Fróði - 02.04.1883, Blaðsíða 2

99. bí.
í R Ó Ð 1.
1883.
100
101
102
sig liggur óhaganlega og getur aldrei aldrei komast upp kaupstaðir við
orðið miðpunktur fjórðungsins. Eu pað Hvammsfjörð og í Eljótsdalshjeraði, pá er
hlýtur að liggja hverjum manni, se»u eigi pó engu síður haganlegast að helztu
er með öllu ókunnugur, í augum uppi, póststöðvarnar sjeu á pessum stöðum.
að par sem auðveldlega má sigla kaup- Nú er póststöð í Hjarðarholti í Laxár-
skipum inn á Hvammsfjörð, pá ætti par dal og liggur hún vel við, en aptur er
við innan verðan fjörðinn að rísa upp póststöðin Seyðisfirði of mjög út úr
nýr kaupstaður, og er hann pá sjálfkjör- skotin til pess að vera endastöð, hún
inn, vegna afstöðunnar, að verða höfuð- parf að vera í hjeraðinu, og kaupstað-
bær Vestfirðinga eða helzti bær að pvíj irnir á Seyðisfirði og Eskifirði að standa
er samgöngur snertir í Vestfirðingafjórð- í sambandi við hana með aukapóstum
ungi. Staður pessi liggur og ágætlega
Vjer viljum fastlega skora á ping-
fyrir verzlun, eigi að eins fyrir mörg menn vora, að koma nú á næsta pingi
hjeruð vestanlands, heldur jafn vel fyrir póstgöngum landsins í viðunanlegt horf,
mikinn hluta Húnavatnssýslu, einkum pað má eigi lengur dragast.
pegar hafísar eru fyrir Norðurlandi eins
og næstliðið vor og sumar. En hvort
sem pess verður lengur eða skemur að
bíða, að kaupstaður rísi upp um pessar
slóðir> pá er par nú pegar hentugast að
hafa vegamót fyrir pósta að sunnan,
norðan og vestan. Staðurinn liggur ná-
lægt miðri leið Vesturlandspóstsins sem
nú er, og pangað parf ekki að ganga
nema einn póstur frá íteykjavík í stað-
inn fyrir pá tvo, sem nú ganga í spora-
slóð vestur í Mýrasýslu og fara svo bað-
an hvor í sínu lagi, enn nærri samsíða,
annar yfir Bröttubrekku og hinn yfir
Holtuvörðuheiði, annar í vesturhallt og
hinn í austurhallt norður. |>að væri
stór munur fyrir póstinn af Akureyri
að purfa að eins úr Hrútafirði vestur
yfir Laxárdalsheiði til að mæta par póst-
inutn úr Reykjavík, hjá pví að purfa
suður yfir hina löngu Holtavörðuheiði og
sv® alla leið yfir 3 sýslur suður í Reykja
vík.
Á Austurlandi er að nokkru leyti
svipað háttað. |>ar er Seyðisfjörður
helzti staðurinn og svo Eskifjörður. Ef
litið er lauslega á uppdrátt landsins.
virðast peir, hvor fyrir sig, liggja allvel
fyrir. En svo er háttað, að firðir pess-
ir eru um kringdir af himinháum fjöll-
um, og pangað pví sumar og veturhinn
versti og erfiðasti vegur úr meginhjer
aði Austurlands, Fljótsdalshjeraði. Er
pað eitt hið mesta mein Austurlands að
petta mikla hjerað hefir enga höfn inn-
an sinna takmarka, pví allir flutningar
á pungavöru milli hjeraðsins og kaup-
staðanna í fjörðunum eru fjarska mikl-
um erfiðleikum og kostnaði bundnir
Nú hafa nýlega vaknað vonir hjá
mönnum fyrir austan um pað, að sigla
megi hafskipum inn í ósinn á Lagar
fljóti. Beynist pær vonir á rökum
hyggðar, getur pað orðið til ómetanlegs
gagns fyrir Austurland að fá nýjan
kaupstað í Fljótsdalshjeraði. Lagarfljót
liggur eptir endilöngu miðju hjeraðinu
og allt, að undanskildum örstuttum kafla
vel skipgengt fyrir stóra báta. Takist
siglingar inn á fljótsósinn og rísi upp
kaupstaður við fljótið, pá verður sá stað-
uraðalbær austanlands og par yrði sjálf-
sagt að vera helzta póststöð í peim
landsfjórðungi.
En hvort sem nokkurn tíma eður
Uiu lníiiadarskóla
í iVliilasýslii.
Reglugjorð
un: stoluun
samið, og á
sampykktar
Búnaðarskólam.il vort Austlirð-
inga er nú loksins komið svo langt,
að víst má kalla, að skólinn á Eyðum
veröi stolnaður í vor komanda og
niímssveiiidr teknir á hann í sumar.
fyrir skólann og tillögur
hans og skipulag er nú
að leggja pað frain til
eða breytingar á sýalu-
nefndarfundi úr báðum Múlasýslum 20.
apnl næstkomanda. Tilhögun skól-
ans likar mjer að mórgu leyti vel.
og er í ölluin aðalatriðum »em næst
pví, er jeg hefi hugsað mjer að ætti
að vera, til þess að skólinn geti orð
ið að tilætluðum nolum. Sýsluf|e-
lögin í báðum Múlasýslum og líklega
Austurskaptafellssýslu eru stofnendur
og eigendur skólans. Ráðgert er að
"kaptafellssýsla leggi til £, en hin-
r § hvor, og skulu sýsluljelög þes>i
taka tiltölulegan þátt í öllum kostn-
aði við stofnun hans og árlegu við-
lialdi. en hafa aptur á móti rjett til
að senda námssveina á skólann að til
tólu við tillag sitt, ef svo margii
sækja. Skaptfellingar allt svo tvo al
hverjum 10 sveinutn. Tala náms-
sveina er enn ekki ákveðin. Skólinn
>kal sjálfur eiga alla áhöfn og áhöld
sem með þarf á jörðina, en skóla
stjóri, sem verður að vera búfræðing
ur, skal vera kennari við skólann og
jafnframt ráðsmaður fyrir búinu, und-
ir umsjón þriggja rnanna, sem kosn-
ir eru í umsjónarneínd skólans al
sýsluneíndjnum, og skulu þeir inenn
vera milliliður milli skólans og sýslu
nefndanria, sem hafa alla yfirstjórn
skólans, löggjafar- og fjárveitingar-
vald. I*e.ssir þrír menn, skólanelndin.
skulu sjá um. að fje skólans sje ekk
eytt að óþörfu, að kennarar gegni
skyldu sinni í cinu og öllu, o. s. frv
Að sumrinu skulu píltar vinna öll þau
störf, sern koma fyrir á búinu, og
jafnframt æfast í bústjórn, reiknings-
færzlu, Jandmælingum og hallarnæling
um, o. s. frv. En að vetiinuin læra
þeir bóklegt á g r i p af almennt mennt-
andi búíræði, t, d. náttúrufræði (þau
atriði sem nauðsynlegust eru fyrir
bóndann), landaíræði (einkum íslauds).
íslenzku (rjeftritun og ritgjörðir), dönsku
(að skilja hana á bækui), reikning og
reikningsfærzlu, jarðyrkjufræði, hús-
dýrafræði og fleira við víkjandi bú-
fræðinni Auk þessa skulu piltar á
vetrum hafa á hendi gripahirðingu til
skiptis, undir tilsjón og leiðbeiningu
kennaranna eða þess manns, sem yfir
pilta er settur í því starfi. Á skól-
anum skal vera smiður, sem kenni
pilium svo tnikið í trjesmíði og járn-
siníði að þeir verði búhagir. Skóla-
tíininn er ákveðinn tvö ár. Kostn-
aðurinn við stofnun skólans f fyrstu,
er áætlaður að verði nálægt 24000
kr. Þar í reiknuð bújörðin Eyðar,
með öllum húsutn, sem þurfa í bráð,
og jarðir þær sem fylgja skólaeigninni
með kúgildum.
Fyrst þegar menn fóru fyrir al-
vöru að tala um stolnun búnaðarskóla
h,er eystra^ var það víst skoðun margra
hjer, eins og víða annarstaðar, að
skólinn væri alveg frá skilinn búinu á
jörðinni. Menn ætluðst til þess, að
skólastjóri eða búlræðingurinn hefði á-
búð á jörðinni og scldi pilturn fæöi,
en keypti aptur vinnu þeirra íyrir um-
sairiið verð, líkt því sein ætlast var til
Möðruvöllum En flestir munu ná
oiðnir á það sáttir, að slíkir búnað-
arskólar geti naumast orðið hapjia-
sælir, þar sem alla praktiska kennslu,
sein þó sjállsagt ríður hvað mest á,
þyrlti að eiga undir einstökutn manni,
sem ef til vill þyilti að hafa allar ár-
ar úti til þess að geta staðist, kynni
að hugsa meira um að græða fje enn
um gagn námssveina.
Mín fasta sannfæring er sú, að
heppilegra sje að skólinn eigi búið
sjálfur, heldur enn að einstakur mað-
ur eigi allt sainan, því fyrst og fremst
iná búast við því, að sá tnaður, sem
etti að kaupa vinnu af námssveinum,
inundi helzt vilja nota þá til þeirrar
vinnu, er hann sjálfur hefði mestan
liag af, án þess að hafa sjerstakt til-
lit til þess, hvort þeir lærðu mikið
eða lítið af verkinu, enda má ekki
ætlast til þess, að skóli, sem leggur
alla stund á að kenna piltum, og reyna
lyrir bændur ymislegt það, sem óvíst
er að geti tekizt, standi sig og því
síður græði fyrsta ár. meðan allt þess
háttar er í öörum eins barndómi og
það er hjá oss. í annan stað mundi
>kólinn í hvert skipti, sem skólastjóra
eða ábúandaskipti yrðu á jörðunni,
verða á völtum fæti, þvf óvíst er það,
að þeir menn, sem bezt væru næfir
lyrir skólasfjóra og kennara, hefðu
elni á því, að reisa bú á skólajörö-
inni. Og þó það nú færi saman, efni
og hæfilegleikar, þá mætti búast við,
að hinn frá víkjandi flytti með sjer
allan gripastofn sinn af jörðinni, og
þyrfti þá að byrja af nýju á því, að
Koma fjárræktinni (Husdyravlen) f það
horf, sem æskilegt er á búnaðarskóla
og fyrirmyndarbúi.