Suðri - 06.01.1883, Blaðsíða 3

3
fræðingu liáski búinn, nema fastur
grundvöllur sé lagður undir liana,
en það er að vorri liyggju vænt
og varanlegt barnaskólaliús. Barna-
kennara hafa peir fengið liinn
bezta, Sigurð Sigurðsson, sem tal-
mn er afbragð annara manna í
|)ví að segja börnum til, cnda er
hann jafnt virður og elskaður af for-
eldrum barnanna sem börnunum
sjálfum. Yer leyfum oss að leiða
athygli allra jteirra, er unna barna-
uppfræðingu, að jiessu fyrirtæki
Seltérninga, er jiarf styrktar og
vert er styrktar.
Man nalát.
h’rðtzt hefur að norðan að j'or-
steinn Daníelsson dannebrogsmaður
og umboðsmaður á Skipalóni se
dáinn. Hann var atorku- og dugn-
aðarmaður hinn mesti, og orðinn
íjörgamall, er hann andaðist.
j llinn 4. ji. m. andaðist Joil
JÓnSKOll landritari snögglega, rúm-
lega íertugur að aldri. Hann var
íslenzkur að ætt, en alinn upp í Dan-
mörku; enginn unni ættjörðu sinni
heitara en hann og á námsárum
sínum við háskólann kynntist hann
mörgum Islendingum og nam af
jieim tungu feðra sinna, svo vel,
að enginn maður, sem alinn er upp
í Danmörku, lieíur talað íslenzku
eins vel og hann, nema Eask einu.
j>egar hann haíði lokið lögnámi
sínu við háskólann, varð liann
fullmektugur, sem kallað er, hjá
föður sínuin, Jóni borgmeistara í
Álaborg. En alltaf beið hann
j)ess, að sér gæfist íæri á, að ná
fastri stöðu á íslandi. j>að varð
j)ó ekki fyr en 1872, að land-
ritaraembættið var stofnað, j)á var
Jón skipaður landritari og liélt
hann jiví embætti til dauðadags.
Hið eina jrekvirki, sem ej)tir Jón
landritara liggur, er eyðing ijár-
kláðans; en jiað er líka slíkt stór-
virki, að hann íyrir jiað mun bera
skörungsnafn í sögu Islands. Um
haustið 1875 var hann skipaður
lögreglustjóri í fjárkláðamálinu og
hélt j)ví embætti in næstu árin,
jiar til íjárkláðinn var með öllu
upprættur. Sýndi hann í j)ví
máJi slíkan dugnað, að eins dæmi
er hér á landi. Sumum jiótti Jiann
beita liörku í fyrirskipunum sín-
um, en afrek lians rét'tlætti
fyllilega aðferð hans. Jón sat
tvö ár á Jjingi fyrir Skagafjarð-
arsýslu og j>ótti jiingmanna frjáls-
jyndastur. Jón var dugnaðarmað-
ur inn inesti, allra manna starf-
samastur og mestur eljumaður,
drengur góður og vinfastur. En
Jjað scm einkum einkenndi hann
var einlæg ættjarðarást, ást á frelsi
og framförum og óbifandi kjarkur
í að koma pví áleiðis, er hann á-
leit satt og rétt. Enginn hefur
hatað meir en hann kúgun og ó-
frelsi hér á landi, siðan Sigurður
málari leið. I bæjarstjórn Reykja-
víkur sat hann 3 ár og jjótti koma
fram j)ar sem annarstaðar, frjáls-
lyndur og óbilgjarn, er honum
Jiótti Jjví hallað, er honum fannst
ið eina rétta. In síðustu árin var
liann vitanlega bilaður af vanheilsu
af áhyggjum, næturvökum og ó-
Jjreytandi árcynslu, J)ó hann léti
slíkt ei á sér festa, en ynni með
sömu elju til enda lífsins.
Hans Vöggur
eptir
(iest Pálsson.
Hans Vöggur hafði verið vatnskall
i Eeykjavík, nært Jjví svo lengi, sem
menii mundu eptir. Og jafnlengi hafði
hann raulað sömu vísuna með sama
vísnalaginu fyrir munui ser, þegar hann
var búinn að pósta vatnið upp í föt-
urnar sínar úr póstinum í Aðalstræti
og var komiuii á stað. Hann gekk
raulandi upp allt strætið. Og hvar
sem menn hittu Hans Vögg á erð með
föturnar sínar, raulaði haun alltaf með
sama lagi þessa vísu:
Vöggur kallinn vatnar borg,
Vögg þó fiestir gleyma;
enga gleði, enga sorg
á lians líf að geirna.
J>að er eigi gott að vila hvort vís-
an var gerð um Hans Vögg eða hún
var gamall húsgangur. Hitt var víst,
að hún átti ósliöp vef við Hans; liann
var kallaður Vögguraf því hann vagg-
aði dálitið útáhliðarnar, kannske reynd-
ar til að hvíla hendurnar á víxl uudir
vatnsfötunum, því hann var orðinn
gamall og farinn.
Hans hafði aldrei verið fríðui sýn-
um, jafnvel ekki í æsku sinni og ekki
fríkkaði hann með aldrinum eins og
að líbindum lætur. Nú var hann kom-
inu ylir limmtugt, var langleitur og
toginleitur, óliðlegur í vexti og orðinn
lotinn í herðurn, eins og llestir vatns-
kallar verða af jiví, að líta alltaf niður
fyrir sig, til þess að gá að, livort ekki
hellist.úr fötunum. Og með aldriuum
var göngulag hans orðið ið sama, hvort
hann hélt á vatnsfötum eða ekki; þeg-
ar hann gekk í kirkjuna á sunnudög-
um — en það gerði hann allt af — þá
gekk hann lotinn í herðum, álútur og
hélt frá sér handleggjunum, cins og
hann bæri vatnsíötur í báðum höndum.
Haus liafði verið rauðhærður í æsku,
en nú var liárið orðið grátt og af því
Hans var ekki vanur að greiða sér á
liverjum degi, þá hékk liárið i hrokkn-
um, rauðgráum druslum niður á ennið
og niður fyrir augun. Miklum skegg-
vexti hafði Hans aldrei átt að fagna
enda rækti hann ekki skegg sitt mjög;
vangaskegg hafði hann aldrei fengið,
en á hökunni Og efri vörinni héngu
skeggtoppar, sem nú voru orðnir livítir.
Ilans var vauur að klippa dálítið af
þeim, þegar honum þóttu þeir vera
orðnii oílungir.
Hans gamli var einkennilegur að
mörgu leyti; hann átti aldrei illt við
uokkurn inanu og lifði sáttur við allan
heiminn, en þar með er líka allt sagt,
sem hægt var að segja um sambúð
hans við mennina. Hann hafði aldrei
átt nokkurn vin eða trúnaðarmann, svo
menn vissu og aldrei verið við ástir
kenndur.
Eiginlega tók enginn lifandi mað-
ur eptir Hans.
Vinnukonuruar í húsum þeim, sem
Hans bar vatu til, skoöuðu Ilatis eins
og nokkurskonar lægri veru, sem ekki
væri orðum eyðandi við ; þær köstuðu
til hans matarbita eptir skipun hús-
móðurinnar. Hans tók við, þakkaði fyr-
ir og borðaði þegjandi. Húsbændurnir
borguðu honum vatnsburðinn á vissum
tímum. Svo var öllum hans viðskipt-
um við heiminn lokið — að undan-
teknum hestum og götustrákum.
Engum datt í hug, að vert væri
að reyna til að kynnast lionum, þekkja
hann eða þýða burtu klakann, sem
frosinn var utan um þessa vatnskarls-
sál, eins og föturnar hans á vetrar-
degi. Nei, það datt engum í hug, sízt
af öllum Hans sjálfumj_ vaninn var
orðinn eðli hans. "lín hefði nokkur
mátt líta iun í sál lians, mundi hanu
að líkindum hafa kornizt að raun um,
að hún fyrir innan klakann var orðin
eins kreppt af vatusbuiðinum og hend-
urnar hans.
En hestaruir í líeykjavík vissu það
botur en allir menn, að þrátt fyrir all-
an vanans klaka var sálin hans Hans
Vöggs ekki orðin eins köld og hend-
urnar. J>að er sorgleg sjóu, að sjá úti-
gangshestana í Reykjavík á veturna;
þeir hrekjast um fjöruna eða göturnar,
skinhoraðir, þyrstir og athvaríslausir;
enginn skiptir sér ið minns.a af þeim,
og enginn veit jafnvel hver á þá; í
stormunum og by'junum liýma þeir
nötrandi undir húsveggjunum eða láta
fyrirberast á bersvæði, hálfdauðir úr
sulti og kulda.
pessa hesta tók Hans Vöggur að
sér; haun vatiaði öllum, sem hann
uáði í, klappaði þeim og klóraði undir
eyrunum og setti upp við þá laugar
hrókaræður, sem euginn skildi neitt í
nema hanu og þoir. Af þessu varð
hann svo ástsæll í þeirra hóp, að þeir
stundum fylgdu honum eptir flokkum
samau um göturnar. Aldrei var Hans
kátari eða ánægðari, en þegar svo bar
undir. Hann raulaði þá vísuna sína
nokkuð hærra, en venjulegt var, vagg-
aði dálítiö meira út á hliðarnar og var
brosleitur út undir eyru.
Líkt var farið sambúð hans við
götustrákana. £>að gekk sú saga um
Haus, að þegar hann var nýorðinn
vatnskall, liefðu götustrákarnir farið að
hrekkja hann og erta, eins og hina
vatnskallaua og vatnskellingarnar. £>eir
köstuðu í hann snjókúlum, helltu úr
fötuuum fyrir lionum og kölluðu eptir
honurn ýms háðsyrði.
Hans tók öllu þessu með mestu
stillingu og einu sinni, þegar erting-
ar.iar og fúkyrðin keyrðu fram úr hófi,
sagði hann við þá ofur rólega: «£>etta
gcrir ekkert til, blessuð börnin þurfa
að leika sér». þó undarlegt kunni að
virðast, sljákkaði í strákum og smátt
og smátt hættu þeir alveg að erta Hans
garnla. Og eptir ekki all-langan tíma
kom þar, að það var skoðað inn mesti