Fróði - 02.04.1883, Blaðsíða 1

99. blað.
AKUREYRI, MÁNUDAGINN 2. APRÍL
1HN3,
97
98
99
— Eitt peirra mála. sem mikilla og
skjótra umbóta parf hjá oss íslendingum
eru póstgöngurnar í landinu. Sem
kunnugt er voru öll vor stjórnarmál í
hinu aumasta hirðuleysi meðan Danir
höfðu fjárhald eða fjárráð landsins. þó
skattar væru pá öllu tilfinnanlegri held-
ur enn nú, pá var jafnan borið fyrirfje-
leysi, pegar landsmenn óskuðu einhverra
umbóta í einhverri grein, og af peirri á-
stæðu var svo venjulega synjað um um-
bótina. Slík dæmi má afarmörg finna í
tíðindum frá ráðgjafarþingunum og aug-
lýsingum stjórnarinnar til peirra um pann
30 ára tíma, sem pau voru haldin, og
var pó ólíkt meira lagað í landinu á
pví tímabili enn par á undan, pegar pað
virtist vera mark og mið og mælisnúra
stjórnarinnar að sökkva landinu sem
dýpst verða mætti í niðurlæging og skræl-
ingjahátt. En pessi fáu ár sem liðin eru
síðan íslandi var eigi lengur meinað að
ráða að miklu leyti fjemálum sínum
að öllu leyti er pað eigi enn í dag — pá
hefir ekki svo litlu fje verið varið til að
efla framfarir landsins, t. d. í menntun,
búnaði o. s. frv., svo sem herra alpingis-
forseti Jón Sigurðsson á Gautlöndum
liefir stut'tlega en ljóslega bent á fyrir
skömmu í 94. bl. Eróða , og pó hefir
landið á sama tíma safnað fje í sjóð,
án efa meira eptir tiltölu enn nokkurt
annað land í keimi.
A undan förnum fjórum löggjafar-
pingum hefir talsvert verið átt við að
kama gufuskipsferðum á milli kelztu
hafna landsins, og er nú nokkurt lag á
komið í pví efni, par sem vjer höfum
12 reglubundnar ferðir til annara landa
og 5 með ströndum fram. Sjálfsagt er
gufuskipsferðum pessum enn í ymsu á-
bótavant, svo sem í pví að strandferðun-
um er hætt of snemma á haustin norð-
ur fyrir landið og að skipið kemur eigi
á sumar pær hafnir, t. d. Borðeyri, par
sem nauðsynlegt er að pað komi. En
úr pessu mun nú innan skamms verða
bætt. Aptur hefir löggjafarping vort lít-
ið átt við landpóstgöngurnar annað enn
pað að fjölga peim um eina, svo nú eru
pær 8 í stað pess að pær voru 7.
I blaði voru hefir nokkrum sinnum
verið minnzt á póstgöngurnar og sýnt
fram á hversu ónógar pær væru. jnir
hefir t. a. m. verið sýnt, að brjef sem
skrifað er sun»an til í Múlasýslu um
jólaleytið gæti ekki kornizt með pósti
vestur í ísafjarðarsýslu fyrri enn í allra
fyrsta lagi í miðjum aprílmánuði, ef brjef-
ið væri sent sunnan um land, og væri
pað sent norðan um, eigi fyrri enn í
maímánaðarlok (43. bl. Eróða). J>ann-
ig eru póstgöngur vorar. J>ó póstarnir
gengi svo hratt sem peim er ætlað, og
enginn slóðaskapur eða óregla ætti sjer
stað, pá pyrfti allt að 150 daga til að
koma brjefi af einu landshorni á annað,
miklu lengri tíma enn annars parf í
hverju öðru landi til að koma brjefi í
fjarlægustu heimsálfu. En svo bætist nú
hjer við hin mikla óregla og slóðaskap-
ur sem á sjer stað í póstgöngum peim
sem skipaðar eru, svo að peim verða
miklu minni not enn pó má búast við
eptir póstferða-áætluninni.
Ef hinn príhyrnti norðvestur hluti
landsins, fyrir norðan Gilsfjörð og Bitru.
er frá tekinn, pá nálgast lögun lands-
ins einna mest sporbaugsmynd, pannig
að langvegur pessa sporbaugs liorfii' i
suðvestur og norðaustur, og á suðvestur
endanum er Reykjavík, par sem er og
verður að vera upphaf og endir póst-
gangnanna. Erá pessum höfuðstað vor-
um verða póstar að ganga líkt og nú
er, bæði norðan og sunnan um landið
allt til hins gagnstæða landsenda í Múla-
sýslu. þessum vegi er nú skipt pannig
milli fjögra höfuðpósta, að hinn fyrsti
gengur úr Reykjavík alla leið norður á
Akureyri, par sem annar tekur við af hon-
um og gengur austur í Seyðisfjörð. Að
sunnan gengur hinn priðji úr Reykjavík
austur á Síðu, og hinn fjórði paðan til
Seyðisfjarðar, er þannig allur sporbaug-
urinn farinn. Til uppfyllingar ganga
svo aptur nokkrir smápóstar út frá pess-
um vegi, par sem einna mest pykir vera
pörf á. Einn sem vjer hljótum að telja
með þessum aukapóstum, en sem sumir
telja hinn fimmta af stærri spámönnun-
um hefir furðu kynlegan gang í þessari
póstaskák, par sem hann verður sam-
ferða frá Reykjavík póstinum til Akur-
eyrar alla leið vestur á Mýrar, en skil-
ur par við hann og gengur svo einför-
um úr pví til ísafjarðar.
Yjer erum nú á pví að póstgöngum
purfi talsvert að fjölga í landinu, svo
pær verði fyrst um sinn að minnsta kosti
12 í staðinn fyrir 8. En svo ætlum
vjer, að póstleiðunum, eða vegarköfium
þeim, sem póstarnir ganga nú, purfi
talsvert f að breyta. f staðinn fyrii' pá 4
pósta er fyrst voru taldir hjer á undan.
ætlum vjer að koma purfi 6, pað er að
segja 3 norðan uin fandið, er hver taki
við af öðrum á nyrðri feiðinni úr Reykja-
vík austur í Múlasýslu, og á sama hátt
3 á hinni syðri leið. Hinn fyrsti pess-
ara pósta álítum vjer að ætti að ganga
pann veg, sem þeir leiðast nú, hinn sve
kallaði Norðurlandspóstur og V esturlands-
póstur, og peim mun lengra, að hann
pessi eini lijeldi áfram allt vestur í Breiða-
fjarðardali að botninum á Hvammsfirði.
Um pær slóðir ætti að vera aðal póst-
stöð og paðan að ganga. póstar í ymsar
áttir, par á meðal til ísafjarðar, og svo
sjálfsagt annar sporbaugspósturinn til
Akureyrar, en þaðan aptur hinn priðj*
austur í Múlasýslu. Að sínu leyti eins
ætlum vjer að póstleiðinni úr Reykjavík
austur í Múlasýslu ætti að skipta í þrjá
svipaða kafla, svo fyrsti pósturinn t. a.
m. gengi úr Reykjavík austur í Mýdal,
annar paðan austur í Hornafjörð og
hinn priðji svo pann veginn sem eptir er.
í sambandi við pessa höfuð pósta,
sem ganga á hringbrautinni kringum
landið, pyrfti marga aukapósta á út-
kjálkum landsins, og nokkrum stöðum
er byggðin svo breið milli íjalls og fjöru
á Suðurlandi og Norðurlandi, að auka-
póstur þarf að ganga á hlið við aðalpóst-
inn, annaðhvort eptir efri sveitunum eður
hinum neðri, eptir pví sem til hagar.
jaanuig nægir t. a. m. eigi að aðalpóst-
urinn gangi yfir Arnessýslu skemmstu
leið úr Reykjavík austur yfir Hellisheiði
um Ölfus og Elóa, heldur verður annar
póstur að ganga um efri sveitirnar aust-
ur yfir Mosfellsheiði o. s. frv. En til
pess að semja nákvæma tillögu um auka-
póstvegin parf nákvæman kunnugleika
um allt land og hagsýni. í hverri sókn
ætti að vera brjefhirðingarstaður og ein-
hver smápóstur að koina par við á á-
kveðnum timum.
Eins og það er sjálfsagt að helzta
póststöð á Suðurlandi sje í Reykjavík
og norðanlands á Akureyri, eins er pað
fremur efasamt, hvar helzta póststöð á
að vera í Yestfirðingafjórðungi og sömu-
leiðis í Austfirðingafjórðungi. A pessum
tímum hefir hvorugur pessi landsfjórðung-
ur neinn kaupstað, sem liggi vel við land-
ferðum eða í þjóðleið nálægt miðbyki
fjórðungsins. Helztu bæiruir, sem telj-
andi eru fyrir vestan, eru nú ísafjörður
og Stykkishólmur, en hvor þeirra fyrir