Suðri - 20.01.1883, Qupperneq 1

Af Suðra kcmur 1 blað út
fyrat uiu sinn aunan’bvcrn
laugardag.
Árgangurinn 24 blöð kostar
2 kr. (erlendis 3 kr.), sem
borgist fyrir ágústlok.
TJtgefendur: Einar þórðarsou. Kr. Ó. forgrímsson.
1. árg. 2. blaö.
F y r i r
minui skólans á Seltjarnarnesi
5. janúar 1883.
m aldur þökk sé þeim, er kvað,
Að ..þe/ckingin er veldi“l,
pví einni þckking auðnast það,
Sem enginn gjörlegt héldi.
Hún sældum fyllir snauðust lönd,
Og sönnun reynslan færir,
Að æ því meira orkar hönd,
Sem andinn moira lærir.
Og þennan hafið sannleik séð,
I’ér, sæmdarbændur! líka,
Er hreinum rausnar huga með
þér hófuð stofnun slíka
Og frægjast skal sú framför merk
Til fróðlciks hinum ungu,
I>ó meðvitund um mannkært vork
Sé meira cn lof á tungu.
I’ér óskað hafið öllu meir’,
Að ungir mættu fræðast,
Sem alast nú — og einnig þeir,
Sem enn þá munu fæðast.
Og alltaf kvað hin innri raust
Og ýtti drengjum boztu;
Í>ví stendur þetta steinhús traust
Og stofnun voitir festu.
Og þú, sem vannst af alúð æ,
þjú upplræðarinn þarfi!
Áð græða það hið góða fræ,
Hve gladdi þig sá starfi!
Svo ítra kölluu áttu hér,
Að æðri þú ei finnur;
í húsi nýju lioill sé þér
Og hverjum, sem þar vinnur,
þér, ýtar knáir æginn við,
Sem erjið djúpið kalda,
IJér glæðið mennt og góðan sið
Og girnist áfram halda.
Ó blessist ykkar bygðin fríð
Með blómaríkum arði,
Og. cllist skólinn alla tíð
Sem ykkar heiðursvarði.
Steingr. T/iursteinsson.
Til áhoifendaiiiiii.
(Sungið á eptir gleðileikjum í latínu-
skólanum í ltvík veturinn 1882).
Lag: Dcn Vcj, som Stöveta Sön skal gaa.
Um lífið gjörvallt leiðumst vér
Með leikjum, hlátri, gloðisöngum,
Og móti því, som þyngst oss er
Með þroki, fjöri, saman göngum.
1) Krowledge is powcr (Bacon).
Sá leikur, sem nú lituð þér
Á lífsins »scenu« stærri er,
Og þótt hann vekti hlátur hér,
Hann lieiminn þreytir, pínir löngum.
En gegn um lííið leiðumst vér
Með leikjum, hlátri, glöðum söngum.
I>ér gestir! nú oss farið frá.
Nú fellur tjaldið hinnsta sínni.
Vér syngjum kvöldstund þessa þá
Með þökkum, vinsemd, yðar minni,
!>ví nú vor leikur enda á,
Og oi er framar neitt að sjá,
Og ckkert bros á ungri brá,
En autt og hljótt og kyrrt vort inni,
I>ví stundin leið — hún íiaug oss frá.
Nú fellur tjaldið hinnsta sinni.
porst. Erlingsson.
Deild ins íslenzka bókineiuitafé-
lags í Kanpmannahöfn.
pegar ið íslenzka bókmcnntafélag
var stofnað árið 1816, voru þegar
stofnaðar tvær deildir þess, önnur í
líeykjavík, sem «er aðaldeild >» og hin
í Kaupmannahöfn. pað er hægt að
sauna það, að á þcirn tímum var það
bæði nauðsynlegt og óumflýjanlegt, að
önnur deildin væri i Kaupmannahöfn.
Meðal íslendinga þar voru þá mostir
og beztir kraptarnir til að rita, mest-
ur áhugi á öllu þvi, er ísland varð-
aði, og langmest þekkingin á íslenzk-
um bókmenntum, þegar undanteknir
oru einstöku vísindamenn hér á landi.
Og enn var ein ástæðan, er eigi má
gleyma, og hún var sú, að þá stóð
deild í Iiaupmannahöfn langt um bet-
ur að vígi moð bókasendingar til lands-
ins, en deild í Reykjavík, þar sem
Hafnardeildin gat sent bækur til allra
hafna moð skipum kaupmanna. Reykja-
víkurdeildin var aptur bundin við
sendingar á landi og þó þær enn séu
erfiðar, þá voru þær um þær mundir,
sem félagið var stofnað, Iftt kljúfandi.
Af þessu leiddi, að framkvæ mdirlteykja-
víkurdeildarinnar urðu litlar og nær
því allar framkvæmdir kom ust í hend-
ur Hafnardeildarinnar; húa hafði um-
boðsmenn sína um allt land, þeir
sondu henni tillög félagt imanna, en
um tillagagreiðslu til Reykj avLkurdeild-
arinnar varð lítið. Hamlritum var
safnað víðsvegar um land lianda bók-
menntafélaginu, en þau komust mörg
í hendur Hafnardeildinni, enda mun
sú handritasöfnun að mest u teyti hafa
verið að iþakka Jóni Sigu iðssyoi, er
5
20. jan. 1883.
um langan aldur var forseti Hafnar-
deildarinnar. En af þessu loiddi, að
sjóður og handritasafn safnaðist hjá
deildinni í Kaupmannahöfn, en ekkcrt
hjá deildinni á íslandi. Sjóðurinn er
nú orðinn um 20 þúsund krónur og
handritasafnið mikið og gott, eptir þvi
sem gera er hjá oss. Reykjavíkur-
deildin á þar á móti engan fastan sjóð,
en handritasafn hefur hún fengið tölu-
vert in síðari árin. Gætum vér
enn fremur að árstillögunum, þá sjá-
um vér á «Skýrslum og reikningum
1880—1881», að árstillög til Reykja-
víkurdeildarinnar voru goldin 1880 að
eins 900 krónur, en þar á móti námu
árstillög, greidd til Hafnardeildarinn-
ar 1881, allt að 2,700 krónum. þann-
ig sjá menn, að kjörum deildanna er
ólíkt skipt og að «aðaldeildin, sem skal
fremri að virðingu» situr töluvert á
hakanum. En lítum vér aptur á móti
á aðgerðir og framkvæmdir beggja
deildanna in síðustu árin, þá er hægt
að ganga úr skugga um, að það er
ltoykjavíkurdeildin, sem rneira og bet-
ur hefir starfað, þó hún hafi yfir litl-
um efnum að ráða. pví skal eigi
leyna, að það mun mest að þakka in-
um ölula forseta deildarinnar hér,
Magnúsi Stephensen assessor, sem hef-
ur sýut það, að haun er manna bezt
til forseta fallinn, enda or hann manna
margfróðastur og skarpastur.
En það er og annað, sem eigi má
gleyma, sem hefur haft töluverð áhrif
á framkvæmdir og bókmenntastefnu
deildarinnar hér, og það er almennings-
álit þjóðarinnar og vaxandi fróðleiks-
fýsi alþýðu vorrar. pað getur engum
dulizt, að á allan hugsunarhátt alþýðu
vorrar er komið miklu meira fjör og
miklu meiri áhugi, en áður hefur verið.
par sem menn áður létu þá saðningu
nægja fróðleiksfýsi þeirri, sem er öll-
um íslendingum meðfædd, að lesa sög-
ur eða kveða rímur um kvöldvökurn-
ar á veturna, þá er nú mikil breyt-
ing komin á skoðun manna í þoim
efnum. Menn finna það ljóslega, að
sögufróðleikurinn fullnægir hvorki þörf-
unum né tímanum, sem menn lifa
á. Og í þessu hafa menn fullkomlega
rétt fyrir sér. j>ó viljum vér engau
veginn draga úr þýðingu þeirri, sem
sögurnar geta haft á allt þjóðlíf vort
og alla þekkingu á sögu ættjarðarinnar,
En sögufróðleikurinn og sögumennt-
unin er engan veginn einhlýt og ekki
ið nauðsynlegasta. potta hefur llka
alþýða manna fundið, þar sem hún nú