Suðri - 19.05.1883, Page 1

Af Suðra kemur 1 blað út
annanhvern laugard. Upp-
sögn með 3 mán. fyrirvara.
Argangurinn 24 blöð kostar
2 kr. (erlendis 3 kr.), sem
borgist fyrir ágdstlok.
Útgefendur: Einar J>órðarson. Iir. Ó. {>orgrímsson.
1. árg. 10. blað.
Suöri.
Kaupendur lir fjærsveitunum snúi sér til
Einars prentsmiðjueiganda pórðarsonar.
Kaupendur úr nærsveitunum sndi sér til
Kr. Ó. porgrímsBonar, bóksala. Hann tekur
-og móti öllum borgunum til blaðsins.
Skrifstofa og afgreibslustofa blaðsins er
Nr. 8 við Austurvöll.
Ritstjórann er að hitta bvern virkan dag
á skrifstofu blaðsins frá kl. 1-12.
Brúamálið1
er sjálfsagt ið stærsta samgöngumál, sem
næsta alþingi á um að fjalla. í dag
fjölda margar lest.ir beggjameg-
in við |>jórsá, sem hlaupin er upp með
ís og ofsa, við þann norðankulda sem
nú gengur. Auk alls annars baga og
erfiðleika, sem ár þessar valda, eru
slíkar teppur í vandræðum og á neyð-
artímum inn vesti og meinlegasti
hnekkir. Btú á fjórsá er fullt eins
bráðnauðsynlog eða frernur en brú á
Ölfusá. Vér treystum oss ekki til bet-
ur en búið er að kenna mönnum eða
fræða þá um nauðsyn slíkra brúa, eigi
að eins fyrir þessar afskekktu og af-
skiptu sveitir hér eystra, heldur og fyrir
allt landið í heild sinni, en það sem
vér einkum og sérstaklega vildum sjá
tekið fram í biöðunum um þetta mál,
og það sem vér vildum vekja athygli
allra á, erþetta: Detti nokkurum í hug,
eða leggi nokkur það til, að viðkom-
andi sýslur geti byggt eða eigi *að
byggja þessar brýr, þá er það það sama,
sem hann leggi það til, að brýr verði
aldrei lagðar á þjórsá og Ölfusá.
þessar sýslur verða aldrei þess um-
komnar, svo langt sem augað eygir
iun í framtíðina, að geta lagt brýrnar
af eigin rammleik. Landið í heild
sinni á að byggja brýrnar; annars er
Rangárvallasýslu — svo eg tali sér-
staldega um hana — beinlínis sýnt
rangiæti. Hvaða gagn hefir þessi sýsla
af strandferðunum ? Ekkert. Hvaða
gagn hefir þessi sýsla af umbótum
þeim, sem gjörðar eru á póst- og sam-
göngumálum vorum? Harla lítið.
|>annig á þessi sýsla stórfé inni hjá
iandssjóðnum — það fé, sem af henni
hefir goldizt til nefndra framfaramála
og aðrir hlutar landsins hafa notið
góðs af en hún ekki neins. Fyrir Bang-
árvaliasýslu og Vestur-Skaptafellssýslu
eru brýrnar lífsnauðsyn, hvorki
meira né minna. Hér er slík atvinnu-
1) Einhver merkastur maður á Rangárvöll-
um hefir sent oss grein pessa og erhún
skrifuð 6. p. m. Ritstj.
kreppa að mestu furðu gegnir og af
samgönguleysinu er kominn einhver
doða-volæðisblær á allan hugsunar-
hátt, svo það er nærri eins því og menn
eygi ekki út fyrir túngarðinn og geti
ekki hugsað sér annað en deyja í sömu
sporunum sem þeir eru fæddir í. Eg
skal nefna 2 dæmi upp á smábýlaör-
tröðina hér. Á þrem jörðum í Hvol-
hrepp búa 14 bœndur, er til sam-
ans tíunda 5—6 hundruð í
lausafé. 1 þykkvabæ búa um 50
bœndur á 60 hundraða lóð.
Menn kunna að segja: «Ekki heyrist,
að þeir kvarti svo mikið». Jú, þeir
kvarta, spyrjið sýslunefndirnir hvort
ekki kvarti, spyrjið amtmanninn yfir
suðuramtinu, spyrjið landshöfðingjann.
J>eir kvarta ekki svo mikið í blöðun-
unum, það er satt, en það mun helzt
koma af því, að þeir liafa ekki rænu á
því. Enn fremur kunna menn að
segja: «Ekki heyrist að þeir horfálli
þar eystra». Nei, ekki enn; en hefði
neyðin ekki neytt alla fátækari menn
hér til að leggja sér hrossakjöt til
munns, þá hefðu menn horfallið tug-
um saman ; en hrossakjötshappið rýrn-
ar nú ár frá ári, síðan in skozka
hrossaverzlun byrjaði. {>að mun al-
kunnugt, að fjöldi jarða hör í sýslu
hefir skemmzt og úr sér gengið á tveim-
ur eða þremur síðastliðnum .nanns-
öldrum, en hitt mun ekki eins kunn-
ugt, sem kirkjubækurnar þó bera með
sér, að fólksfjöldinn hefir verið hér '/3
minni en hann er nú. |>á var afkoma
hér miklu betri og fjáreignin ferföld á
við það sem nú er.
Menn mega eigi ætla, að eg telji
víst að allt sé fengið, engin vandræði
verði hér og allt volæði hjaðni eins og
bóia við það, að brýrnar komi á árn-
ar Nei, engan veginn. En eitt veit
eg: Hér þarf að koma einhver lífs-
neisti í alla atvinnuvegi og á allan
hugsunarhátt manna, því annars get
eg ekki betur séð, én að menn verði
hér sofandi að berjast við dauðann tugi
ára eptir tugi ára. Ið eina tundur,
sém gæti kveikt þann neista, sem nokkur
lífsvon lýsti af, er betri samgöngur, er
brú á |>jórsá og brú á Ölfusá. {>á
fyrst er nokkur von um og nokk-
ur líkindi til, að menn manni sig
upp. Og eg skal enda með því, að
segja, að austursýslurnar geta rétti-
lega krafizt af landssjóðnum, að
hann bæti samgöngur þeirra, en ið
eina sem bætir samgöngurnar hér og
19. maí 1888.
kemurað nokkuru haldi eru brýrnar á
þessum ám. Eins ognú er, þá heimt-
ar landssjóðurinn af oss stórgjöld til
samgöngumálanna; vér greiðum þau,
bljúgir og rólegir, eins og góðu börn-
in. En enn sem komið er, höfum vér
ekkert fengið í umbun fyrir að vera
góðu börnin landssjóðsins í þessu
rnáli. 12 + y.
Leiðrétting og athugasemd.
{>egar eg ritaði grein mína um á-
standið og umsjónina í latínuskólanum,
hafði eg fyrir mér bréf frá kunningj-
um mínum í Vík, og bar þau fyrir því,
sem eg sagði af skólanum eins og hann
hefir verið í vetur. En af því að í
sumum bréfunum hefir, í ógáti, verið
gert heldur mikið úr tveimur atriðum,
sem mér hefir nú verið bent á með
þessari ferð, hefi eg og gert meira úr
þeim, en í raun og veru er rétt, og skal
eg því leiðrétta það hér. í seinni bréf-
kafla þeim, sem eg hefi tekið upp í
grein mína, er svo sagt frá, að opt séu
eigi fleiri en 3—4 í bekk af 20 piltum,
en það kvað eigi hafa komið fyrir, nema
að eins stundum, þegar einhvern veg-
inn sérstaklega hefir á staðið, eins og
til dæmis þegar kvefið gekk í vetur.
Hitt atriðið er, að drykkjuskapur pilta
sé orðum aukinn og eins það, að eigi
hafi Birni þó á dyr verið hrundið í
svefnloptunum. {>etta hafði eg og tek-
ið eptir bréfum þeirra manna, sem eg
vissi eigi annað, en væru réttorðir og
sannorðir. En nú er mér skrifað að
drykkjuskapur pilta sé eigi meiri en
vant er. Mér er sönn ánægja að því,
að leiðrétta þessa ónákæmni, af því að
eg vildi holzt hafa sagt allt sem sann-
ast og réttast að eg vissi.
Eg vildi enn fremur gera dálitla
athugasemd. Eg hefi orðið fyrir því,
að fréttaritari Dagblaðsins hér hefir
gert mér þá óvæntu æru, að nefna grein
mína og mig í pistli sínum síðast. En
af því að þessi urnmæli, sem hér er um
að gera, eru ekki alveg laus við það,
að vera nokkuð hláleg og einkennileg,
skal eg leyfa mér að athuga þau, en
þó stuttlega, því yfir öðru eins bulli
get eg ekki verið að liggja lengi. Erétta-
ritarinn segir að grein mín «miði eink-
um að því, að níða niður alla skóla-
kennarana, eins og þeir eru, og yfirstjórn-
endur skólans». Við þetta hefi eg ekk-
ert annað að athuga en það, að lýsa
33