Fróði - 16.10.1880, Blaðsíða 3

1880.
F R Ó Ð I.
273
23. bl.
271
272
nafninu varð kosið í Suðurtnúlasýslu,
en alls eigi í Norðurmúlasýslu. A kjör-
þingi Saðurmúlasýslubúa mættu rúm-
lega 40 kjúsendur og hlaut Tryggvi
Gunnarsson nálega öli atkvæði (37), en
Jón sýslumaður Johnsen og Jón ritstjóri
Ólafsson hjer um bil jafnmörg, ritstjór-
inn þó litlu fleiri; telja menn sjálfsagt
að kosið muni verða um aptur í vor,
því að svo stóð á, að fundarboðin voro
eigi komiu um alla hreppa sýslunnar
er kosið var. Höfðu þau, að því er
sýslumaður auglýsti í „Skuld“, lent til
Reykjavíkur fyrir „póstslys" ; mun þann-
ig hæpið fyrir þingmennina að fara til
þings með svona undir komna kosn-
ingu.
f Norðurmúlasýslu mættu nær því
50 kjósendur, en enginn kjörstjóri eða
sendimaður frá honum. Hafði „Skuld“,
sem auglýsingin stóð í um apturkallan
kjörfundarins, eigi komizt alia leið að
Lagarfljóti á mánuði, og því síður yfir
það, svo eptir henni varð eigi farið.
Aptur höfðu kjörfundarboðin, eptir ferð
sína til Reykjavíkur, borizt um meiri
hluta sýslunnar, og því mættu svona
margir. Eigi vita menn með vissu
hverjir hafi boðið sig fram í norður-
sýslunni, þó var til getið um Benedikt
sýslumann Sveinsson og Eggert Gunn-
arsson utan kjördæmis og Rorvarð lækni
Kerúlf og Björn Haildórsson bðnda á
IlauksstÖðum í Vopnafirði innan kjör-
dæmis. Eosning mun þannig bíða
vorsins.
Eyjafirði, (6. október.
Heyskapur hefir í sumar gengið
mætavel hjer í firðinum. jperrar voru
stöðugir mest allan sláttinn og pornaði
pví heyið jafnóðum og slegið var. Hey-
fengur mun allstaðar vel í meðallagi og
sumstaðar nokkuð meiri; einkum munu
töðurnar hafa verið með mesta móti.
Vegna kuldakastanna í vor og liinna
miklu purka í sumar var grasspretta
víða ekki góð; hálfdeigjur spruttu laklega
en vatnsveitingarengi mjög vel og harð-
ar grundir allvel. Fyrir pví að heyskap-
artíðin var svo æskileg höfðu margir
lokið við engi sitt í 19—20. viku sumars
og hættu pá heyskap, en peir sem engi
höfðu voru við hann til pess í 22. og
23. viku sumars. Úr Staðarbyggðar-
mýrum heíir heyfengur í sumar orðið
venju fremur mikill; síðan farið var að
skera mýrar pessar fram og veita á pær
vatni, hafa pær sprottið betur enn áður,
en einkum er orðið ljettara að afla hey
í þeim; í suniar var par víða purkað
hey er áður höfðu verið djúpar keldur.
Kartöplurækt hefir í nokkur ár
verið mikið stunduð á Akureyri og heíir
heppnast vel (bregst par helzt í köldum
votviðrasumrum). I sumar hafa kart-
öplur sprottið par með betra móti; ná-
lægt 40 búendur hafa par kartöplugarð
(sumir peirra fleiri enn einn) stærri eða
minni og í haust hafa peir fengið kring
um 550 tunnur af kartöplum, eptir pví
sem vjer höfum komist næst. eða hver
til jafnaðar um 14 tunnur, verzlunar-
maður Pjetur Sæmundssen og verzl-
unarstjóri Eggert Laxdal fengu mest,
annar 70 tunnur en hinn yfir 60. 1 tunna
af kartöplum kostaði í haust 10 kr. Stöku
bóndi hjér í firðinum hefir kartöplugarð,
hjá peim hafa þær í sumar sprottið
varla í meðallagi. Kartöplusprettan fer
meðfram eptir garðstæðunum og veðráttu-
farinu, í miklum purkasumrum eins og
1 sumar spretta pær eigi vel í purrum
malargörðum, en bezt í deiglendum görð-
um, petta er aptur pvert á móti í vot-
viðrasumrunum.
Hákarlsafli varð í vor og sumar
mjög misjafn eins og vant er, flest skip-
in öfluðu með minna móti. AfEyjafirði
gengu í petta skipti 19 piljuskip til há-
karlaveiða og var lifur sú er pau öll
til samans lögðu upp á Eyjafirði og
Siglufirði 4370 tunnur (2 eða 3 skip
höfðu pess utan lagt upp lítið eitt á
ísafirði), en svo misjafn er afli peirra, að
2 hafa t. d. fengið yfir 500 tunnur og
2 yfir 300, par sem hin aptur á móti
hafa flest eigi fengið nema á annað
hundrað tunnur, pessi lifrarafli allra
skipanna verður 2622 tunnur lýsis, hvert
skip hefir pannig fengið að meðaltali
138 lýsistimnur, sem verður að bræðslu-
launum frá dregnum 4140 króna virði
(eptir verðlagi á hákarlslýsi í sumar) af
pessari upphæð fær skipseigandi ,Ta (7
lduti) eða 1525 kr., skipstjóri 7»» (2 liluti)
eða 436 kr. og hver háseta, sern almenn-
ast eru 10, 7i» (1 hlut) eða 217 kr. 90 a.,
eptir alla vertíðina sem er frá 12—18
vikur; hjer fyrir utan er hákall, er flest
skipin munu taka meira eða minna af.
Fyrir pví að lýsi fellur nú í verði ár
frá ári, lítur nokkuð ískyggilega út með
pennan atvinnuveg, er Eyfirðingar hafa
stundað með miklum dugnaði og kappi
nú í nokkur ár, sumir sjer til mikilla
hagsmuna.
Fiskiafli hefir verið ymist lítill
eða enginn innarlega á firðinum í allt
sumar, en utarlega hefir fiskast allvel
tíma og tíma en aptur fiskilítið á milli.
Nokkur síldarveiðaskip Norðmanna hafa
j haldið hjer stöðugt til í sumar og fengið
mikla síld; pessa dagana eru pau að
leggja af stað heimleiðis.
Sauðfje af afrjettum var í haust
í vænsta lagi og sláturfje pví með ríf-
legasta móti til frálags.
Sauðakaup Slimons gengu hjer
liðlega í haust; hann flutti hjeðan 2400
sauði á skipi sínu Camoens og gaf til j
jafnaðar 18 krónur fyrir hvern ; allt að '
§ sauðanna keypti Slimon fyrir austan j
V aðlaheiði.
Akureyrarkaupmenn hafa að vanda
keypt mikið af kjöti, mör og gærum
í kaust, og sent utan, allir til samans
nálægt 1250 tunnur af kjöti og gefið
13—20 aura fyrir pundið; fyrirmörhafa
peir gefið 27 aura, tólg 30 aura, gærur
1 kr. 50a.—2 kr. 75 a., haustull 50 aui'a.
IVIudpiivalIaskóHnn var settur
1. p. m. í viðurvist sýslumanns, hjeraðs-
læknis, prófasts, 4 presta og ymsra
fleiri góðra manna ogkvenna. Kennar-
ar skólans og lærisveinar er, voru 34
(einn eða tveir voru ókomnir), og allir
er viðstaddir voru höfðu safnast saman
í eina kennslustofuna og settist sýslu-
maður S. Thorarensen í forsæti, stóð síð-
an upp og hjelt ræðu, par sem hann
skýrði frá, hvernig skóli pessi væri með
lögum til orðinn, minntist einnig á pýð-
ingu hans og tilgang og óskaði honum
allra lieilla. J>á hjelt skólastjóri langa
og snjalla tölu, par sem hann talaði urn
pýðingu og ætlunarverk pessa skóla og
hvaða gagn hanu gæti gert ef allt gengi
eins og ganga ætti; hann sagði rneðal
annars:
„ því hefir verið spáð fyrir stofnun
pessari, að hún mundi aldrei fæðast,
pað er, að enginn mundi sækja skólann.
Sú spá hefir átt sömu forlögum að sæta,
og hrakspár opt eiga. Enda munu peir
einir pví hafa spáð, sem pekktu lítið til
menntunarfýsnar Norðlendinga. Allur
porri piltanna er líka úr Norðlendinga
fjórðungi; paðan eru 21, 7 úr Austfirð-
inga fjórðungi, 5 úr Vestfirðinga fjórðungi,
og 1 úr Sunnlendingafjórðungi.
Skólinn hefir pví byrjað vel, að pví
er aðsóknina snertir. Og fleiri hafa vilj-
að komast i hann enn rúmvarfyrir. En
nú er eptir að láta hann halda eins vel
áfram og hann hefir byrjað. J>að er
eigi mitt að segja, hvað mjer og með-
kennendum mínum muni vinnast. |>að
eitt veit jeg, að vjer höfum vilja til, að
skólinn blómgist eptir óskum allra peirra,
er unna honum. Jeg efast eigi um, að
Norðlendingar, og landsmenn allir, muni
styðja hann með ráði og dáð. Oss vant-
ar margt, og eigi sízt „afl peirra filuta
sem gjöra skal“; oss vantar fje, skólinn
j á ekkert íje til að veita nokkurn styrk
peim, sem sækja skólann, auk alls ann-
ars. Jeg hefi nú pá von til alþingis, að
pað muni bæta nokkuð úr pessum pörf-
um. En pó væri enn betra, ef vjer gæt-
! um myndað nokkurn sjóð sjálfir skólan-
j um td styrktar. Jeg vildi mega benda
þeim á, sem ætla að gefa fje fyrir sálu
sinni, annaðhvort í lifanda lífi eður eptir
sig látna, að peir mundu eigi finna aðra
stofuun verðugri til gjafa enn Möðruvalla-
skólann“.
Veðrátta hefir verið mildð góð íj jjpá talaði hann um til hvers skólinn
allt haust, stillingar lengst af og úrkomur væri ; hann væri eigi svo mjög til pess
nokkrum siunum, aldrei hart frost en að gjöra menn alveg fullkomna er menn
opt nokkurt frost; í gær kom hjer snjór færu burt úr honnm, eins og iiitt, að
í fyrsta sinni að nokkrum mun, dreif kenna mönnum að læra; þeir sem ekki
hann niður í logni og frostleysu. . hefðu gengið í skóla gætu að sönnu op ^