir. Allt fyrir
pað gat stjórnin pó búið svo um hnút-
ana, að að eins 19 menn urðu undan
skildir. ]>etta var rjett fyrir hátíðina,
og peir sem náðaðir vóru, streymdu til
Parísar hraðanæva. |>ar á meðal var
hinn alræmdi orðhákur og hólmgöngu-
berserkur Henri Rochefort, sein nú ham-
ast á móti Gambetta og stjórninni meira
enn nokkru sinni áður, og launar pann-
ig frelsið eins og hann er maðurinn til. —
Hátíðin fór velfram ogí góðri reglu, og
pað segja menn, aðaldrei hafiverið eins
mikið um dýrðir í París eins og þenna
dag, það menn viti, og hefir par pó opt
verið glatt á hjalla. Engum manni var
par sýnd önnur eins virðing af lýðnum
og Gambetta, og linnti ekki gleðiópun-
um hvar sem hann fór; má af pví marka,
hversu vinsæll hann er, enda, stjórnar
hann Frakklandi nú í raun og veru, pó
að Grévy bori forsetanafu. Sama dag-
inn var og hersýning mikil á völlunum
við París.
Á pýzkcdandi er háskólakennari
einn, sem Mommsen heitir, nafafrægur
um heim allan fyrir lærdóm sinu í grísk-
um og latínskum vísindum. Hann átti
afarstóxi; bókasafn og grúa handrita, sem
mörg hver ekki voru annars staðar til í
heimi. Hús hans brann fyrir skömmu,
og komst hann sjálfur nauðlega úr eld-
inum, en allt bóka- og handritasafnið