Fróði - 11.03.1882, Blaðsíða 1

F r ó ð i.
III. ÁR.
(i6. blað. AKTJREYEI, LAUGARDAGINN 11. MARZ 1882.
í Norðanfara, 20. ári, nr. 59—
60, er grein, sem sýnist vera og eiga
að vera nákvæm skýrsla um hjeraðs-
fundinn að Vallanesi í sept. síöastliðnum,
en það hneykslaði oss, er vjer lásum
skýrslu þessa, að hún skyldi sleppa að
tilgreina, að á hjeraðsfundi þessum var
og samið alllangt skjal til Reyðfirðinga
um að sækja betur kirkju til nýja prests-
ins á Hólmum og yfirliöfuð um að þýð-
ast þennan nýkomna prest.
þar eð oss finnst áríðandi, að þeg-
ar verið er að auglýsa hvað gerist á
almennum fundum (og það álítum vjer
gott) þá sje skýrsla sú í alla staði
rjett og fullkomin, og til þess að svara
fám orðum þessari áskorun nefnds hjer-
aðsfundar, viljum vjer hjer láta koma
fyrir almennings sjónir nefnt skjal og
síðan bæta við nokkrum athugasemd-
um.
Skjaliö er svo hljóöandi:
íleiðruðu bræður og systur!
það er eitt af hlutverkum hjeraðs-
funda þeirra, sem nú er tekið til að halda
í hverju pról'astsdæmi landsins, að grennsl-
ast eptir því, hvernig hið kirkjulega líf er
í söfuuðunum, og hvernig prestar rækja
skyldur sínar, svo og hvernig söfnuðirnir
sjálfir líka rækja skyldur sínar, bæði í tilliti
til kirkjuræktar svo og í tilliti til annars,
er styður og miðar tíl efliDgar hinu kirkju-
lega lífi. Nógar upplýsingar um þetta er
hjeraðsfundinum ekki ætíð unnt að fá, og
lielzt fyrir þá sök, þegar safnaðarfulltrúar
þeir, sem valdir hafa verið í sóknunum,
ekki koma á hjeraðsfundi. Nú var svo á-
statt á hjeraðsíundi þeim, er haldinn var
hjer að Vallanesi í gær, að safnaðarfull-
trúa úr Reyðarfjarðarsókn vantaði, eins og
úr fleiri sóknum prófastsdæmisins. Prest-
urinn var einungis ásamt aðstoðarpresti
sínum staddur á fundinum, og af því það
varð að leiðast í tal, hvernig ástandið
væri í Reyðarfjarðarsókn, eins og öðrum
sóknum, þá skýrði preslurinn til Hólma,
prófastnr síra Daníel Halldórsson frá því,
að 7 sunnudagar hefðu liðið svo í röð,'
að fólk hefði ekki komið til kirkju, og
að hann hefði að eins frá því hann kom
til prestakailsins getað messað eina 3
sunnudaga, að meðtöldum þeim, þá hann
var seltur inn af prólastinum. Sökum
þess að hjeraðsfundurinn fjekk þetta að
heyra, þá áleit liann, að hann gæti ekki^
látið þetta afskiptalaust, sjerílagiaf því
liann veit, hverjar orsakir eru til þess,að
62
söfnuðurinn hefir ekki sótt kirkjuna, sem
sje þær, að hann gat ekki fengið ósk
sína upp fyllta um, að þeim manni væri
veitt Hólmaprestakall, er hann hafði beðið
um fyrir prest sinn; en þar sem söfn-
uðurinn hefir fengið þann prest, sem al-
mennt hefir verið álitinn hinn bezti og
heiðvirðasti maður og hinn skylduræknasti
embættismaður, og hefir svo útbúið sig,
að hann geti fullnægt öllum skyldum
sínuro, og sem ekki þarf að efa að vilji
fullnægja þeim af ýtrustu kröptum, þá
leyfir hjeraðsfundurinn sjer, að rita yður,
heiðruðu sóknarmenn í Reyðarfjarðarsókn,
brjef þetta, og vill hann með^því styðja
að því, að allir þeir í söfnuðinum, sem af
einhverjum misskilningi hafa ekki sætt sig
við veitingu Hólmaprestakalls, hverfi frá
því, að hafna þjónustu þess prests, er
þeir hafa nú fengið og sem eptir núgildandi
lögum hlaut að vera öðrum rjetthærri til
að fá prestakall þetta. J>aí) er því einlæg
ósk og staðföst von fundarins, að þjer,
heiðruðu sóknarmenn, aðhyllist prest
þann, er yður hefir verið skipaður, og að
þjer sýnið þetta með því, að gefa honum
kost á að vinna það verk, er hann á hjá
yður að vinna, bæði honum og yður til
ánægju og nota. Hjeraðsfundurinn finnur
sjer því fremur skylt, að gefa yður þesea
bróðurlegu bendingu, sem hann er ein-
huga á þeirri skoðun, að áframhald hins
núveranda ástands í Hólmasöfnuði verði
öllum hlutaðeigendum að eins til hugar-
angurs og mæðu, og veit hins vegar, að
prófastur sjera Daníel JQalldórsson þráir
hjartanlega eptir bróðurlegri samvinnu
við þennan söfnuð sinn.
Vallanesi 22. september 1881.
Magnús Jónsson. B. Jónsson. Gísli
Jónsson. H. Hermannsson. Jón Bjarna-
son. f>. þórarinsson. Páll Pálsson. R.
Sigurðss. Páll Vigfússon. J. Stefánsson.
Hlut að eigandi prestur, sem, eins
og brjefið ber með sjer, var á hjeraðs-
fundi þessum, hlaut fullkomlega að vita
orsakir þess, að ymsir Reyðfirðingar
ekki sóttu kirkju til hans; honum var
tilkynnt skriflega, að þessir iiefðu sagt
sig úr ríkiskirkjunni, og ætluðu þeir
ekki að þiggja af honum fyrst um sinn
Önnur prestsverk en þau, er eigi yröi
hjá komizt, enda hölðu þeir síðar, eitt
sinn fyrir öll, skriflega beðið Hólma-
prest að syngja yfir Jíkum og með því
endurnýjað fyrnefnda tilkynningu.
Oss finnst því tvennt vera til um
63
hverjum brjef þetta er ritað eðaætlað,
er vjer lesum: „Til sóknarmanna í
Reyðarfirði“, því þó tveir sjeu söfnuð-
ir í Reyðarfirði, eru þó allir, sem í
þeim eru, „sóknarmenn í Reyðarfirði®.
Ef vjer því ekki þekktum sendiboða
hjeraðsfundarins, nákvæmni hans og
athygli of vel til þess, að vjer ekki
værum sannfærðir um, að honum mundi
ekki skjátlast svo herfilega, að hann
ljeti skjalið eins ganga milli þeirra
„sóknarmanna í Reyðarfirði“, er höfðu
sagt sig úr ríkiskirkj unni og hinna, sem
enn þá eru í henni, ef það eigi hefði
verið lagt fyrir hann, mundum vjer
hafa álitið, að hjeraðsfundurinn hefði
ekki skoðað oss sem „sóknarmenn“, og
að ætlun hans heíði verið að hvetja
| ríkiskirkjumennina til kirkjurækni, en
skjalið helði af einhverjum misskilningi
sendiboðans eins verið látið ganga um
meðal „fríkirkjumanna“ (?vo eru þeir,
er sögðu sig úr ríkiskirkjunni, almennt
kallaðir hjer, og því munum vjer halda
því nafni fyrst um sinn), sem hinna.
En nú finnum vjer ekki, að hjer-
aðsfundinum, að svo stödda, komi við
að hlutast til um kirkjuferðir vorar og
tökum því alls ekki að oss áminningar
hans í þá átt. Ríkiskirkjumennirnir
mega gleðja sig yfir því, að þeir eigi
þær einir saman og hafi fengið þær
fyrir tryggð sína við ríkiskirkjuna, og
eins er þeim sjáifsagt bezt kunnugt,
hver hefir útvegað þeim iaun þessi?
Hitt vitum vjer, að sumir þeirra hafa
í ár sótt óvanaiega vel kirkju
og hcfðu því sízt þurft umvandananú;
þeir helðu heldur átt skiJið að fá þakk-
arávarp og má ske þeir hafi líka feng-
ið einhvern þakklætisvott, þó ljeltur
kunni hann að hafa verið á voginni?
Hjeraðsfundinum var vorkunn, þó hann
gæti ekki Játið þetta mál afskiptalaust,
sjer í lagi (!) af því hann vissi hverjar
orsakirnar voru (sjá brjefið til Reyðfirð-
inga). Skyldi nokkur hafa fengið áminn-
ingar, ef Jijeraösfundurinn heföiekki vitað
orsakirnar?
Hjeraðsfundurinn minnist á 8mis-
skilning" og svo á „nú gildandi lög“.
Það r atriði, sem vjer Jeyfum oss
ekki að kveða upp úrskurð um, hjá
hverjum að hjer muni vera mestur inis-
skilningur. Hjeraðsfundurinn vill má
ske sýna lítillæti við tækifæri og færa
rök íyrir „misskilningnum8. Þá vonurn
vjer samt, að prestarnir brýni fyrir
samfundarmönnum sínum, að „bókstaf-
urinn“ er ekki einhlítur, og skýri lyrir