Suðri - 07.06.1884, Blaðsíða 3

57
fénu, og til að auka þrif fjárins, og
væri óskandi, að bændur gjörðu pað
að stöðugum yana, að baða allt sitt
fé að minnsta kosti einu sinni á ári
úr slíku baði. Langbezt er, að hafa
til pess ker aflangt ámóta-langt og
fullorðin sauðkind er, eða ílengra, og
liér um bil alin á breidd. J>að er auð-
vitað, að slíkt baðker er eigi með öllu
nauðsynlegt, pví að liafa má hvert
pað ker, sem svo er stórt, að kindin
hafi nægt legu-rúm í pví; en kerið
verður að vera svo stórt, að pegar
kindin er látin niður í baðið, að bað-
lögurinn pá fljóti yfir bana. Yel má
og hafa báta eða byttur til slíkra baða,
og er pá bezt, að iáta framstafninn
rísa svo, að baðlögurinn lendi sem
mestur 1 skutnum; pví að annarsparf
baðlögurinn að vera talsvert meiri, en
til böðunarinnar gengur, en leifarnar
fara til ónýtis að mestu. ]>á er bað-
ið er að öllu leyti undir búið, skal
taka kindina, og leggja hana á hrygg-
inn niður 1 löginn, og halda uin fæt-
urna, en gæta pess vel, að lögurinn
komist eigi í eyru, augu, nasir eða
munn kindarinnar, og verður pví að
halda höfðinu upp úr. Síðan skaf
nudda leginum vandlega um allan
kropp kindarinnar, og ef kláðaskorpur
eru einhverstaðar, pá að rífa pær upp
og núa vel hrúðurblettina. Nægilegt
er að láta kindina liggja niðri í leg-
inum 2 mínútur, ef kláðalausar eru,
en annars að minnsta kosti 3 mínút-
ur. Til pess að lögurinn fari sem
minnst til ónýtis, skal strjúka kindina
vel, er hún kemur upp úr baðinu, og
kreista ullina, og láta pann lög renna
niður í baðkerið aptur. Ef fé er bað-
að, eptir að pað er rúið á vorum, og
frarn eptir sumrum, mun fara hér um
bil 1 pottur lagar á hverja kind, en pví
meira, sem hún er ullaðri.
Auk pess sem karbólsýrubaðið er
hið áreiðanlegasta og handhægasta,
mun pað og verða hið ódýrasta bað,
pví að í útlöndum mun livert pund
óhreinsaðrar karbólsýru kosta frá 30
—35 aura, auk flutningsins hingað til
lands, og fari að eins 1 potturafbað-
leginum á hverja kind, pá er einsætt,
að slíkt bað getur að eins numið fá-
einum aurum á hverja kind.
Að endingu látum vér fylgja:
Lýsing á kláðamaurnum eptir land-
lækni G. Schierbeck.
«1 tveimur af glösurn peim, er
send voru hingað úr Jingeyjarsýslu,
var mikill sægur af kindamaur (Der-
matocoptes communis), sem ekki er til
af nema ein einasta tegund. Maur pessi
er svo stór, að hægt er að sjá hann með
berum augum. Kvennmaurinn, sem er
töluvert stærri en karlmaurinn, verður
pettað frá V4 til ’/a úr danskri línu (að
meðaltali 0,29 " ) að lengd; með góðu
stækkunargleri er hægt að sjá greini-
lega höfuðið og fæturna, pó ekki sogblöðlt-
urnar (festiblöðkurnar). Hvorttveggja
kynið hefur 8 fætur, 4 fram og 4 aptur.
A framfótunum öllum 4 eru á hvoru-
tveggja kyninu dálitlir hvassir krókar,
og par að auki dálítil sogblaðka á hverj-
um fæti með all-löngum og liðóttum
leggjum, en apturfótunum mismunar
mjög á karlmaur og kvennmaur. Ytri
eða fremri apturfæturnir á kvennmaurn-
um hafa engar sogblöðkur, heldur í pess
stað 2 langa busta, en á karlmaurnum
eru pessir fætur með sogblöðkum, og eru
nokkuð lengri en hinir fæturnir á lion-
um. Ejórðu eða öptustu fæturnir á
kvennmaurnum eru með sogblöðku, en á
karlmaurnum eru pessir fætur mjög
stuttir, og hvorki með sogblöðku né
löngum bustum. Búkurinn á kvenn-
maurnum endar á totu að aptan, sem
vörtu í lögun, ýmist í miðið eða nokkuð
til liliðar, en á karlmaurnum er par
aptur á móti hvilft inn í, breið og bjúg,
og beggja megin við hana smátotur,
eins og vörtur, með 3 hárum hver.
]>að er ekki ætíð svo hægt að sjá hina
örsmáu tvo öptustu fætur á karlmaurn-
um, ef peir liggja upp með kviðnum,
og er manni pví hætt við að ruglast á
peim og áðurnéfndum totum sinni
hvoru megin við hvilftina að aptan;
standi par á móti öptustu fæturnir
tveir á karlmaurnum greinilega aptur
undan, geta pcssar áminnztu vörtutotur
með 3 hárum orðið til pess, að peir,
sem ókunnugir eru sköpulagi maursins,
pykist sjá 10 fætur á karlmaurnum
Kvikindi pessi hittastopt pöruð saman,
karlmaur og kvennmaur samíöst að
aptan og höfuðin sitt í hvora áttina. í
pessu sýnishorni að norðan var miklu
meira af karlmaur en kvennmaur, og
er pað óvanalegt. Margt af maurnum
var lifandi.
Að munnurinn hefir 4 kjálka, eins
og hnífa í lögun, sem kvikindið getur
opnað og lokað, og aðkviðurinn á kvenn-
maurnum aptan er fullur af eggjum,
fremur stórum aðtiltölu, allt að 20 (eg
hef opt talið 18), — petta livorttveggja
má sjá með 140-faldri stækkun, og
meiri stækkun parf ekki til pess að
kynna sér sköpulag pessa kvikindis að
aðalatriðunum til«.
]>á er vér höfðum ritað grein-
ina hér að framan, um kláðann á
Norðurlandi, komu pær fregnir frá
sýslumanninum í Borgarfjarðarsýslu til
amtmannsins, að megn kláði væri kom-
inn fram í gemlingum á EyriíFlóka-
dal, fúllur af maur, og óprif fundin á
einum 3 bæjum öðrum í Borgarfjarð-
arsýslu, án pess pó að pað væri víst,
að pað væri maurakláði. í bréfi sínu
til amtmannsins getur sýslumaður pess
og, að kláði’sé sagður bæði 1 Dalasýslu
og Snæfellsnessýslu. ]>að er vonandi,
að Borgfirðingar séu svo hyggnir orðn-
ir af reynslunni, að peir sjái hag sinn,
og lælmi bið kláðsjúka fé sitt bæði
fljótt og vel, og láti eigi til pess koma,
að yfirvöldin purfi að gjöra neinar pær
ráðstafanir, sem hafi í för með sér ær-
inn kostnað, sökum hirðuleysis peirra.
Reykjavik 7. d. júním. 1884.
Mannslát. 2. dag p. m. andaðist
að Borg í Mýrasýslu sóknarpresturinn
par séra Guðmundur Bjarnason, fullra
68 ára, fæddur 31. dag maímánaðar
1816. Hann var fæddur að Kópsvatai
í Hrunamannahrepp. Faðir hans var
Bjarni Símonarson, er síðar bjó lengi
að Laugardælum í Flóa. Séra Guð-
mundur heitinn lærði undir skóla hjá
séra Tómasi heitnum Sæimindssyni;
hann var útskrifaður úr Bessastaða-
skóla vorið 1844; vígður 1847 að Nesi
í Aðalreykjadal; Melaprestakall í Borg-
arfjarðarsýslu fékk hann£1858, og Borg
í Mýrasýslu 1875. Séra Guðmundur
heitinn var maður vinsæll, og alstaðar
vel látinn.
Emhættaveitingar. Brjámslækur
í Barðastrandarsýslu 28. dag maímán-
aðar veittur séra ]>orvaldi Jakobssyni
á Stað í Grunnavík.
23. dag maímánaðar var héraðs-
læknir í 17. læknishéraði (Yestur-
Skaptafellssýslu) settur af landsliöfð-
ingja til pess, ásamt sínu eigin em-
bætti, að gegna frá 1. degi júlímánað-
ar p. á. héraðslæknisstörfum í vesturhluta
16. læknishéraðs austur að Almanna-
skarði, eða í Hofs-, Borgarhafnar-,
Mýra- og Nesjahreppum í Austur-
Skaptafellssýslu.
Með herskipinu Fylla, sem kom
hingað 1 gær, fréttist, að amtmaður
Bergur Thorberg væri skipaður lands-
höfðingi yfir íslandi.
Landsreikningurinn 1882. Lands-
höfðinginn hefur góðfúslega látið oss
í té skýrslu um ýms atriði í lands-
reikningi pessum, og setjum vér hér
pau atriði úr honum, sem oss pykir
mestu varða:
Tekjur innkomnar á árinu 1882
alls 500106 kr. 11 a.
Gjöld á árinu 1882
alls 381512 — 75 -
Verður pá afgangur 118593 — 36 -
]>ess skulum vér geta, að nokkuð
af tekjum pessum eru eptirstöðvar hjá
gjaldheimtumönnum og greiðendum
frá fyrri árum, en aptur á móti voru
svo sem að sjálfsögðu eigi allar tekjur
landssjóðsins árið 1882 komnar inn við
árslok; en liinar greiddu tekjur frá
fyrri árum munu að líkindum nema