Suðri - 03.02.1883, Blaðsíða 2

Suðri - 03.02.1883, Blaðsíða 2
10 að ganga peningaeign bankans, eða stofnsjóður hans sjálfs. |>ess utan á bankinn eptir altnenn- um kenningum að hafa viðlögusjóð; ungur banki getur naumast haft hann mikinn, en hann á með hugsun og framsýni, að mynda sér liann. fessi sjóður er eign hans sjálfs og til hans á einungis að þurfa að taka, þegar allt of margir seðlar koma til innlausnar eða þegar miklu fleiri lángjafar bank- ans vilja fá sitt, en ætla má, jafnvel þó báglega sé statt. I>ess vegna verður þessi hluti eigna hans að vera léttur í snúningunum. f>að verður að vera liægt að selja hann, cða það sem er það sama, það verður að vera góð- ur pantur handa þeim, sem vildu lána bankanum peninga upp á hann. En það eru hér á laudi að eins fáir ríkir menn, fyrir utan landssjóðinn. Allt það fé, sem haft verður til þess, á að vera öldungis víst. Að síðustu má bankinn ekki hafa stærri verkahring en svo, að hann geti haft yfirlit ylir hann, en þá setur hann upp útibú, geti hann það ekki. IV. f>að er nú svo sem auðvitað, að ætti hér að setja upp banka, yrði ept- irlitið með honum að vera alveg tryggj- andi, og eg veit þá ekkert betra að benda á, en aðforð Svía. I>eir hafa fjölda af Jröukum, sem gefa út seðfa; aðalbankinn er stofuaður af ríkinu, hinir al einstökum mönnum, cn til þess að þessir bankar, sem eru eign ein- stakra manna, ekki dragi almonning á tálar, er eptirlitið með þeira strangt, og eg verð að álíta að slíkt eptirlit með íslenzkum seðilbauka væri æski- legt, til þess hann hefði gott traust á sér. Eeglur Svía eru svo, að bankinn er í lok hvcrs mánaðar skyldur til að gjöra reikning fyrir síðast fiðinn mán- uð og lelja upp, hve mikið hanu á í skuldabréfum, peningurn o. s. frv. í viðurvist landshöfðingjans (amtmanns- ins), eða þess, sem hann setur til þess. Svo sendir bankinn reikning sinn til endurskoðunarmanna sinna, og ef þeir gera útásetningar við hann, sem nokk- uð hafa að þýða, eiga þær að vora leið- réttar innan 3 rnánaða; séu þær ekki leiðréttar, verður bankinn að hætta. Hjá Svíum er það fjárhagsráðgjaíinn, som svo lætur loka bankanum, on hér gæti það eins vel verið landshöfðing- iun; með slíku eptirliti verð eg að í- mynda mér, að mætti hafa gætur á seðilbanka hér á landi og hafa þær svo góðar, að enginn rnaður gœti nokkurn tíma haft skaða af honum. CNiðurl. í uæsta bl.). lí 11 c ii (1 a r f r é 11 i r. Frá Dönum er stórtíðindalítið. Fjár- lagancfndin var búiu með álit sitt skömmu fyrir jólin, og hafði vinstri- mönnum og hægriinönnum komið ó- venjuvef saman. Skáldunum inum helztu voru veitt heiðurslaun, bæði «ídealistum» og «realistum», cn hægri- menn bera ina fyrnefndu á örmum sér, en vinstrimenn tala máli inna síðar- nefndu. Meðal launabóta var og nefnd- in á því, að veita landa vorum Gísla Brynjólfssyni dósent GOO kr., svo að laun hans vorði alls 2500 kr. Ann- ars er þessi friðarbragur á þinginu eigi því að þakka, að ráðgjafarnir sýni meiri tilslökun við meiri hluta fólks- þingsins, lreldur miklu fremur hinu, að vinsældir þeirra eru svo að þrotum komnar, að hægrimenn sýna vinstri- mönnum langtum moiri tilhliðrunar- semi en áður, og varnarmönnum ráð- gjafanna ogmálliytjcndumþcirra fækkar óðum. Danir hafa misst morkan sögu- fræðing Schiern, prófessor í sögu við háskólann. Hann Var fróður maður, lærður vel og skarpur að viti; cn stundum þótti hann sinna öðru mcir cn sögufróðlcik einum. Hann hafði sex um sextugt, cr hann lézt 1G. des. fyrra árs. Nú þykir það fullsaunað, að skip það, cr fórst í kariska hatinu í haust er lcið, haíi cigi verið Dijmphna, norð- urfaraskip Dana. Af pjóðverjalandi eru þær fréttir helztar, að um miðbik Evrópu gengu afarmikfar rigningar í dcsembermánuði, svo að áin itín og fljót þau, er í liana falla, uxu svo, að stórtjón varð að. Urðu menn þúsundum saman húsvilltir, en stórfé var þcgar skotið saman haiula inum bágstöddu. A jRíisslandi stendur allt við sarna. l’jóðverjum og Asturríkismönnum hcfir þótt það tíðindum sæta, að liússar liafa nú síðan í vor, or lcið, byggt kaslala marga á landamærum sínum að vestanverðu, lagt járnbrautir marg- ar í sömu átt, sonr þeir vildu gera sér hægt fyrir, að safna ofurcfli liðs við landamæri sín. Tif þessara fyrir- tækja hefir verið varið stórfé og störf- unum flýtt svo, að furðu gegnir. Blöðurn Pjóðverja þykir sem skýflóka mikinn dragi upp á austanverðum friðarhimninum. En hitt mun sann- ara, að Eússar gera þotta til þess, að vera hvergi varbúnir, ef einhver «vin- ur og nágrannii) að vestan vildi nota sér volæði það og stjórnloysi, sem Kússar eigi við að búa, og ráða á þá, er minnst varir og verst gegnir. Alex- andcr keisari kemur nú optar cn áður til I’étursborgar. Gætir lögreglulið borgarinnar þcss, að eigi sé minna um fagnaðarkveðjur og gleðióp borg- arbúa, en vcl sé sæmandi slíkum höföingja. Lítið er talað um stjórn- eöa réttarbætur þar í laudi. Sagt er, að keisari hafi nóg að liugsa, um ein- kennísbúning lögreglu- og herliðs síns. Hefir einkennisbúningum lögrcgluliðs- ins vcrið breytt þrem sinnum í hálft annað ár, síðan hann kom til ríkis. Núna fyrir skemmstu lét hann lög- roglustjórann í Pétursborg sýna sér lögregluþjóna í nýjasta einkennisbún- ingnum, sem hann sjálfur hafði liugs- að upp og geflð fyrirmæli um; keisari lét vel yíir búningnum nýja, þótti knapparnir glæsilegir, liturinn við- kunnanlegur og fötin fara vel. Lét hann lögreglustjóranum í ljósi ánægju sína mcð þessar mikilsvcrðu umbætur. ping Svisslendinga hefir í desem- bcr kosið þjóðveldisforseta sinn um árið 1883. Sá hét Louis Ruohonnet, er fyrir kosniugu varð, gáfumaður mikill, mælskur vel og framfaramaður. Englendingar eru enn eigi búnir að koma sér fyrir á Egyptalandi. Fer það eigi leynilcga, að þeir vilja einir öilu ráða þar í laudi, og láta Frakka hafa þar sem minnst afskipti af. Samningar hafa vctið í gerðum með þcim og Frökkum um landsstjórn og fyrirkomulag allt á fjárhag Egypta, en engin eru cnn orðin úrslit gerðar þeirrar, og þykir sumuin, sem sá muni endir verða, að Englendingar cinir sldpi þar lögum, og þyki scm eigi mcgi minni vcra ómakslaun sín fyrir herferðina þangað í sumar. Pó fer allt vel á mcð Frökkum og Englend- ingum, vinsemdarmál og bróðurkveðj- ur fara milli ráðgjafa livorratveggja, cn bróðernið cr eigi svo mikið, að þeir geti koinið sér samau um nokkuð það, er nokkuru skiptir. Frá Frökkum eru stórtíðindi að segja, þar sem inn vinsælasti og mesti maður þeirra fíambetta dó á nýjárs- nótt. Stórmonnis þessa rnunum vér nákvæmar geta í næsta blaði, því í þossu blaði höfum vér cigi rúm til þcs's. Annan rnorkan maún liafa þcir og inisst, Louis Blanc, frelsisskörung- iiin gamla, sem dó í Cannes G. des- embor. Hann var allra manna frjáls- lyndastur, einbcittur og harður í horn að taka, og einn af máttarstólpum jafnaðarmanna (sósialista) á Frakklandi; hugmyndir hans í þá stefnu þóttu bora vott um staka mannclsku og snilld í hugsun, on surnum þóttu þær lítt framkvæmilegar, enn sem kom- ið er. Ið Kússneska göfugmenni, Ivrapot- kin l'ursti, var tekinii fastur í Lyon í desembermánuði. Yar lionum gefið að sök, að liann oinnig stæði í broddi byltingarmannanna frakknesku, sem inna rússnesku. Mál hans var eigi full-

x

Suðri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Suðri
https://timarit.is/publication/118

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.